الکشف و البیان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
جز (جایگزینی متن - '\=\=\sدربارهٔ پدیدآورنده\s\=\=↵\{\{\:(.*)\}\}' به '== دربارهٔ پدیدآورنده == {{پدیدآورنده کتاب | پدیدآورنده کتاب = $1}}')
خط ۶۲: خط ۶۲:
[[ثعلبی]] در واژه‌شناسی و اشتقاق کلمات تبحّر خاصی دارد و همچنین در تفسیر [[آیات الاحکام]]، اقوال گوناگون را نقل می‌کند و در بیان [[فضائل اهل بیت]]{{عم}} و آیاتی که در [[فضائل]] آنان نازل شده [[حق]] مطلب را به خوبی ادا می‌کند و شاید به همین سبب بوده که مورد [[نکوهش]] عدّه‌ای از عالمان [[متعصب]] غیر شیعی قرار گرفته است تا جایی که در صدد تلخیص و پاکسازی تفسیر او برآمدند. گویند «[[تفسیر بغوی]]» که تلخیصی از تفسیر ثعلبی است [[شاهد]] این [[واقعیت]] است<ref>معرفت، تفسیر و مفسران، ج۲، ص۱۸۹.</ref>. ثعلبی در این اثر از [[نقل روایات]] [[اسرائیلیات]] هم خودداری ننموده و شماری از [[روایات]] [[خرافی]] و بی‌اساس را هم، به‌ویژه در [[قصص]] قرآن، در تفسیرش نقل کرده است.
[[ثعلبی]] در واژه‌شناسی و اشتقاق کلمات تبحّر خاصی دارد و همچنین در تفسیر [[آیات الاحکام]]، اقوال گوناگون را نقل می‌کند و در بیان [[فضائل اهل بیت]]{{عم}} و آیاتی که در [[فضائل]] آنان نازل شده [[حق]] مطلب را به خوبی ادا می‌کند و شاید به همین سبب بوده که مورد [[نکوهش]] عدّه‌ای از عالمان [[متعصب]] غیر شیعی قرار گرفته است تا جایی که در صدد تلخیص و پاکسازی تفسیر او برآمدند. گویند «[[تفسیر بغوی]]» که تلخیصی از تفسیر ثعلبی است [[شاهد]] این [[واقعیت]] است<ref>معرفت، تفسیر و مفسران، ج۲، ص۱۸۹.</ref>. ثعلبی در این اثر از [[نقل روایات]] [[اسرائیلیات]] هم خودداری ننموده و شماری از [[روایات]] [[خرافی]] و بی‌اساس را هم، به‌ویژه در [[قصص]] قرآن، در تفسیرش نقل کرده است.


عمده امتیاز این اثر به «تفصیل در آیات الاحکام» و «توجه به مسائل نحوی» و همچنین «نقل روایات فضائل اهل بیت{{عم}}» است. این تفسیر با همه اهمیتی که دارد، هنوز آن‌گونه که برازنده آن باشد چاپی تحقیقی و تصحیحی به صورت گروهی از آن انجام نگرفته است. آنچه که [[علی عاشور]] و نظیر ساعدی به عنوان تحقیق روی آن انجام داده‌اند با تصحیح و تحقیق مطلوب آن فاصله بسیاری دارد<ref>الکشف و البیان (تفسیر الثعلبی)، احمد بن محماد ثعلبی نیشابوری (-۴۲۷ق.)، تحقیق محمد بن عاشور و نظیر ساعدی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۳ق.</ref>.<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[تفسیر الکشف و البیان (مقاله)|مقاله «تفسیر الکشف و البیان»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref>
عمده امتیاز این اثر به «تفصیل در آیات الاحکام» و «توجه به مسائل نحوی» و همچنین «نقل روایات فضائل اهل بیت{{عم}}» است. این تفسیر با همه اهمیتی که دارد، هنوز آن‌گونه که برازنده آن باشد چاپی تحقیقی و تصحیحی به صورت گروهی از آن انجام نگرفته است. آنچه که [[علی عاشور]] و نظیر ساعدی به عنوان تحقیق روی آن انجام داده‌اند با تصحیح و تحقیق مطلوب آن فاصله بسیاری دارد<ref>الکشف و البیان (تفسیر الثعلبی)، احمد بن محماد ثعلبی نیشابوری (-۴۲۷ق.)، تحقیق محمد بن عاشور و نظیر ساعدی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۳ق.</ref><ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[تفسیر الکشف و البیان (مقاله)|مقاله «تفسیر الکشف و البیان»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]].</ref>


== فهرست کتاب ==
== فهرست کتاب ==

نسخهٔ ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۱:۵۶

الکشف و البیان فی تفسیر القرآن
زبانعربی
نویسندهاحمد بن محمد ثعلبى نيشابورى مشهور به ثعلبی
ناشر[[:رده:انتشارات انتشارات دار احیاء التراث العربی|انتشارات انتشارات دار احیاء التراث العربی]][[رده:انتشارات انتشارات دار احیاء التراث العربی]]
محل نشربیروت، لبنان
سال نشر۱۴۲۲ق، ۲۰۰۲م، ۱۳۸۰ ش

الکشف و البیان فی تفسیر القرآن کتابی است به زبان عربی که مشتمل بر تأویلات آیات قرآن می‌‏باشد. این کتاب اثر احمد بن محمد ثعلبى نيشابورى مشهور به ثعلبی است و انتشارات دار احیاء التراث العربی انتشار آن را به عهده داشته‌ است.[۱]

دربارهٔ کتاب

«الکشف و البیان فی تفسیر القرآن» معروف به «تفسیر ثعلبی» به زبان عربی، از ابواسحاق احمد بن محمد بن ابراهیم ثعلبی نیشابوری اهل سنت و جماعت است که فقیه، محدّث، ادیب، واعظ، حافظ قرآن و مفسری بزرگ به شمار می‌رود. تفسیر او به عنوان «تفسیر کبیر» هم موصوف بوده و بر بسیاری از تفاسیر مقدم داشته می‌شده است.

تاریخ تولّد او معلوم نیست اما تاریخ وفاتش را سال ۴۲۷ ق ذکر کرده‌اند[۲]. ثعلبی از عالمان بزرگ زمان خویش بوده و فردی پرهیزکار شناخته میشده است. آثاری از او برجای مانده که برخی از آنها عبارتند از: «عرائس المجالس فی قصص الانبیاء» و تفسیر بزرگ او به نام «الکشف و البیان فی تفسیر القرآن» است. او به «کثیر الحدیث» بودن مشهور و در کتابش غرائب فراوان دیده می‌شود و نیز به وجوه الاعراب و القراءات آگاه بوده است[۳].

ثعلبی مورد اعتماد محدّثان بوده و نزد اساتید بزرگی شاگردی نموده است. سخت کوشی او از همان آغاز تحصیل، زبانزد معاصرانش بوده. وی بیشتر اوقات خود را به‌ویژه در شب‌ها به مطالعه میگذراند و از خواب خود میکاست و به دنبال حق و کشف حقیقت بود. او خود گوید: به درخواست حقیقت به نوشتن تفسیر قرآن پرداختم و تفسیری جامع و منسجم را از مطالعه بیش از صد کتاب و مجموعه حدیثی معتبر استخراج نموده و سامان دادم[۴].

ثعلبی در مقدمه تفسیرش، منهج و هدف تفسیری خود را به وضوح بیان داشته و فرقه‌های گوناگون مفسران را با بیان شیوه تفسیری‌شان یادآور شده است.

در مقدمه عالمانه‌اش چهارده عنوان را مورد بحث قرار داده که عبارتند از:

  1. البسائط و المقدمات،
  2. العدد و الترتیلات،
  3. القصص و الروایات،
  4. الوجوه و القراءات،
  5. العلل و الاحتجاجات،
  6. اللعربیه و اللّغات،
  7. الإعراب و الموازنات،
  8. التفسیر و التأویلات،
  9. المعانی و الجهات،
  10. الغوامض و المشکلات،
  11. الاحکام و الفقهیات،
  12. الحکم و الاشارات،
  13. الفضائل و الکرامات،
  14. الاخبار و المتعلقات.

او در آغاز تفسیر، سخنان عالمان پیش از خود را نقل و ضمناً مصنفات معاصرانش را نیز برمیشمارد و بابی هم در فضیلت قرآن و اهل آن و همچنین بابی در معنی تفسیر و تاویل گشوده است. تفسیر او از جمله تفاسیر مشهور و معتبری است که اقوال سَلَف را به دقت نقل می‌کند و به مسائل ادبی و ریزه‌کاری‌های آن عمیقانه میاندیشد و در آن بسط سخن می‌دهد.

ثعلبی در واژه‌شناسی و اشتقاق کلمات تبحّر خاصی دارد و همچنین در تفسیر آیات الاحکام، اقوال گوناگون را نقل می‌کند و در بیان فضائل اهل بیت(ع) و آیاتی که در فضائل آنان نازل شده حق مطلب را به خوبی ادا می‌کند و شاید به همین سبب بوده که مورد نکوهش عدّه‌ای از عالمان متعصب غیر شیعی قرار گرفته است تا جایی که در صدد تلخیص و پاکسازی تفسیر او برآمدند. گویند «تفسیر بغوی» که تلخیصی از تفسیر ثعلبی است شاهد این واقعیت است[۵]. ثعلبی در این اثر از نقل روایات اسرائیلیات هم خودداری ننموده و شماری از روایات خرافی و بی‌اساس را هم، به‌ویژه در قصص قرآن، در تفسیرش نقل کرده است.

عمده امتیاز این اثر به «تفصیل در آیات الاحکام» و «توجه به مسائل نحوی» و همچنین «نقل روایات فضائل اهل بیت(ع)» است. این تفسیر با همه اهمیتی که دارد، هنوز آن‌گونه که برازنده آن باشد چاپی تحقیقی و تصحیحی به صورت گروهی از آن انجام نگرفته است. آنچه که علی عاشور و نظیر ساعدی به عنوان تحقیق روی آن انجام داده‌اند با تصحیح و تحقیق مطلوب آن فاصله بسیاری دارد[۶][۷]

فهرست کتاب

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

دربارهٔ پدیدآورنده

ثعلبی (پدیدآورنده)
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

پانویس

  1. کتابخانه مدرسه فقاهت
  2. الاعلام، ج۱، ص۲۱۲.
  3. معجم المؤلفین، ج۲، ص۶۰.
  4. مقدمه تفسیر ثعلبی.
  5. معرفت، تفسیر و مفسران، ج۲، ص۱۸۹.
  6. الکشف و البیان (تفسیر الثعلبی)، احمد بن محماد ثعلبی نیشابوری (-۴۲۷ق.)، تحقیق محمد بن عاشور و نظیر ساعدی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۴۲۳ق.
  7. کوشا، محمد علی، مقاله «تفسیر الکشف و البیان»، دانشنامه معاصر قرآن کریم.

دریافت متن