واصل بن عطاء بصری: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
[[ | [[ابوحذیفه واصل بن عطاء غزال بصری مدنی مخزومی]] در سال ۸۰ هـ در [[مدینه]] به [[دنیا]] آمد،<ref>الفهرست (الندیم) ۲۰۲.</ref> ولی در [[بصره]] [[رشد]] یافت و زیست.<ref>معجم المؤلفین ۱۳/۱۵۶.</ref> گفته شده که وی مولای [[بنی مخزوم]] یا [[بنی ضبه]] یا [[بنی هاشم]] بود.<ref>طبقات المعتزله ۲۹.</ref> با پشت سر گذاشتن [[دوران کودکی]] مدتی در مجلس درس [[حسن بصری]]، از سران [[معتزله]] شرکت کرد و از [[شاگردان]] و ملازمان او بود و از [[پیروان]] [[عقاید]] و [[افکار]] او محسوب می‌‌شد، اما از زمانی که با استاد خویش در مسئله [[ایمان]] ([[مرتکب کبیره]]) [[اختلاف]] نظر پیدا کرد، از استادش کناره جست و [[اعلان]] [[مخالفت]] کرد و سپس به همراه [[عمرو بن عبید]] که خود نیز از [[یاران]] و ملا زمان حسن بصری در سال‌های متمادی بود و با وی [[اختلاف]] پیدا کرده و عقاید [[واصل]] را پذیرفته بود، [[فرقه]] موسوم به معتزله را پایه‌گذاری کرد<ref>الانساب ۵/۳۳۸ معجم الادباء ۱۹/۲۴۶.</ref> و به جهت [[کناره‌گیری]] از حسن بصری بود که به معتزله [[شهرت]] یافتند.<ref>معجم الادباء ۱۹/۲۳۶.</ref> | ||
واصل متکلمی [[بلیغ]] بود و گفته شده که به سبب [[تسلط]] [[قوی]] و [[نیرومندی]] که بر لغت داشت، سخنان و خطبه‌های بلندی بدون به کار بردن حرف «راء» ایراد کرده است.<ref>تاریخ الاسلام ۸/۵۸۸ تاریخ التراث العربی ۱/۴/۱۸.</ref> وی در مقابل عقاید و افکار [[مخالفان]] خود مانند [[خوارج]]، دهریه، زنادقه و [[مرجئه]] ایستاده و سخنان ایشان را [[نقد]] و رد می‌‌کرد. گویند که زمانی به مدینه بازگشت و به همراه جمعی چون [[زید بن علی]]{{ع}} و پسرش [[یحیی بن زید]] در بعضی مسائل [[کلامی]] با [[امام صادق]]{{ع}} و اصحابش به [[مناظره]] پرداخت. | |||
واصل دارای [[اصحاب]] و شاگردان بسیاری بوده که به نقاط مختلف دنیا [[مسافرت]] کرده و به [[تبلیغ]] عقاید و افکار خویش پرداخته‌اند که از آن میان [[عبدالله بن حارث]] به [[مغرب]]، [[حفص بن سالم]] به [[خراسان]]، [[قاسم بن سعدی]] به [[یمن]]، [[ایوب بن ابی تمیم]] به جزیره، [[حسن بن ذکوان]] به [[کوفه]] و [[عثمان طویل]] به ارمنستان مسافرت کرده‌اند.<ref>طبقات المعتزله ۲۹ـ۳۳.</ref> | |||
او دارای آثار و تألیفاتی بوده که عبارت‌اند از: «المنزلة بین المنزلتین» کتاب الفتیا التوحید اصناف المرجئة معانی القرآن الخطب فی التوحید والعزل کتاب خطبته التی أخرج منها الراء کتاب ما [[جری]] [[بینه]] وبین [[عمرو بن عبید]] السبیل الی معرفة الحق الدعوة طبقات [[اهل]] العلم والجهل<ref>وفیات الاعیان ۶/۱۱.</ref> و کتاب التوبه.<ref>معجم الادباء ۱۹/۲۴۷.</ref> | |||
[[ابوحذیفه]] در ۵۱ سالگی در سال ۱۳۱هـ درگذشت.<ref>سیر اعلام النبلاء ۵/۴۶۵ النجوم الزاهره ۱/۳۱۳.</ref> در [[تاریخ]] وفاتش [[اختلاف]] است.<ref>وفیات الاعیان ۶ / ۱۱ هدیة العارفین ۲ / ۴۹۹.</ref>.<ref> [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی]]، ج۱ ص۸۰۹.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده: | # [[پرونده:9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱ (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
نسخهٔ ۲۵ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۷:۴۶
مقدمه
ابوحذیفه واصل بن عطاء غزال بصری مدنی مخزومی در سال ۸۰ هـ در مدینه به دنیا آمد،[۱] ولی در بصره رشد یافت و زیست.[۲] گفته شده که وی مولای بنی مخزوم یا بنی ضبه یا بنی هاشم بود.[۳] با پشت سر گذاشتن دوران کودکی مدتی در مجلس درس حسن بصری، از سران معتزله شرکت کرد و از شاگردان و ملازمان او بود و از پیروان عقاید و افکار او محسوب می‌‌شد، اما از زمانی که با استاد خویش در مسئله ایمان (مرتکب کبیره) اختلاف نظر پیدا کرد، از استادش کناره جست و اعلان مخالفت کرد و سپس به همراه عمرو بن عبید که خود نیز از یاران و ملا زمان حسن بصری در سال‌های متمادی بود و با وی اختلاف پیدا کرده و عقاید واصل را پذیرفته بود، فرقه موسوم به معتزله را پایه‌گذاری کرد[۴] و به جهت کناره‌گیری از حسن بصری بود که به معتزله شهرت یافتند.[۵]
واصل متکلمی بلیغ بود و گفته شده که به سبب تسلط قوی و نیرومندی که بر لغت داشت، سخنان و خطبه‌های بلندی بدون به کار بردن حرف «راء» ایراد کرده است.[۶] وی در مقابل عقاید و افکار مخالفان خود مانند خوارج، دهریه، زنادقه و مرجئه ایستاده و سخنان ایشان را نقد و رد می‌‌کرد. گویند که زمانی به مدینه بازگشت و به همراه جمعی چون زید بن علی(ع) و پسرش یحیی بن زید در بعضی مسائل کلامی با امام صادق(ع) و اصحابش به مناظره پرداخت.
واصل دارای اصحاب و شاگردان بسیاری بوده که به نقاط مختلف دنیا مسافرت کرده و به تبلیغ عقاید و افکار خویش پرداخته‌اند که از آن میان عبدالله بن حارث به مغرب، حفص بن سالم به خراسان، قاسم بن سعدی به یمن، ایوب بن ابی تمیم به جزیره، حسن بن ذکوان به کوفه و عثمان طویل به ارمنستان مسافرت کرده‌اند.[۷]
او دارای آثار و تألیفاتی بوده که عبارت‌اند از: «المنزلة بین المنزلتین» کتاب الفتیا التوحید اصناف المرجئة معانی القرآن الخطب فی التوحید والعزل کتاب خطبته التی أخرج منها الراء کتاب ما جری بینه وبین عمرو بن عبید السبیل الی معرفة الحق الدعوة طبقات اهل العلم والجهل[۸] و کتاب التوبه.[۹]
ابوحذیفه در ۵۱ سالگی در سال ۱۳۱هـ درگذشت.[۱۰] در تاریخ وفاتش اختلاف است.[۱۱].[۱۲]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ الفهرست (الندیم) ۲۰۲.
- ↑ معجم المؤلفین ۱۳/۱۵۶.
- ↑ طبقات المعتزله ۲۹.
- ↑ الانساب ۵/۳۳۸ معجم الادباء ۱۹/۲۴۶.
- ↑ معجم الادباء ۱۹/۲۳۶.
- ↑ تاریخ الاسلام ۸/۵۸۸ تاریخ التراث العربی ۱/۴/۱۸.
- ↑ طبقات المعتزله ۲۹ـ۳۳.
- ↑ وفیات الاعیان ۶/۱۱.
- ↑ معجم الادباء ۱۹/۲۴۷.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۵/۴۶۵ النجوم الزاهره ۱/۳۱۳.
- ↑ وفیات الاعیان ۶ / ۱۱ هدیة العارفین ۲ / ۴۹۹.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۸۰۹.