اقسام کفر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
## [[انکار]] [[ربوبیت]]: بدین معنا است که کسی، [[خدا]] و [[بهشت]] و [[دوزخ]] و [[رستاخیز]] را [[انکار]] کند. [[کفر]] زنادقه و دهریه از این دست است که [[قرآن]] سخن آنان را چنین باز می‌گوید: "{{متن قرآن|وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ}}<ref>و جز روزگار ما را نابود نمی‌کند؛ سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref>؛ | ## [[انکار]] [[ربوبیت]]: بدین معنا است که کسی، [[خدا]] و [[بهشت]] و [[دوزخ]] و [[رستاخیز]] را [[انکار]] کند. [[کفر]] زنادقه و دهریه از این دست است که [[قرآن]] سخن آنان را چنین باز می‌گوید: "{{متن قرآن|وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ}}<ref>و جز روزگار ما را نابود نمی‌کند؛ سوره جاثیه، آیه ۲۳.</ref>؛ | ||
## [[انکار]] همراهِ [[شناخت]]: یعنی هر چند به وجود [[خدا]] [[یقین]] دارند، اما از روی [[ستمکاری]] و بزرگ‌طلبی او را [[انکار]] می‌کنند<ref>{{متن قرآن|وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ}}؛ سوره نمل، آیه ۱۴.</ref>. | ## [[انکار]] همراهِ [[شناخت]]: یعنی هر چند به وجود [[خدا]] [[یقین]] دارند، اما از روی [[ستمکاری]] و بزرگ‌طلبی او را [[انکار]] می‌کنند<ref>{{متن قرآن|وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ}}؛ سوره نمل، آیه ۱۴.</ref>. | ||
# '''[[کفر]] [[عصیان]]:''' بدین معنا است که به [[خدا]] [[ایمان]] دارند؛ اما از [[فرمان]] او سر می‌پیچند و | # '''[[کفر]] [[عصیان]]:''' بدین معنا است که به [[خدا]] [[ایمان]] دارند؛ اما از [[فرمان]] او سر می‌پیچند و تکالیف دینی را بر نمی‌تابند<ref>{{متن قرآن|وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لاَ تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلاَ تُخْرِجُونَ أَنفُسَكُم مِّن دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ ثُمَّ أَنتُمْ هَؤُلاء تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِّنكُم مِّن دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِم بِالإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِن يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاء مَن يَفْعَلُ ذَلِكَ مِنكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ}}؛ سوره بقره، آیه ۸۴ و ۸۵.</ref>. | ||
# '''[[کفر]] [[برائت]]:''' این گونه [[کفر]]، | # '''[[کفر]] [[برائت]]:''' این گونه [[کفر]]، ناپسند نیست؛ بلکه از [[وظایف]] [[اعتقادی]] است و عبارت است از [[کفر]] به [[دشمنان]] [[خدا]] و [[کافران]]، مانند [[کفر]] [[ابراهیم]]<ref>{{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلاَّ قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ}}؛ سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref> و [[کفر]] [[شیطان]] به اولیای خود<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ إِلاَّ أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلاَ تَلُومُونِي وَلُومُواْ أَنفُسَكُم مَّا أَنَاْ بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِن قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ }}؛ سوره ابراهیم، آیه ۲۲.</ref>. | ||
# '''[[کفر]] [[نعمت]]:''' عبارت از [[ناسپاسی]] در برابر [[نعمت‌های الهی]] است. [[قرآن کریم]] از [[سلیمان]] [[پیامبر]] {{ع}} [[نقل]] فرموده است: "این از [[فضل]] [[پروردگار]] من است تا مرا به سپاسگزاری و [[ناسپاسی]] بیازماید"<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ }}؛ سوره نمل، آیه ۴؛ {{متن قرآن|وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ}}؛ سوره ابراهیم، آیه ۷؛ {{متن قرآن|فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْ لِي وَلاَ تَكْفُرُونِ}}؛ سوره بقره، آیه ۱۵۲.</ref>. | # '''[[کفر]] [[نعمت]]:''' عبارت از [[ناسپاسی]] در برابر [[نعمت‌های الهی]] است. [[قرآن کریم]] از [[سلیمان]] [[پیامبر]] {{ع}} [[نقل]] فرموده است: "این از [[فضل]] [[پروردگار]] من است تا مرا به سپاسگزاری و [[ناسپاسی]] بیازماید"<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ }}؛ سوره نمل، آیه ۴؛ {{متن قرآن|وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ}}؛ سوره ابراهیم، آیه ۷؛ {{متن قرآن|فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْ لِي وَلاَ تَكْفُرُونِ}}؛ سوره بقره، آیه ۱۵۲.</ref>. | ||
# '''[[کفر]] مطلق:''' کفری است که هیچ یک از قیدهای پیشین را ندارد<ref>بحارالانوار، ۹۳/ ۶۰ و ۷۲/ ۱۰۰؛ مستدرک الوسائل، ۱/ ۷۶.</ref>. برخی [[کفر]] را سی و پنج قسم دانسته‌اند که از ضرب هفت قسم متعلق [[کفر]] در پنج قسم [[کافر]] حاصل گردد<ref>فرهنگ لغات کامل در قرآن، ۳۰.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۹۰ـ ۹۱.</ref> | # '''[[کفر]] مطلق:''' کفری است که هیچ یک از قیدهای پیشین را ندارد<ref>بحارالانوار، ۹۳/ ۶۰ و ۷۲/ ۱۰۰؛ مستدرک الوسائل، ۱/ ۷۶.</ref>. برخی [[کفر]] را سی و پنج قسم دانسته‌اند که از ضرب هفت قسم متعلق [[کفر]] در پنج قسم [[کافر]] حاصل گردد<ref>فرهنگ لغات کامل در قرآن، ۳۰.</ref>.<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۹۰ـ ۹۱.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1414.jpg|22px]] [[فرهنگ شیعه (کتاب)|پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع)، '''فرهنگ شیعه''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۲
مقدمه
متکلمان اقسام متعددی برای کفر بر شمرده‌اند:
- کفر انکار: بدین معنا است که کسی به قلب و زبان، خدا و رسول خدا (ص) را انکار کند.
- کفر جحود: یعنی کسی با قلب اذعان کند؛ ولی به زبان، انکار:
وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنْفُسُهُمْ...
[۱]. - کفر عناد: بدین معنا است که کسی به دل و زبان اذعان کند؛ اما از روی حسادت و عناد، تن بدان ندهد؛ همانند ولید بن مغیرة، که به دل و زبان قرآن را پذیرفت؛ ولی ایمان نیاورد و آن را سحر خواند[۲].
- کفر نفاق: آن است که زبان دم از ایمان زَنَد؛ ولی دل از ایمان تهی باشد[۳].
تقسیمی دیگر نیز برای کفر از روایت امام صادق (ع) برون کشیده‌اند[۴]:
- کفر حجود: این گونه کفر، خود بر دو قسم است:
- انکار ربوبیت: بدین معنا است که کسی، خدا و بهشت و دوزخ و رستاخیز را انکار کند. کفر زنادقه و دهریه از این دست است که قرآن سخن آنان را چنین باز می‌گوید: "وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ[۵]؛
- انکار همراهِ شناخت: یعنی هر چند به وجود خدا یقین دارند، اما از روی ستمکاری و بزرگ‌طلبی او را انکار می‌کنند[۶].
- انکار ربوبیت: بدین معنا است که کسی، خدا و بهشت و دوزخ و رستاخیز را انکار کند. کفر زنادقه و دهریه از این دست است که قرآن سخن آنان را چنین باز می‌گوید: "
- کفر عصیان: بدین معنا است که به خدا ایمان دارند؛ اما از فرمان او سر می‌پیچند و تکالیف دینی را بر نمی‌تابند[۷].
- کفر برائت: این گونه کفر، ناپسند نیست؛ بلکه از وظایف اعتقادی است و عبارت است از کفر به دشمنان خدا و کافران، مانند کفر ابراهیم[۸] و کفر شیطان به اولیای خود[۹].
- کفر نعمت: عبارت از ناسپاسی در برابر نعمت‌های الهی است. قرآن کریم از سلیمان پیامبر (ع) نقل فرموده است: "این از فضل پروردگار من است تا مرا به سپاسگزاری و ناسپاسی بیازماید"[۱۰].
- کفر مطلق: کفری است که هیچ یک از قیدهای پیشین را ندارد[۱۱]. برخی کفر را سی و پنج قسم دانسته‌اند که از ضرب هفت قسم متعلق کفر در پنج قسم کافر حاصل گردد[۱۲].[۱۳]
منابع
پانویس
- ↑ با آنکه در دل باور داشتند آن را انکار کردند؛ سوره نمل، آیه ۱۴.
- ↑ ذَرْنِي وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِيدًا وَجَعَلْتُ لَهُ مَالا مَّمْدُودًا وَبَنِينَ شُهُودًا وَمَهَّدتُّ لَهُ تَمْهِيدًا ثُمَّ يَطْمَعُ أَنْ أَزِيدَ كَلاَّ إِنَّهُ كَانَ لِآيَاتِنَا عَنِيدًا سَأُرْهِقُهُ صَعُودًا إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ فَقُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ ثُمَّ نَظَرَ ثُمَّ عَبَسَ وَبَسَرَ ثُمَّ أَدْبَرَ وَاسْتَكْبَرَ فَقَالَ إِنْ هَذَا إِلاَّ سِحْرٌ يُؤْثَرُ إِنْ هَذَا إِلاَّ قَوْلُ الْبَشَرِ ؛ سوره مدثر، آیه ۲۵- ۱۱.
- ↑ الایمان و الکفر فی الکتاب و السنة، ۵۵؛ تاج العروس، ۳/ ۲۵۴؛ لسان العرب، ۵/ ۱۴۴.
- ↑ میزان الحکمة، ۳/ ۲۷۱۱.
- ↑ و جز روزگار ما را نابود نمی‌کند؛ سوره جاثیه، آیه ۲۳.
- ↑ وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا فَانظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُفْسِدِينَ؛ سوره نمل، آیه ۱۴.
- ↑ وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لاَ تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلاَ تُخْرِجُونَ أَنفُسَكُم مِّن دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنتُمْ تَشْهَدُونَ ثُمَّ أَنتُمْ هَؤُلاء تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِّنكُم مِّن دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِم بِالإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِن يَأْتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَمَا جَزَاء مَن يَفْعَلُ ذَلِكَ مِنكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَى أَشَدِّ الْعَذَابِ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ؛ سوره بقره، آیه ۸۴ و ۸۵.
- ↑ قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلاَّ قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ؛ سوره ممتحنه، آیه ۴.
- ↑ وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدتُّكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ إِلاَّ أَن دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلاَ تَلُومُونِي وَلُومُواْ أَنفُسَكُم مَّا أَنَاْ بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِن قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ؛ سوره ابراهیم، آیه ۲۲.
- ↑ إِنَّ الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمْ أَعْمَالَهُمْ فَهُمْ يَعْمَهُونَ ؛ سوره نمل، آیه ۴؛ وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ؛ سوره ابراهیم، آیه ۷؛ فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُواْ لِي وَلاَ تَكْفُرُونِ؛ سوره بقره، آیه ۱۵۲.
- ↑ بحارالانوار، ۹۳/ ۶۰ و ۷۲/ ۱۰۰؛ مستدرک الوسائل، ۱/ ۷۶.
- ↑ فرهنگ لغات کامل در قرآن، ۳۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص ۹۰ـ ۹۱.