الگو:صفحهٔ اصلی/مدخل برگزیده

شب قدر، شب نزول قرآن بر پیامبر اکرم (ص) است که در ماه رمضان اتفاق افتاده است. از لیلة القدر به عنوان شب اندازه‌گیری امور و عمرها نیز یاد می‌شود. شبی که در تعیین آن اختلاف وجود دارد و یکی از شب‌های دهه آخر ماه مبارک رمضان است که نزد شیعیان یکی از سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم و نزد اکثر اهل سنت، احتمالاً شب بیست و هفتم است. به هرحال، شب قدر، از شب‌های متبرک اسلامی است که در سوره قدر بزرگی و اهمیت آن یادآوری شده و به عنوان شبی که از هزار ماه بهتر است معرفی گردیده است که فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگار خویش فرود می‌آیند. قرآن کریم درباره شب قدر می‌فرماید: ﴿لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ * تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ * سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ﴾.

در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده که: «تقدیر مقدرات، در شب نوزدهم، تحکیم آن در شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است».

دلیل فضیلت این شب بر شب‌های دیگر به اعتبار اموری است که در این شب برآورده می‌شود که بر اساس آموزه‌های دینی مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:

1. شب نزول قرآن: از آیات قرآن به‌خوبی استفاده می‌شود که این کتاب در ماه مبارک رمضان نازل شده است‌. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ﴾؛ ظاهر آیه آن است که تمام قرآن در این ماه نازل گردید و در نخستین آیۀ سوره قدر نیز می‌فرماید‌: ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ﴾.
2. شب تقدیر امور: قرآن کریم علت دیگر فضیلت این شب بزرگ را تعیین مقدرات انسان قلمداد کرده و می‌فرماید‌: ﴿إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ﴾.
3. شب نزول فرشتگان: قرآن کریم شب قدر را شب نزول فرشتگان و روح بر زمین، برای تقدیر و تعیین سرنوشت بندگان‌ و آوردن هر خیر و برکتی معرفی می‌کند: ﴿تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ﴾.
4. شب مغفرت و آمرزش گناهان: از فضیلت‌های شب قدر این است که هر مؤمنی آن را احیا بدارد، گناهانش آمرزیده می‌شود.
5. شب مخصوص امام زمان(ع): از دیگر ویژگی‌های شب قدر این است که خداوند متعال، کامل‌ترین و شایسته‌ترین و برترین انسان را از برنامه‌ریزی و حکم خود آگاه می‌کند‌؛ چراکه قرآن کریم از استمرار تنزل فرشتگان و روح از جانب خدای متعال خبر می‌دهد و این امر یک ولی می‌خواهد که متولی آن باشد و آن همان امام معصوم(ع) است.

برخی از آداب و اعمال در شب قدر مستحب است به جا آورده شوند؛ از جمله: غسل کردن در آغاز شب‌های نوزده، بیست و یک و بیست و سوم و نیز در آخر شب بیست و سوم؛ احیای شب به ذکر و دعا و شب‌زنده‌داری به عبادت و تلاوت قرآن؛ زیارت امام حسین (ع) و غیره.

ادامه