زید بن رقاد جنبی
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
زید بن رقاد، یکی از سربازان و تک تیراندازهای تحت امر عمر بن سعد بود که در کربلا حضور داشت.
مقدمه
زید بن رقاد در روز عاشورا در قتل عباس بن علی بن ابی‌طالب(ع)، عبدالله بن مسلم بن عقیل و سوید بن عمرو بن ابی مطاع خثعم دست داشت. بنا به نقل بلاذری، عبدالله بن مسلم دلاورانه جنگید، سرانجام عمرو بن صُبَیح صیداوی، تیری به طرف او افکند و عبدالله دستش را سپر پیشانی خود قرار داد. دست و پیشانی‌اش به هم دوخته شد، چنان که نتوانست حرکت دهد. سپس سپاه کوفه به‌طور گروهی و یا شخص زید بن رقاد او را به شهادت رساند و گفته شده شخص دیگری نیزه‌ای بر قلب او وارد آورد و آن بزرگوار به شهادت رسید.
زید گوید وقتی نزد وی آمدم، او از دنیا رفته بود. تیری را که بر شکمش زده بودم، بیرون کشیدم. آن تیری که بر پیشانی‌اش بود، حرکت دادم که بیرون آید، چوب تیر بیرون آمد، اما پیکان آن در پیشانیش ماند.[۱] زید بن رقاد همچنین یکی از قاتلین عباس بن علی بن ابی طالب(ع) بود.[۲] در زیارت ناحیه مقدسه با نام یزید بن رقّاد حیتی لعنت شده است که همان «زید بن رقاد» است.
سُوَیدِ بن عَمرو بن اَبی مَطاع انماری در جنگ از فزونی زخم‌ها در بین کشتگان به روی زمین افتاده و حرکتی از او دیده نمی‌شد، وقتی شنید سپاهیان عمر بن سعد فریاد می‌زنند که حسین کشته شد، از شنیدن خبر، بی‌تاب شده و با اندک توانی که داشت، از کفش خود خنجری را که مخفی کرده بود، بیرون آورد و به جنگ با دشمنان مشغول شد تا اینکه به دست عزرة بن بطان تغلبی و «زید بن رقاد جنبی» به شهادت رسید.[۳]
در زمان قیام مختار ثقفی، زید بن رقاد هنگام دستگیری در مقابل مأموران مختار، به فرماندهی عبدالله بن کامل، مقاومت میکرد. عبدالله بن کامل به افرادش دستور داد او را با شمشیر و نیزه نزنید، لیکن او را تیرباران و سنگباران کنید. آنان دستور را انجام دادند تا نقش بر زمین شد. آنگاه عبدالله بن کامل دستور داد او را زنده زنده در آتش افکندند[۴].[۵]
زید بن رقاد، از تیراندازان لشکر عمر بن سعد بود و در کشته شدن عبّاس(ع) و سوید بن عمرو بن ابی‌مطاع، آخرین کشته کربلا، شرکت داشت. بعدها در قیام مختار، سپاه ابن کامل، او را تیرباران و سنگباران کردند و جسدش را در حالی که آخرین نَفَس‌هایش را می‌کشید، سوزاندند.[۶]
جستارهای وابسته
- عباس بن علی بن ابی‌طالب (شهید)
- عبدالله بن مسلم بن عقیل (شهید)
- سوید بن عمرو بن ابی مطاع خثعم (شهید)
منابع
پانویس
- ↑ لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (ابن فندق)، به تصحیح سید مهدی رجایی اصفهانی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، ۱۴۱۰ قمری.، ج۶، ص۴۰۷-۴۰۸.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد کاتب واقدی، محمد، چاپ احسان عباس، بیروت: دار صادر، ۱۴۰۵ قمری.، ج۵، ص۴۷۵؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۶۸؛ مقاتل الطالبین، اصفهانی، ابوالفرج علی بن حسین، چاپ احمد صفر، قاهره: ۱۳۶۸ قمری/ ۱۹۴۱ میلادی.، ص۹۰؛ الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، عزّالدین علی بن احمد بن ابی الکرم، تحقیق مکتبه التراث، بیروت: ۱۳۸۵-۱۳۸۶ قمری.، ج۴، ص۹۲.
- ↑ لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (ابن فندق)، به تصحیح سید مهدی رجایی اصفهانی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، ۱۴۱۰ قمری.، ج۳، ص۴۰۲-۴۰۳. قس طبری، تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۵، ص۴۵۳ عروة بن بطار تغلبی.
- ↑ لباب الانساب و الالقاب و الاعقاب، بیهقی، ابوالحسن علی بن زید (ابن فندق)، به تصحیح سید مهدی رجایی اصفهانی، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی، ۱۴۱۰ قمری.، ج۳، ص۴۰۸؛ تاریخ الطبری، تاریخ الامم و الملوک، طبری، محمدبن جریر، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: ۱۳۸۲ – ۱۳۸۷ قمری / ۱۹۶۲ – ۱۹۶۷ میلادی.، ج۶، ص۶۴.
- ↑ محمدزاده، مرضیه، دوزخیان جاوید، ص۱۹۹-۲۰۰.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۷۵۶.