مقصود از آخرالزمان چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - 'خدامراد]]،فرهنگ‌نامه' به 'خدامراد، [[فرهنگ‌نامه')
خط ۲۹: خط ۲۹:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:
::::::دوره پایانی دنیا و زمان شکل‌‏گیری ظهور و حکومت [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}}‏ "آخر الزمان" ترکیبی اضافی و به معنای بخش پایانی زندگی دنیا است. توجه به "آخر الزمان" در فرهنگ بیشتر دین‏ها و آیین‌‏های بزرگ - به ویژه در ادیان ابراهیمی- به چشم می‌‏خورد. این توجه در فرهنگ اسلامی از اهمیت ویژه‏‌ای برخوردار است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵.</ref>
::::::دوره پایانی دنیا و زمان شکل‌‏گیری ظهور و حکومت [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}}‏ "آخر الزمان" ترکیبی اضافی و به معنای بخش پایانی زندگی دنیا است. توجه به "آخر الزمان" در فرهنگ بیشتر دین‏ها و آیین‌‏های بزرگ - به ویژه در ادیان ابراهیمی- به چشم می‌‏خورد. این توجه در فرهنگ اسلامی از اهمیت ویژه‏‌ای برخوردار است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵.</ref>
::::::دوره پایانی دنیا و زمان شکل‌‏گیری ظهور و حکومت [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}}‏ "آخر الزمان" ترکیبی اضافی و به معنای بخش پایانی زندگی دنیا است. توجه به "آخر الزمان" در فرهنگ بیشتر دین‏ها و آیین‌‏های بزرگ - به ویژه در ادیان ابراهیمی- به چشم می‌‏خورد. این توجه در فرهنگ اسلامی از اهمیت ویژه‏‌ای برخوردار است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
::::::دوره پایانی دنیا و زمان شکل‌‏گیری ظهور و حکومت [[امام مهدی|مهدی موعود]]{{ع}}‏ "آخر الزمان" ترکیبی اضافی و به معنای بخش پایانی زندگی دنیا است. توجه به "آخر الزمان" در فرهنگ بیشتر دین‏ها و آیین‌‏های بزرگ - به ویژه در ادیان ابراهیمی- به چشم می‌‏خورد. این توجه در فرهنگ اسلامی از اهمیت ویژه‏‌ای برخوردار است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
::::::واژه آخر الزمان در [[قرآن]] به کار نرفته است؛ اما مطالب گوناگونی در باره آن، از آیات قابل استفاده است. [[قرآن کریم]] به طور کلّی، جهانیان را به دو بخش پیشینیان و پسینیان تقسیم کرده‏ و برای هریک ویژگی‌‏هایی بیان نموده است. به نظر می‌‏رسد بتوان پسینیان را بخشی از انسان‏‌های آخر الزمان دانست<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>..
::::::واژه آخر الزمان در [[قرآن]] به کار نرفته است؛ اما مطالب گوناگونی در باره آن، از آیات قابل استفاده است. [[قرآن کریم]] به طور کلّی، جهانیان را به دو بخش پیشینیان و پسینیان تقسیم کرده‏ و برای هریک ویژگی‌‏هایی بیان نموده است. به نظر می‌‏رسد بتوان پسینیان را بخشی از انسان‏‌های آخر الزمان دانست<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>..
::::::درباره آغاز شکل‌‏گیری و چگونگی انجام جهان، سخن روشنی در آیات و روایات به چشم نمی‌‏خورد؛ اما آن‏گاه که سخن از دوران آخر الزمان به میان می‌‏آید، همواره به دو پدیده بسیار مهم و بزرگ اشاره می‌‏شود<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>:
::::::درباره آغاز شکل‌‏گیری و چگونگی انجام جهان، سخن روشنی در آیات و روایات به چشم نمی‌‏خورد؛ اما آن‏گاه که سخن از دوران آخر الزمان به میان می‌‏آید، همواره به دو پدیده بسیار مهم و بزرگ اشاره می‌‏شود<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>:
#ولادت و برانگیخته شدن [[پیامبر اسلام]]{{صل}} در جایگاه واپسین فرستاده الهی<ref> {{عربی|اندازه=120%|" إِنَّهُ‏ يَأْتِي‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ نَبِي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۱۹۹، ح ۱۲؛ همچنین ر. ک: محمد بن احمد قرطبی، تفسیر قرطبی، ج ۴، ص ۳۰۶؛ محمد بن جریر طبری، تفسیر طبری، ج ۱، ص ۵۵۷</ref>؛  
#ولادت و برانگیخته شدن [[پیامبر اسلام]]{{صل}} در جایگاه واپسین فرستاده الهی<ref> {{عربی|اندازه=120%|" إِنَّهُ‏ يَأْتِي‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ نَبِي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۱۹۹، ح ۱۲؛ همچنین ر. ک: محمد بن احمد قرطبی، تفسیر قرطبی، ج ۴، ص ۳۰۶؛ محمد بن جریر طبری، تفسیر طبری، ج ۱، ص ۵۵۷</ref>؛  
#ظهور و قیام موعود نجات‌‏بخش، [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
#ظهور و قیام موعود نجات‌‏بخش، [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
::::::از این‌‏رو شکی نیست اینک ما در دوران "آخر الزمان" به سر می‏‌بریم. این دوران، دارای دو ویژگی مهمّ و اساسی است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>:
::::::از این‌‏رو شکی نیست اینک ما در دوران "آخر الزمان" به سر می‏‌بریم. این دوران، دارای دو ویژگی مهمّ و اساسی است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>:
#آخرین مرحله زندگی در دنیاست. با سپری شدن این دوران، زندگی در دنیا به پایان رسیده، مرحله‌‏ای دیگر در نظام آفرینش آغاز می‏‌شود.
#آخرین مرحله زندگی در دنیاست. با سپری شدن این دوران، زندگی در دنیا به پایان رسیده، مرحله‌‏ای دیگر در نظام آفرینش آغاز می‏‌شود.
#این دوران، خود به دو بخش با ویژگی‌‏های خاص تقسیم می‎‏شود:
#این دوران، خود به دو بخش با ویژگی‌‏های خاص تقسیم می‎‏شود:
##دورانی سراسر انحطاط اخلاقی، ستم و بیداد؛
##دورانی سراسر انحطاط اخلاقی، ستم و بیداد؛
##دورانی سرشار از معنویت در پرتو حکومت شایستگان<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
##دورانی سرشار از معنویت در پرتو حکومت شایستگان<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
::::::بنیان‌‏های کلی باور به این دوران را همه مذاهب و گروه‏های بزرگ اسلامی پذیرفته‏‌اند، ولی در راستای وابستگی این دگرگونی‌‏ها به ظهور و قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی موعود]]{{ع}} و نیز ویژگی‏های شخص آن مصلح جهانی، دیدگاه‏‌های ناهمگونی پدید آمده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
::::::بنیان‌‏های کلی باور به این دوران را همه مذاهب و گروه‏های بزرگ اسلامی پذیرفته‏‌اند، ولی در راستای وابستگی این دگرگونی‌‏ها به ظهور و قیام [[امام مهدی|حضرت مهدی موعود]]{{ع}} و نیز ویژگی‏های شخص آن مصلح جهانی، دیدگاه‏‌های ناهمگونی پدید آمده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
::::::[[شیعه]] دوازده ‏امامی، با بهره‌‏گیری از آموزه‌‏های پیشوایان معصوم{{عم}} [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را موعود امت‏ها و حکومت ایشان را نیکوترین فرجام زندگانی انسان‏ها بر زمین می‌‏داند. در این نگاه، با ظهور [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، افزون بر بهره‌‏مندی مردمان آن دوران، برخی از نیک‏ترین و صالح‏ترین و نیز بدترین و تبه‏کارترین انسان‏ها که پیشتر از دنیا رفته‏‌اند، به دنیا بازمی‌‏گردند، تا شایستگان، از برپایی حکومت عدل و قسط شادمان، و تبهکاران، از آن عدل جهانی آزرده ‏خاطر گردند<ref>  ر.ک: نگارنده، بازگشت به دنیا در پایان تاریخ</ref>. و دنیا، همچنان بر مدار دادگری خواهد گشت، تا زندگی دنیایی پایان یابد.
::::::[[شیعه]] دوازده ‏امامی، با بهره‌‏گیری از آموزه‌‏های پیشوایان معصوم{{عم}} [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}} را موعود امت‏ها و حکومت ایشان را نیکوترین فرجام زندگانی انسان‏ها بر زمین می‌‏داند. در این نگاه، با ظهور [[امام مهدی|حضرت مهدی]]{{ع}}، افزون بر بهره‌‏مندی مردمان آن دوران، برخی از نیک‏ترین و صالح‏ترین و نیز بدترین و تبه‏کارترین انسان‏ها که پیشتر از دنیا رفته‏‌اند، به دنیا بازمی‌‏گردند، تا شایستگان، از برپایی حکومت عدل و قسط شادمان، و تبهکاران، از آن عدل جهانی آزرده ‏خاطر گردند<ref>  ر.ک: نگارنده، بازگشت به دنیا در پایان تاریخ</ref>. و دنیا، همچنان بر مدار دادگری خواهد گشت، تا زندگی دنیایی پایان یابد.
::::::پیشوایان معصوم{{عم}}، با [[الهام]] از [[وحی]] الهی و سرچشمه‏‌های آن، پیوند مهدویت و آخر الزمان را به روشنی بیان کرده‏‌اند:
::::::پیشوایان معصوم{{عم}}، با [[الهام]] از [[وحی]] الهی و سرچشمه‏‌های آن، پیوند مهدویت و آخر الزمان را به روشنی بیان کرده‏‌اند:
::::::[[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} فرمود: "دنیا به انجام نمی‌‏رسد؛ مگر این که امت مرا مردی رهبری کند که از [[اهل بیت]] من است و به او [[امام مهدی|مهدی]] گفته می‌‏شود"<ref> {{عربی|اندازه=120%|" لَا تَذْهَبُ‏ الدُّنْيَا حَتَّى‏ يَلِيَ‏ أُمَّتِي‏ رَجُلٌ‏ مِنْ‏ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ يُقَالُ‏ لَهُ‏ الْمَهْدِيُ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۸۲، ح ۱۴۱</ref> نیز ر. ک: سنن ترمذی، ج ۴، ص ۵۰۵؛ مسند احمد، ج ۱، ص ۳۷۷؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج ۱۵، ح ۱۹۴۸۴</ref>.
::::::[[پیامبر خاتم|رسول اکرم]]{{صل}} فرمود: "دنیا به انجام نمی‌‏رسد؛ مگر این که امت مرا مردی رهبری کند که از [[اهل بیت]] من است و به او [[امام مهدی|مهدی]] گفته می‌‏شود"<ref> {{عربی|اندازه=120%|" لَا تَذْهَبُ‏ الدُّنْيَا حَتَّى‏ يَلِيَ‏ أُمَّتِي‏ رَجُلٌ‏ مِنْ‏ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ يُقَالُ‏ لَهُ‏ الْمَهْدِيُ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۸۲، ح ۱۴۱</ref> نیز ر. ک: سنن ترمذی، ج ۴، ص ۵۰۵؛ مسند احمد، ج ۱، ص ۳۷۷؛ ابن ابی شیبه، المصنف، ج ۱۵، ح ۱۹۴۸۴</ref>.
::::::[[امام علی|امیر مؤمنان علی]]{{ع}} نیز بر منبر مسجد کوفه فرمود: "اگر از دنیا بیش از یک روز باقی نماند، خداوند سبحانه و تعالی آن روز را چنان طولانی خواهد کرد، تا این که مردی از خاندانم برانگیخته شود" <ref>{{عربی|اندازه=120%|" لَوْ لَمْ‏ يَبْقَ‏ مِنَ‏ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ‏ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ‏ اللَّهُ‏ ذَلِكَ‏ الْيَوْمَ‏ حَتَّى‏ يَبْعَثَ‏ اللَّهُ‏ رَجُلًا مِنِّي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۶</ref> نیز ر.ک: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۱۷، ح ۴؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۲، ص ۲۲۷؛ سنن ابی داود، ج ۴، کتاب المهدی، ح ۴۲۸۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
::::::[[امام علی|امیر مؤمنان علی]]{{ع}} نیز بر منبر مسجد کوفه فرمود: "اگر از دنیا بیش از یک روز باقی نماند، خداوند سبحانه و تعالی آن روز را چنان طولانی خواهد کرد، تا این که مردی از خاندانم برانگیخته شود" <ref>{{عربی|اندازه=120%|" لَوْ لَمْ‏ يَبْقَ‏ مِنَ‏ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ‏ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ‏ اللَّهُ‏ ذَلِكَ‏ الْيَوْمَ‏ حَتَّى‏ يَبْعَثَ‏ اللَّهُ‏ رَجُلًا مِنِّي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"}}، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۶</ref> نیز ر.ک: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۱، ص ۳۱۷، ح ۴؛ ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۲، ص ۲۲۷؛ سنن ابی داود، ج ۴، کتاب المهدی، ح ۴۲۸۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۵ - ۲۳.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}



نسخهٔ ‏۱۱ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۵۷

الگو:پرسش غیرنهایی

مقصود از آخرالزمان چیست؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلیمهدویت

مقصود از آخرالزمان چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

عبارت‌های دیگری از این پرسش

پاسخ نخست

سید جعفر موسوی‌نسب
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
«آخرالزمان عنوانی نسبی است و به دو معنی اطلاق گردیده است:
  1. عصر بعثت و دوران رسالت پیامبر اکرم (ص) که نسبت به انبیاء گذشته آخرالزمان است به این معنا ما الآن در آخرالزمان هستیم.
  2. معنای دیگر آن عصر ظهور حضرت حجة (ع) و نزدیکی‌های آن است در این رابطه با پیدایش برخی از علائم ظهور می‌توان حدس زد که ما در چنین زمانی قرار داریم ولی بطور قاطع نمی‌توان آنرا نفی یا اثبات کرد»[۱].


پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:  

  1. دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۷۱.
  2. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵.
  3. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵.
  4. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  5. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  6. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  7. " إِنَّهُ‏ يَأْتِي‏ فِي‏ آخِرِ الزَّمَانِ‏ نَبِي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"، محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۶، ص ۱۹۹، ح ۱۲؛ همچنین ر. ک: محمد بن احمد قرطبی، تفسیر قرطبی، ج ۴، ص ۳۰۶؛ محمد بن جریر طبری، تفسیر طبری، ج ۱، ص ۵۵۷
  8. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  9. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  10. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  11. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  12. ر.ک: نگارنده، بازگشت به دنیا در پایان تاریخ
  13. " لَا تَذْهَبُ‏ الدُّنْيَا حَتَّى‏ يَلِيَ‏ أُمَّتِي‏ رَجُلٌ‏ مِنْ‏ أَهْلِ‏ بَيْتِي‏ يُقَالُ‏ لَهُ‏ الْمَهْدِيُ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۱۸۲، ح ۱۴۱
  14. " لَوْ لَمْ‏ يَبْقَ‏ مِنَ‏ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ‏ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ‏ اللَّهُ‏ ذَلِكَ‏ الْيَوْمَ‏ حَتَّى‏ يَبْعَثَ‏ اللَّهُ‏ رَجُلًا مِنِّي‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ ‏‏"، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۶
  15. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۱۵ - ۲۳.
  16. کافی، ج ۸، ص ۱۳۸؛ بحارالانوار، ج ۲۱، ص ۳۱۷ وج ۱۲، ص ۲۸۱.
  17. " إِذَا صَارَتِ‏ الدُّنْيَا هَرْجاً وَ مَرْجاً وَ تَظَاهَرَتِ‏ الْفِتَنُ‏ وَ تَقَطَّعَتِ‏ السُّبُلُ‏ وَ أَغَارَ بَعْضُهُمْ‏ عَلَى‏ بَعْض‏ ... فَيَبْعَثُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ ذَلِكَ‏ مَهْدِيَّنَا التَّاسِعَ‏ مِنْ‏ صُلْبِ‏ الْحُسَيْن‏ ... يَفْتَحُ حُصُونَ الضَّلَالَةِ ... َ يَقُومُ بِالدِّينِ فِي آخِرِ الزَّمَان‏‏ "؛ بحارالانوار، ج ۳۶، ص ۳۰۸.
  18. از روایات فراوانی که از قیام حضرت مهدی(ع) در آخر الزمان خبر می‌دهد، نیز روایاتی که در وسائل الشیعه، ج ۱۶، ص ۲۴۴ و بحارالانوار، ج۳۶، ص۳۲۵ و مستدرک الوسائل، ج ۲، ص ۲۶۷ آمده است، می‌توان این نکته را فهمید.
  19. " يَا عَلِيُ‏ أَعْجَبُ‏ النَّاسِ‏ إِيمَاناً وَ أَعْظَمُهُمْ‏ يَقِيناً قَوْمٌ يَكُونُونَ فِي آخِرِ الزَّمَانِ لَمْ يَلْحَقُوا النَّبِيَّ وَ حُجِبَ عَنْهُمُ الْحُجَّةُ فَآمَنُوا بِسَوَادٍ عَلَى بَيَاض‏‏‏ "؛ بحارالانوار، ج۷۴، ص۵۶.
  20. کافی، ج ۵، باب الامر بالمعروف و النهی عن المنکر، ح۱، ص ۵۵.
  21. من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۳۹۰، ح۴۳۷۴. بعضی از ویژگی‌های این دوره چنین است: - وضع حکومت‌ها: افراد، فاسد و ظالم و حکومت‌ها، ضعیف، استبدادی، زود گذر و متزلزل هستند. - وضع دین: از اسلام و قرآن، فقط اسمی‌ می‌ماند و مساجد، زیبا؛ امّا بدون جمعیّت است و مردم از دین خارج می‌شوند. - وضع اخلاق: عواطف انسانی ضعیف می‌شود و ترحم به یک دیگر وجود ندارد. انواع فسادهای اخلاقی، علنی و بدون نهی و جلوگیری در جامعه انجام می‌شود. - وضع امنیت: ترس و اضطراب، فراگیر و راه‌ها نا امن است. جنایت‌های هولناک صورت می‌گیرد و مردم، آرزوی مرگ می‌کنند. مرگ‌های ناگهانی، زلزله، جنگ، فتنه، بیماری و مرگ زیاد می‌شود. - وضع اقتصاد: باران و محصولات کشاورزی کم می‌گردد و رودها و چشمه‌ها خشک می‌شوند. گرانی، فقر، گرسنگی و عدم رونق تجارت و بازار، غوغا می‌کند. (برای آگاهی بیشتر: ر، ک: نجم الدین طبسی، نشانه هایی از دولت موعود.)
  22. البته چون امر ظهور، به عملکرد و خواست مردم نیز بستگی دارد _ بدین معنا که هر زمان آنان آماده ظهور بودند، ظهور تحقق می‌یابد _ هر زمان می‌تواند آخر الزمان باشد و زمان ظهور فرا برسد.
  23. آفتاب مهر، ج۱، ص ۱۶۱-۱۶۴.