حجر الاسود در فقه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[حجر الاسود]] یا سنگ سیاه، در رکن شرقی [[کعبه]] به ارتفاع یک و نیم متر از سطح [[زمین]] [[نصب]] شده است. [[حجر الاسود]] از اجزای بسیار [[مقدّس]] [[مسجد الحرام]] و از سنگ‌های بهشتی است که همراه [[حضرت آدم]]{{ع}} بوده و پس از [[نزول]] [[آدم]] به [[زمین]] و قبول توبه‌اش نزد وی فرود آمده است.<ref>[[الکافی]] ([[کلینی]])، ج۴، ص: ۱۸۵ و ۱۸۸.</ref> در [[روایات]] آمده است که این سنگ در آغاز بسیار سفید بود، امّا گناهانی که [[فرزندان آدم]] انجام دادند، سبب سیاه شدن آن گردید.<ref>وسائل‌الشیعة، ج۷، ص:۴۱۰</ref> در روایتی از [[رسول خدا]]{{صل}} آمده است: [[حجر الاسود]] دست راست [[خداوند]] در روی [[زمین]] است، کسی که آن را مسح کند [[دست خدا]] را مسح کرده است.<ref>وسائل الشیعة، ج۱۳، ص:۳۲۴.</ref> از [[احکام]] آن در باب [[حج]] [[سخن]] رفته است. | [[حجر الاسود]] یا سنگ سیاه، در رکن شرقی [[کعبه]] به ارتفاع یک و نیم متر از سطح [[زمین]] [[نصب]] شده است. [[حجر الاسود]] از اجزای بسیار [[مقدّس]] [[مسجد الحرام]] و از سنگ‌های بهشتی است که همراه [[حضرت آدم]] {{ع}} بوده و پس از [[نزول]] [[آدم]] به [[زمین]] و قبول توبه‌اش نزد وی فرود آمده است.<ref>[[الکافی]] ([[کلینی]])، ج۴، ص: ۱۸۵ و ۱۸۸.</ref> در [[روایات]] آمده است که این سنگ در آغاز بسیار سفید بود، امّا گناهانی که [[فرزندان آدم]] انجام دادند، سبب سیاه شدن آن گردید.<ref>وسائل‌الشیعة، ج۷، ص:۴۱۰</ref> در روایتی از [[رسول خدا]] {{صل}} آمده است: [[حجر الاسود]] دست راست [[خداوند]] در روی [[زمین]] است، کسی که آن را مسح کند [[دست خدا]] را مسح کرده است.<ref>وسائل الشیعة، ج۱۳، ص:۳۲۴.</ref> از [[احکام]] آن در باب [[حج]] [[سخن]] رفته است. | ||
استلام (لمس کردن) [[حجر الاسود]] بر مردان [[مستحب]] است <ref>الحدائق الناضرة، ج۱۹، ص:۱۱۶ ـ ۱۱۹.</ref>. [[حجر الاسود]] نقطه آغاز و پایان [[طواف]] است؛ بنابراین، هر دوری از [[طواف]] از محاذی [[حجر الاسود]] آغاز می‌شود و با رسیدن به محاذی آن پایان می‌یابد.<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۲۸۷.</ref> | استلام (لمس کردن) [[حجر الاسود]] بر مردان [[مستحب]] است <ref>الحدائق الناضرة، ج۱۹، ص:۱۱۶ ـ ۱۱۹.</ref>. [[حجر الاسود]] نقطه آغاز و پایان [[طواف]] است؛ بنابراین، هر دوری از [[طواف]] از محاذی [[حجر الاسود]] آغاز می‌شود و با رسیدن به محاذی آن پایان می‌یابد.<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۲۸۷.</ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
[[مستحب]] است [[طواف]] کننده قبل از شروع به [[طواف]]، رو به [[حجر الاسود]] کند؛<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۲۹۱.</ref> چنان که توقف [[طواف]] کننده محاذی [[حجر الاسود]] و گفتن [[حمد]] و ثنای [[خدای متعال]] و [[صلوات]] بر [[پیامبر]] و [[خاندان]] مطهّرش و بالا بردن دستان به [[دعا]] [[مستحب]] است<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۳۴۰</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]]، ج۳، ص:۲۳۰.</ref> | [[مستحب]] است [[طواف]] کننده قبل از شروع به [[طواف]]، رو به [[حجر الاسود]] کند؛<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۲۹۱.</ref> چنان که توقف [[طواف]] کننده محاذی [[حجر الاسود]] و گفتن [[حمد]] و ثنای [[خدای متعال]] و [[صلوات]] بر [[پیامبر]] و [[خاندان]] مطهّرش و بالا بردن دستان به [[دعا]] [[مستحب]] است<ref>جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۳۴۰</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]]، ج۳، ص:۲۳۰.</ref> | ||
==[[احکام فقهی]] [[حجرالاسود]]== | == [[احکام فقهی]] [[حجرالاسود]] == | ||
بر اساس منابع [[فقهی]]، استلام و بوسیدن حجرالاسود [[مستحب]] مؤکّد است؛ حتی گفته شده است هنگام ازدحام با دست به سوی آن اشاره شود<ref> الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۰؛ النهایه، ص ۲۳۶؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۰.</ref>. سَلّار از [[فقهای شیعه]] بوسیدن آن را [[واجب]] می‌داند.<ref> مختلف‌الشیعه، ج ۴، ص ۲۱۰؛ جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۳.</ref> بیشتر [[مذاهب اسلامی]] [[شیعه]]<ref>الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۵؛ مختلف الشیعه، ج ۴، ص ۲۲۱؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷.</ref> و [[سنّی]]<ref>السنن الکبری، ج ۷، ص ۱۸۲؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج ۱، ص ۶۵۵.</ref> آغاز [[طواف]] از [[حجرالاسود]] را [[واجب]] می‌دانند و برخی نیز [[مستحب]]<ref>جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷؛ الفقه الاسلامی، ج ۳، ص ۲۲۱۴.</ref>. | بر اساس منابع [[فقهی]]، استلام و بوسیدن حجرالاسود [[مستحب]] مؤکّد است؛ حتی گفته شده است هنگام ازدحام با دست به سوی آن اشاره شود<ref> الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۰؛ النهایه، ص ۲۳۶؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۰.</ref>. سَلّار از [[فقهای شیعه]] بوسیدن آن را [[واجب]] می‌داند.<ref> مختلف‌الشیعه، ج ۴، ص ۲۱۰؛ جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۳.</ref> بیشتر [[مذاهب اسلامی]] [[شیعه]]<ref>الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۵؛ مختلف الشیعه، ج ۴، ص ۲۲۱؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷.</ref> و [[سنّی]]<ref>السنن الکبری، ج ۷، ص ۱۸۲؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج ۱، ص ۶۵۵.</ref> آغاز [[طواف]] از [[حجرالاسود]] را [[واجب]] می‌دانند و برخی نیز [[مستحب]]<ref>جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷؛ الفقه الاسلامی، ج ۳، ص ۲۲۱۴.</ref>. | ||
نسخهٔ ۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۲۳:۳۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث حجر الاسود است. حجر الاسود از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حجر الاسود در قرآن - حجر الاسود در فقه اسلامی - حجر الاسود در تاریخ اسلامی - حجر الاسود در معارف مهدویت - پرسش‌های مرتبطمقدمه
حجر الاسود یا سنگ سیاه، در رکن شرقی کعبه به ارتفاع یک و نیم متر از سطح زمین نصب شده است. حجر الاسود از اجزای بسیار مقدّس مسجد الحرام و از سنگ‌های بهشتی است که همراه حضرت آدم (ع) بوده و پس از نزول آدم به زمین و قبول توبه‌اش نزد وی فرود آمده است.[۱] در روایات آمده است که این سنگ در آغاز بسیار سفید بود، امّا گناهانی که فرزندان آدم انجام دادند، سبب سیاه شدن آن گردید.[۲] در روایتی از رسول خدا (ص) آمده است: حجر الاسود دست راست خداوند در روی زمین است، کسی که آن را مسح کند دست خدا را مسح کرده است.[۳] از احکام آن در باب حج سخن رفته است.
استلام (لمس کردن) حجر الاسود بر مردان مستحب است [۴]. حجر الاسود نقطه آغاز و پایان طواف است؛ بنابراین، هر دوری از طواف از محاذی حجر الاسود آغاز می‌شود و با رسیدن به محاذی آن پایان می‌یابد.[۵]
مستحب است طواف کننده قبل از شروع به طواف، رو به حجر الاسود کند؛[۶] چنان که توقف طواف کننده محاذی حجر الاسود و گفتن حمد و ثنای خدای متعال و صلوات بر پیامبر و خاندان مطهّرش و بالا بردن دستان به دعا مستحب است[۷].[۸]
احکام فقهی حجرالاسود
بر اساس منابع فقهی، استلام و بوسیدن حجرالاسود مستحب مؤکّد است؛ حتی گفته شده است هنگام ازدحام با دست به سوی آن اشاره شود[۹]. سَلّار از فقهای شیعه بوسیدن آن را واجب می‌داند.[۱۰] بیشتر مذاهب اسلامی شیعه[۱۱] و سنّی[۱۲] آغاز طواف از حجرالاسود را واجب می‌دانند و برخی نیز مستحب[۱۳].
مستحب است انسان برای رفتن به صفا از مقابل حجرالاسود بیرون رود و هنگامی که بالای صفا رفت، در برابر رکن مقابل حجرالاسود بایستد[۱۴]؛ همچنین مستحب است هنگامی که در طواف به حجرالاسود می‌رسد، دستان خود را بالا برد و خدا را حمد و سپاس بگوید و آن‌گاه بر پیامبر (ص) و خاندانش (ع)درود فرستد [۱۵] یا تکبیر بگوید[۱۶].[۱۷]
منابع
پانویس
- ↑ الکافی (کلینی)، ج۴، ص: ۱۸۵ و ۱۸۸.
- ↑ وسائل‌الشیعة، ج۷، ص:۴۱۰
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۳، ص:۳۲۴.
- ↑ الحدائق الناضرة، ج۱۹، ص:۱۱۶ ـ ۱۱۹.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۲۸۷.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۲۹۱.
- ↑ جواهر الکلام، ج۱۹، ص:۳۴۰
- ↑ هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص:۲۳۰.
- ↑ الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۰؛ النهایه، ص ۲۳۶؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۰.
- ↑ مختلف‌الشیعه، ج ۴، ص ۲۱۰؛ جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۳.
- ↑ الخلاف، ج ۲، ص ۳۲۵؛ مختلف الشیعه، ج ۴، ص ۲۲۱؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷.
- ↑ السنن الکبری، ج ۷، ص ۱۸۲؛ الفقه علی المذاهب الاربعه، ج ۱، ص ۶۵۵.
- ↑ جواهرالکلام، ج ۱۹، ص ۲۸۷؛ الفقه الاسلامی، ج ۳، ص ۲۲۱۴.
- ↑ وسائل‌الشیعه، ج ۱۳، ص ۴۷۵؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۴۱۳ و ۴۱۴؛ الحدائق، ج ۱۶، ص ۲۶۰.
- ↑ النهایه، ص ۲۳۶؛ جواهر الکلام، ج ۱۹، ص ۳۴۰.
- ↑ صحیح البخاری، ج ۲، ص ۱۹۸؛ المغنی، ج ۳، ص ۳۹۶؛ احیاء علوم الدین، ج ۱، ص ۶۷.
- ↑ امیریان، مهدی، مقاله «حجرالاسود»، دائرة المعارف قرآن کریم، ج۱۰.