انصاف در معارف و سیره رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - '== جستارهای وابسته == == منابع ==' به '== منابع ==') |
جز (جایگزینی متن - '\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(252\,\s252\,\s233\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\[\[(.*)\]\](.*)\"\'\'\'(.*)\'\'\'\"(.*)\<\/div\>\n\<div\sstyle\=\"background\-color\:\srgb\(255\,\s245\,\s227\)\;\stext\-align\:center\;\sfont\-size\:\s85\%\;\sfont\-weight\:\snormal\;\"\>(.*)\<\/div\>\n\n' به '{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = $2 | عنوان مدخل = $4 | مداخل مرتبط = $6 | پرسش مرتبط = }} ') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{امامت}} | {{امامت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = انصاف | |||
| عنوان مدخل = انصاف | |||
| مداخل مرتبط = [[انصاف در لغت]] - [[انصاف در حدیث]] - [[انصاف در کلام اسلامی]] - [[انصاف در اخلاق اسلامی]] - [[انصاف در فقه سیاسی]] - [[انصاف در معارف و سیره رضوی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==مقدمه== | ==مقدمه== | ||
نسخهٔ ۱ ژوئن ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۶
این مدخل زیرشاخهٔ بحث انصاف است. انصاف از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: انصاف در لغت - انصاف در حدیث - انصاف در کلام اسلامی - انصاف در اخلاق اسلامی - انصاف در فقه سیاسی - انصاف در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
رفتار همراه با عدالت و خیرخواهی. انصاف در لغت به معنای دادن نصفی از شیء به دیگری است[۱]. مُنصف هر خیری را که برای خود می‌پسندد برای دیگران پسندیده و هر ضرری که برای خود نمی‌پسندد برای دیگران هم نمی‌پسندد[۲]. گرچه واژه انصاف در قرآن به کار نرفته است اما در روایت‌های اسلامی و فرهنگ شیعه، به عنوان یک اصل عملی مورد توجه و اهمیت بسیاری قرار گرفته و ضمن بیان ماهیت و مصادیق آن، افراد را به انجام آن ترغیب کرده است.
امام رضا(ع) یکی از ویژگی‌های ائمه(ع) را، میانه‌روی و انصاف معرفی می‌کند[۳]. در حدیثی از امام رضا(ع) آمده است که شخصی خدمت پیامبر(ص) رسید و از ایشان خواست که چیزی به او یاد دهد تا فاصله او تا بهشت کم شود، پیامبر اکرم(ص) فرمود: «خشم و غضب را رها کن، از مردم چیزی مخواه و در پایان فرمود: هر خیری را که برای خود می‌خواهی برای دیگران هم بخواه (انصاف)»[۴]. امام رضا(ع) در مناظره و احتجاج، ضمن رعایت انصاف، شخص مقابل را نیز به این کار دعوت می‌نمود. عمران صابی بعد از این که امام رضا(ع) دیگران را به پرسش دعوت نمود، برخاست و گفت: «ای عالم مردم! اگر شما (مردم را) دعوت به پرسش نکرده بودی، من اقدام به پرسش نمی‌کردم». حضرت فرمود: «اگر در بین جمعیت عمران صابی حاضر باشد، حتماً تو هستی، گفت: بله خودم هستم. آن‌گاه حضرت رضا(ع) یکی از مهم‌ترین شرایط مناظره را بیان کرد و فرمود: «ای عمران! بپرس ولی انصاف را از دست مده و از سخن باطل و فاسد و منحرف از حق بپرهیز»[۵].
گرچه رعایت انصاف کار دشواری است[۶] اما آثار و برکات فراوانی در روایت‌ها برای انصاف ذکر شده است که از جمله: رفع عذاب و خشم الهی از جامعه[۷]، اصلاح امور جامعه، رفع اختلاف در بین مردم، ایجاد محبت در دل‌ها[۸]، افزایش روزی و خردمندی و تاخیر مرگ است[۹].[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ الفروق فی اللغة، ص۲۲۸.
- ↑ زیبایی‌های اخلاق، ص۳۸۲.
- ↑ بحار الأنوار، ج۹۹، ص۱۸۷.
- ↑ الأمالی، طوسی، ص۵۰۸.
- ↑ عیون أخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۱۶۸.
- ↑ الکافی، ج۲، ص۱۴۵.
- ↑ مکارم الأخلاق، ص۴۵۷.
- ↑ غرر الحکم، ص۸۸، ص۶۰.
- ↑ أعلام الدین، ص۲۶۵.
- ↑ وحدتی شبیری، سید محمد رضا، مقاله «انصاف»، دانشنامه امام رضا ج۲ ص ۶۰۷.