شرح صدر در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[گشایش]] و بیان<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۶۹.</ref>، بسط دادن<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۴۹.</ref>، [[گشایش]] ایجاد کردن، وسعت دادن<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۳، ص۹۳.</ref>، در مقابل قبض<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۱.</ref>. | [[گشایش]] و بیان<ref>ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۶۹.</ref>، بسط دادن<ref>حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۴۹.</ref>، [[گشایش]] ایجاد کردن، وسعت دادن<ref>خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۳، ص۹۳.</ref>، در مقابل قبض<ref>حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۱.</ref>. | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
این [[آیه شریفه]] به [[اراده الهی]] بر [[هدایت]] [[انسان]] دلالت دارد که [[خداوند متعال]] [[قلب]] او را وسعت می‌بخشد تا [[معارف]] حقه در آن متجلی گردد و [[حق]] را بپذیرد؛ لذا [[حق‌دوستی]] و [[حق]] پرستی در [[دل انسان]] به [[اراده الهی]] بوده تا [[حق]] را بپذیرد و از آن روی بر نتابد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۷، ص۳۴۱-۳۴۲.</ref>. | این [[آیه شریفه]] به [[اراده الهی]] بر [[هدایت]] [[انسان]] دلالت دارد که [[خداوند متعال]] [[قلب]] او را وسعت می‌بخشد تا [[معارف]] حقه در آن متجلی گردد و [[حق]] را بپذیرد؛ لذا [[حق‌دوستی]] و [[حق]] پرستی در [[دل انسان]] به [[اراده الهی]] بوده تا [[حق]] را بپذیرد و از آن روی بر نتابد<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۷، ص۳۴۱-۳۴۲.</ref>. | ||
در مقابلِ [[شرح صدر]]، [[ضیق صدر]] به [[کفر]] آمده است: {{متن قرآن|فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref> و این تنگی و ضیق باعث روی‌تابی و رویگردانی از [[حق]] و [[صدق]] می‌گردد. [[تحمل]] و مدارای زیاد، اثر [[شرح صدر]] به [[اسلام]] است. [[پیامبر]]{{صل}} در [[راه هدایت]] [[انسان‌ها]]، [[سختی‌ها]] و [[مشکلات]] بسیاری را به [[جان]] خرید و [[تحمل]] همه این [[مشکلات]] بدون [[شرح صدر]] امکان پذیر نبود: {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟ و بار گرانت را از (دوش) تو برنداشتیم؟» سوره انشراح، آیه ۱-۲.</ref>.<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۳۱۴-۳۱۵.</ref>. | در مقابلِ [[شرح صدر]]، [[ضیق صدر]] به [[کفر]] آمده است: {{متن قرآن|فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ}}<ref>«خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید» سوره انعام، آیه ۱۲۵.</ref> و این تنگی و ضیق باعث روی‌تابی و رویگردانی از [[حق]] و [[صدق]] می‌گردد. [[تحمل]] و مدارای زیاد، اثر [[شرح صدر]] به [[اسلام]] است. [[پیامبر]] {{صل}} در [[راه هدایت]] [[انسان‌ها]]، [[سختی‌ها]] و [[مشکلات]] بسیاری را به [[جان]] خرید و [[تحمل]] همه این [[مشکلات]] بدون [[شرح صدر]] امکان پذیر نبود: {{متن قرآن|أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ}}<ref>«آیا به دلت گشایش ندادیم؟ و بار گرانت را از (دوش) تو برنداشتیم؟» سوره انشراح، آیه ۱-۲.</ref>.<ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۳۱۴-۳۱۵.</ref>. | ||
از [[صفات]] [[حاکمان]] [[اسلامی]] و [[مؤمنان]] در [[جامعه اسلامی]]، [[شرح صدر]] برای [[تحمل]] [[ناملایمات]]، [[مشکلات]] و [[مصائب]] در [[راه خدا]] برای [[هدایت]] انسان‌هاست.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۶۲-۳۶۳.</ref> | از [[صفات]] [[حاکمان]] [[اسلامی]] و [[مؤمنان]] در [[جامعه اسلامی]]، [[شرح صدر]] برای [[تحمل]] [[ناملایمات]]، [[مشکلات]] و [[مصائب]] در [[راه خدا]] برای [[هدایت]] انسان‌هاست.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۳۶۲-۳۶۳.</ref> | ||
نسخهٔ ۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۰۷
این مدخل زیرشاخهٔ بحث شرح صدر است. شرح صدر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: شرح صدر در قرآن - شرح صدر در حدیث - شرح صدر در نهج البلاغه - شرح صدر در اخلاق اسلامی - شرح صدر در فقه سیاسی - شرح صدر در جامعه‌شناسی اسلامی - شرح صدر در معارف و سیره نبوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
گشایش و بیان[۱]، بسط دادن[۲]، گشایش ایجاد کردن، وسعت دادن[۳]، در مقابل قبض[۴].
﴿فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ﴾[۵].
این آیه شریفه به اراده الهی بر هدایت انسان دلالت دارد که خداوند متعال قلب او را وسعت می‌بخشد تا معارف حقه در آن متجلی گردد و حق را بپذیرد؛ لذا حق‌دوستی و حق پرستی در دل انسان به اراده الهی بوده تا حق را بپذیرد و از آن روی بر نتابد[۶].
در مقابلِ شرح صدر، ضیق صدر به کفر آمده است: ﴿فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ﴾[۷] و این تنگی و ضیق باعث روی‌تابی و رویگردانی از حق و صدق می‌گردد. تحمل و مدارای زیاد، اثر شرح صدر به اسلام است. پیامبر (ص) در راه هدایت انسان‌ها، سختی‌ها و مشکلات بسیاری را به جان خرید و تحمل همه این مشکلات بدون شرح صدر امکان پذیر نبود: ﴿أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ﴾[۸].[۹].
از صفات حاکمان اسلامی و مؤمنان در جامعه اسلامی، شرح صدر برای تحمل ناملایمات، مشکلات و مصائب در راه خدا برای هدایت انسان‌هاست.[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۲۶۹.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۴۹.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۳، ص۹۳.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۶، ص۳۱.
- ↑ «خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید» سوره انعام، آیه ۱۲۵.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۷، ص۳۴۱-۳۴۲.
- ↑ «خداوند هر کس را که بخواهد راهنمایی کند دلش را برای (پذیرش) اسلام می‌گشاید» سوره انعام، آیه ۱۲۵.
- ↑ «آیا به دلت گشایش ندادیم؟ و بار گرانت را از (دوش) تو برنداشتیم؟» سوره انشراح، آیه ۱-۲.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۳۱۴-۳۱۵.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۶۲-۳۶۳.