الکشف و البیان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
== دربارهٔ پدیدآورنده == | == دربارهٔ پدیدآورنده == | ||
{{پدیدآورنده ساده | {{پدیدآورنده ساده | ||
| پدیدآورنده کتاب = ثعلبی | | پدیدآورنده کتاب = ابواسحاق ثعلبی | ||
| فضای نام = پدیدآورنده}} | | فضای نام = پدیدآورنده}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۴۸
| الکشف و البیان فی تفسیر القرآن | |
|---|---|
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | ثعلبی |
| ناشر | انتشارات دار احیاء التراث العربی |
| محل نشر | بیروت، لبنان |
| سال نشر | ۱۴۲۲ ق، ۱۳۸۱ ش |
| تعداد جلد | ۱۰ |
| فهرست جلدها | جلد اول، جلد دوم، جلد سوم، جلد چهارم، جلد پنجم، جلد ششم، جلد هفتم، جلد هشتم، جلد نهم، جلد دهم |
الکشف و البیان فی تفسیر القرآن کتابی است به زبان عربی که مشتمل بر تأویلات آیات قرآن میباشد. این کتاب اثر احمد بن محمد ثعلبى نيشابورى مشهور به ثعلبی است و انتشارات دار احیاء التراث العربی انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
دربارهٔ کتاب
«الکشف و البیان فی تفسیر القرآن» معروف به «تفسیر ثعلبی» به زبان عربی، از ابواسحاق احمد بن محمد بن ابراهیم ثعلبی نیشابوری اهل سنت و جماعت است که فقیه، محدّث، ادیب، واعظ، حافظ قرآن و مفسری بزرگ به شمار می‌رود. تفسیر او به عنوان «تفسیر کبیر» هم موصوف بوده و بر بسیاری از تفاسیر مقدم داشته میشده است.
تاریخ تولّد او معلوم نیست اما تاریخ وفاتش را سال ۴۲۷ ق ذکر کرده‌اند[۲]. ثعلبی از عالمان بزرگ زمان خویش بوده و فردی پرهیزکار شناخته میشده است. آثاری از او برجای مانده که برخی از آنها عبارتند از: «عرائس المجالس فی قصص الانبیاء» و تفسیر بزرگ او به نام «الکشف و البیان فی تفسیر القرآن» است. او به «کثیر الحدیث» بودن مشهور و در کتابش غرائب فراوان دیده می‌شود و نیز به وجوه الاعراب و القراءات آگاه بوده است[۳].
ثعلبی مورد اعتماد محدّثان بوده و نزد اساتید بزرگی شاگردی نموده است. سخت کوشی او از همان آغاز تحصیل، زبانزد معاصرانش بوده. وی بیشتر اوقات خود را به‌ویژه در شب‌ها به مطالعه میگذراند و از خواب خود میکاست و به دنبال حق و کشف حقیقت بود. او خود گوید: به درخواست حقیقت به نوشتن تفسیر قرآن پرداختم و تفسیری جامع و منسجم را از مطالعه بیش از صد کتاب و مجموعه حدیثی معتبر استخراج نموده و سامان دادم[۴].
ثعلبی در مقدمه تفسیرش، منهج و هدف تفسیری خود را به وضوح بیان داشته و فرقه‌های گوناگون مفسران را با بیان شیوه تفسیری‌شان یادآور شده است.
در مقدمه عالمانه‌اش چهارده عنوان را مورد بحث قرار داده که عبارتند از:
- البسائط و المقدمات،
- العدد و الترتیلات،
- القصص و الروایات،
- الوجوه و القراءات،
- العلل و الاحتجاجات،
- اللعربیه و اللّغات،
- الإعراب و الموازنات،
- التفسیر و التأویلات،
- المعانی و الجهات،
- الغوامض و المشکلات،
- الاحکام و الفقهیات،
- الحکم و الاشارات،
- الفضائل و الکرامات،
- الاخبار و المتعلقات.
او در آغاز تفسیر، سخنان عالمان پیش از خود را نقل و ضمناً مصنفات معاصرانش را نیز برمیشمارد و بابی هم در فضیلت قرآن و اهل آن و همچنین بابی در معنی تفسیر و تأویل گشوده است. تفسیر او از جمله تفاسیر مشهور و معتبری است که اقوال سَلَف را به دقت نقل می‌کند و به مسائل ادبی و ریزه‌کاری‌های آن عمیقانه میاندیشد و در آن بسط سخن می‌دهد.
ثعلبی در واژه‌شناسی و اشتقاق کلمات تبحّر خاصی دارد و همچنین در تفسیر آیات الاحکام، اقوال گوناگون را نقل می‌کند و در بیان فضائل اهل بیت (ع) و آیاتی که در فضائل آنان نازل شده حق مطلب را به خوبی ادا می‌کند و شاید به همین سبب بوده که مورد نکوهش عدّه‌ای از عالمان متعصب غیر شیعی قرار گرفته است تا جایی که در صدد تلخیص و پاکسازی تفسیر او برآمدند. گویند «تفسیر بغوی» که تلخیصی از تفسیر ثعلبی است شاهد این واقعیت است[۵]. ثعلبی در این اثر از نقل روایات اسرائیلیات هم خودداری ننموده و شماری از روایات خرافی و بی‌اساس را هم، به‌ویژه در قصص قرآن، در تفسیرش نقل کرده است.
عمده امتیاز این اثر به «تفصیل در آیات الاحکام» و «توجه به مسائل نحوی» و همچنین «نقل روایات فضائل اهل بیت (ع)» است. این تفسیر با همه اهمیتی که دارد، هنوز آن‌گونه که برازنده آن باشد چاپی تحقیقی و تصحیحی به صورت گروهی از آن انجام نگرفته است. آنچه که علی عاشور و نظیر ساعدی به عنوان تحقیق روی آن انجام داده‌اند با تصحیح و تحقیق مطلوب آن فاصله بسیاری دارد[۶][۷]
فهرست کتاب
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.
دربارهٔ پدیدآورنده
پانویس
- ↑ کتابخانه مدرسه فقاهت
- ↑ الاعلام، ج۱، ص۲۱۲.
- ↑ معجم المؤلفین، ج۲، ص۶۰.
- ↑ مقدمه تفسیر ثعلبی.
- ↑ معرفت، تفسیر و مفسران، ج۲، ص۱۸۹.
- ↑ الکشف و البیان (تفسیر الثعلبی)، احمد بن محماد ثعلبی نیشابوری (-۴۲۷ق.)، تحقیق محمد بن عاشور و نظیر ساعدی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۳ق.
- ↑ کوشا، محمد علی، مقاله «تفسیر الکشف و البیان»، دانشنامه معاصر قرآن کریم.
- ↑ دانشنامه جهان اسلامی