ابوحازم بجلی
مقدمه
ابونعیم[۱] به نقل از کتاب الوحدانی حسن بن سفیان و ابن ابی شیبه[۲] او را صحابی شمرده‌اند و روایتی از طریق کریم بن ابی حازم از پدرش (ابو حازم) نقل کرده است که دو مرد بر سر فرزندی که با هم منازعه داشتند نزد رسول خدا(ص) شکایت کردند. پیامبر(ص) به نفع یکی از آن دو حکم کرد و فرزند را به او داد. ابن اثیر[۳] و ابن حجر[۴] همین روایت را از ابونعیم نقل کرده‌اند، ولی در نقل ابن حجر، راوی به اشتباه کریمة بنت ابی حازم نوشته شده است. ابن عبدالبر[۵] تنها از ابوحازم احمسی، پدر محدث مشهور قیس بن أبی حازم نام برده است، ولی ابونعیم[۶]، ابن اثیر[۷] و ابن حجر[۸] جز او، از فرد مورد بحث نیز یاد کرده و این دو را یکی ندانسته‌اند. اتحاد این دو در کنیه و نسب، نباید ما را به اشتباه بیندازد؛ زیرا هر چند فرد مورد بحث از ناحیه پدرش (در صورتی که ناپدری او باشد) حارثة بن سفیان بجلی[۹] و از ناحیه مادرش سلمی دختر جابر أحمسیه به بجلی احمسی نسب می‌برد، ولی با توجه به اختلاف فاحش نسب وی با پدر قیس بن ابوحازم (ابوحازم احمسی) تصور اتحاد این دو، نادرست است.
آنچه درباره ابوحازم بجلی مشکوک است، صحابی بودن اوست؛ زیرا از یک سو روایتی که ابوحازم نقل کرده، صراحت ندارد که وی رسول خدا(ص) را دیده، بلکه تنها حادثه‌ای را گزارش کرده است. از سوی دیگر، درباره همسر مادرش یعنی حارثة بن سفیان تنها گفته‌اند زمان رسول خدا(ص) را درک کرد "له ادراک" و در فتح طبرستان[۱۰] کشته شد.
پسرش کریم بن ابی حازم بجلی احمس، از تابعین شناخته شده نزد محدثان و شرح حال نگاران است که از جده‌اش سلمی دختر جابر أحمسیه روایت دارد[۱۱]. وی عموی ابان بن عثمان بجلی است و چنانچه منظور از این شخص، همان تاریخ نگار شیعی و از اصحاب امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) باشد[۱۲] باید ابوحازم را جد این تاریخ نگار دانست. ولی به احتمال زیاد این ابان، شخص دیگری است؛ زیرا کریم را از راویان علی(ع) برشمرده‌اند و این فاصله میان عمو و پسر برادر بعید است.[۱۳]
جستارهای وابسته
- کریم بن ابی حازم بجلی احمس (فرزند)
منابع
پانویس
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۲.
- ↑ احتمالا در کتاب المقلین من الصحابه، ابن اثیر، ج۶، ص۶۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۶۲.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۷۰.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۹۲.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۲.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۶۲.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۷۰.
- ↑ ابن حجر، ج۲، ص۱۳۸.
- ↑ سال ۲۲؛ ر.ک: طبری، ج۳، ص۲۳۳.
- ↑ ابن حبان، ج۵، ص۳۴۳؛ ابن ابی حاتم، ج۷، ص۱۷۵؛ ذهبی، ص۳۶۲.
- ↑ نجاشی، ص۱۳.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوحازم بجلی»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۳۱.