نفی شماتت در معارف و سیره نبوی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط Jaafari (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۶ ژوئن ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۲۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

اين مدخل از زیرشاخه‌های بحث شماتت است. "شماتت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

سرزنش شماتت‌گونه

از جمله پست‌ترین حالات آدمی، سرزنش کردن دیگران است به سبب گرفتاری و مصیبتی که به آنان رسیده است. چگونه می‌توان مدعی برادری بود و از مصیبتی که به برادری رسیده است شاد بود؟ سرزنش کردن برادران، اسباب کینه و عداوت است و پیوند اخوت را ریشه کن می‌سازد. اَبان بن عبدالملک[۱] از امام صادق(ع) حدیث کرده است که آن حضرت فرمود: «لَا تُبْدِي‏ الشَّمَاتَةَ لِأَخِيكَ‏ فَيَرْحَمَهُ اللَّهُ وَ يُصَيِّرَهَا بِكَ وَ قَالَ مَنْ شَمِتَ بِمُصِيبَةٍ نَزَلَتْ بِأَخِيهِ لَمْ يَخْرُجْ مِنَ الدُّنْيَا حَتَّى يُفْتَتَنَ»[۲].[۳]

از زشت‌ترین اوصاف و حالاتی که ممکن است نفس آدمی بدان مبتلا شود، خصلت زشت سرزنش دیگران به سبب گرفتاری و مصیبت وارد شده به آنان است. در سیره رسول خدا(ص) سررزنش مذمومی گزارش نشده است. نقل شده است، ایشان از سه چیز به شدت پرهیز داشت: "سرزنش دیگران، جستجوی لغزش‌های دیگران و پیگیری عیب کسی"[۴] هیچ گاه کسی را در حضور آن حضرت سرزنش نکردند، جز آنکه می‌فرمود: "رهایش کنید و به او کاری نداشته باشید"[۵][۶].[۷].

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. از اصحاب بزرگوار امام صادق(ع) است. ر.ک: رجال النجاشی، ص۱۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۱، ص۱۵۶-۱۵۷؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۱۱۱.
  2. «در گرفتاری برادر ایمانی خود شماتت و اظهار شادی مکن که خداوند به او رحم می‌کند و آن گرفتاری را به سوی تو بر می‌گرداند. [و فرمود:] هر که برادر خود را به مصیبتی که بر او فرود آمده شماتت کند از دنیا نرود تا خود به آن گرفتار شود» الکافی، ج۲، ص۳۵۹؛ وسائل الشیعة، ج۲، ص۹۱۰.
  3. دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌، سیره نبوی، ج۲، ص ۶۱۴.
  4. سنن النبی، ص۱۷.
  5. سنن النبی، ص۷۵.
  6. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۳۷۹.
  7. حسینی ایمنی، سید علی اکبر، فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم، ص ۳۷۹.