محمد بن موسی حازمی
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوبکر محمد بن موسی بن عثمان حازمی همدانی بغدادی در سال ۵۴۸ یا ۵۴۹ه در راه همدان به دنیا آمد؛ سپس به همدان انتقال و در همانجا رشد و تربیت یافت. [۱] بر پایه گزارش ابن دبیثی که از شاگردان وی است، او تحصیلات مقدماتی و قرآن را در زادگاهش فرا گرفت و دوران کودکی و نوجوانی را در آنجا سپری کرد و چون به سن بلوغ رسید و کسب دانش دغدغه فکری او بود، راهی بغداد گردید و در آنجا اقامت گزید و نزد شیوخ و استادان بسیاری ازجمله شهردار بن شیرویه، ابوزرعه مقدسی، ابوالعلاء عطار و عبداللّه بن حیدر قزوینی به استماع حدیث و کسب علوم و فنون دیگر پرداخت. [۲] ابن خلکان، حازمی را حافظ قرآن کریم دانسته می‌‌نویسد: او در بغداد فقه را نزد فقیه مشهور آن دیار، شیخ جمال الدین واثق بن فضلان و دیگران فرا گرفت و تنها به شیوخ مستقر در بغداد اکتفا نکرد، بلکه به شهرهای دیگر عراق و بلاد گوناگون از جمله شام و موصل و سرزمین ایران مانند اصفهان و همدان سفر کرد و از استادان بسیاری بهره گرفت و هر آنچه را فرا گرفته بود نوشت. [۳] به نوشته منابع، حازمی همواره به دنبال تعلیم و تعلم بود، از حافظان حدیث و نسب‌شناسی چیره دست به شمار می‌‌آمد، اما بیشتر اهتمام وی در گردآوری حدیث و رجال آن بود؛ ازاین رو بیشتر تصنیفات او در همین زمینه می‌‌باشد. [۴] سبکی وی را در زمره فقهای شافعی برشمرده و به گروهی از شاگردان و تربیت یافتگان مکتب او اشاره کرده است که ابوعبداللّه دبیثی، ابن ابی جعفر و علی بن ماسویه مقری از آن جمله‌اند. [۵] او را فردی ثقه، زاهد، باورع، احل ذکر و ریاضت دانسته‌اند. [۶] او در سال ۵۸۴ه در ۳۶ سالگی در بغداد از دنیا رفت و در مقبره شونیزیّه در جوار سمنون بن حمزه و جنید بن محمد قواریری به خاک سپرده شد. [۷] آثارش عبارت‌اند از: الاعتبار فی بیان الناسخ و المنسوخ، تخریج احادیث المهذب لابی اسحاق الشیرازی، سلسلة الذهب فیما روی احمد بن حنبل عن الشافعی، شروط الائمه، عجالة المبتدی و فضالة المنتهی فی الانساب، الفیصل فی مشتبه النسبه، معرفة ما یجب للشیوخ علی الشباب، المؤتلف و المختلف فی اسماء البلدان، [۸] تحفة السفینه، ما اتّفق فی اسناد اربعة من الصحابة او التابعین بعضهم عن بعض، شروط الائمة الخمسة البخاری و مسلم، و ابی داوود و النسائی و ابن ماجه،[۹] ما اتفق لفظه و افترق مسماه[۱۰].[۱۱]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۴
پانویس
- ↑ التکمله لوفیات النقله ۱ / ۹۰.
- ↑ المختصر المحتاج الیه من تاریخ ابن الدبیثی ۸۳.
- ↑ وفیات الاعیان ۴ / ۲۹۴ ـ ۲۹۵.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۲۱ / ۱۶۸.
- ↑ طبقات الشافعیة الکبری ۷ / ۱۳ ـ ۱۴.
- ↑ سیر اعلام النبلاء ۲۱ / ۱۶۸.
- ↑ وفیات الاعیان ۲۹۵.
- ↑ هدیة العارفین ۲ / ۱۰۱.
- ↑ الوافی بالوفیات ۵ / ۸۸.
- ↑ وفیات الاعیان ۲۹۵.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۴، ص۳۰۷-۳۰۸.