مراد از عدالت اجتماعی چیست؟ (پرسش)

مراد از عدالت اجتماعی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ فقه سیاسی
مدخل اصلی	عدالت اجتماعی

مراد از عدالت اجتماعی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فقه سیاسی است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فقه سیاسی مراجعه شود.

پاسخ نخست

سید کاظم سیدباقری

حجت الاسلام و المسلمین دکتر سید کاظم سیدباقری در کتاب «عدالت سیاسی در قرآن کریم» در این‌باره گفته‌ است:

«عدالت اجتماعی فراتر از عدالت سیاسی است، لذا ابتدا آن را بررسی می‌کنیم، زیرا با تحقق عدالت اجتماعی در جامعه، می‌توان از جلوه‌های متعدد آن از جمله سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی نیز سخن گفت. گاهی از این عدالت، به عدالت توزیعی تعبیر می‌شود که پخش و توزیع منصفانه مواهب و منافع و وظایف در میان مردم مد نظر است و مهم‌ترین ویژگی آن رعایت انصاف در سهم‌بری و برخورداری افراد است؛ حال آنکه عدالت تأدیبی یا کیفریبه حفظ و حراست بی‌طرفانه از قانون و نظم اجتماعی می‌پردازد و مهم‌ترین ویژگی آن رعایت بی‌طرفی است. قانون و مجریان آن نباید تنها منافع و مصالح اشخاص خاص را مورد توجه ویژه قرار دهند، بلکه به مقتضای این عدالت همه باید در برابر قانون مساوی باشند؛ لذا گفته می‌شود در عدالت توزیعی یا عدالت اجتماعی، بیشترین توجه بر چگونگی توزیع منابع کمیاب جامعه یا در واقع تناسب میان داده‌های افراد و ستانده‌ها معطوف می‌شود.

عدالت اجتماعی، ارزشی است که با فراگیر شدن آن، جامعه، دارای زمینه‌هایی می‌گردد که افراد به حق خود می‌رسند و امور جامعه، به تناسب و تعادل در جای بایسته خویش، قرار می‌گیرد. از آنجا که در هسته مرکزی این تعریف، حق، احقاق آن و توزیع شایسته آن وجود دارد، لذا از آن به عدالت توزیعی تعبیر می‌شود، آن‌سان که برخی به آن عدالت ذاتی می‌گویند»

منبع‌شناسی جامع فقه سیاسی

• کتاب‌شناسی فقه سیاسی؛
• مقاله‌شناسی فقه سیاسی؛
• پایان‌نامه‌شناسی فقه سیاسی.