آبادانی در معارف و سیره نبوی

توجه به آبادانی و اعتلای سرزمین اسلامی

پیامبر گرامی اسلام در پی‌ریزی و استحکام پایه‌های تمدن الهی خویش به آبادانی و پیشرفت سرزمین اسلامی توجه و تأکیدی ویژه داشت و در آموزه‌های اسلامی نیز به این امر تأکید شده است. فراهم آوردن امکانات و وسایل رفاهی مسلمانان و رفع نیازهای ضروری زندگی آنان، جایگاهی ویژه در دین دارد. خداوند در قرآن کریم در این باره می‌فرماید: ﴿وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ﴾^[۱].

پیامبر اعظم(ص) نیز می‌فرماید: «فردی که بوته خاری را از راه مسلمانی بردارد، به بهشت می‌رود»^[۲]. آن حضرت در کلامی دیگر می‌فرماید: کسی که در میان راه برای مردم استراحت گاه بسازد، خداوند در قیامت او را سوار بر شتری از دُرّ و گوهر برمی‌انگیزد و پرتوافشانی او همه جا را روشن و نورانی می‌سازد^[۳]. و نیز فرموده است: هر کس با اقدامی سازنده از ویرانی‌های حاصل از سیل و آتش‌سوزی پیش‌گیری کند و از گسترش دامنه ویرانی آن بکاهد، بهشت بر او واجب می‌شود^[۴].

از این دو حدیث، اهمیت ساخت کاروان‌سراها، قهوه‌خانه‌های میان راهی و مسافرخانه‌ها و نیز اهمیت ساخت سدها، سردخانه‌ها، سیلوها و گسترش شبکه حمل و نقل روشن می‌شود. از پیامبر اعظم(ص) در حدیث دیگری نقل شده است: هر کس برای استفاده از آب‌های زیرزمینی چاهی حفر کند و پس از رسیدن به آب، آن را به مسلمانان ببخشد و در اختیار همه آنها قرار دهد، همانند کسانی که از آن آب وضو می‌گیرند و نماز می‌خوانند، پاداش می‌برد. همچنین به اندازه موی هر جان داری که از آن آب بنوشد -انسان یا حیوان یا پرندگان - ثواب آزاد کردن هزار بنده برایش نوشته می‌شود و در قیامت درحالی که شمار زیادی به شفاعت او نجات یافته‌اند، به حوض قدس وارد می‌گردد و حوض قدس، حوض من است^[۵].

با توجه به این احادیث، اصلاح و توسعه امور زیربنایی جامعه و سرمایه‌گذاری در این زمینه با اهداف خداپسندانه و انسانی، از روشن‌ترین مصداق‌های نیکوکاری و از جمله کارهایی است که سود همگانی دارد^[۶]^[۷].

منابع

صمیمی، سید رشید، اصول و شاخصه‌های تمدن نبوی

پانویس

↑ «و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک را وحی کردیم» سوره انبیاء، آیه ۷۳.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۵۶۱.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۵۶۲.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۰۹.
↑ وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۵۶۲.
↑ برای تفصیل بیشتر نک: فقر و توسعه در منابع دینی، ص۴۱۱ - ۴۱۶.
↑ صمیمی، سید رشید، اصول و شاخصه‌های تمدن نبوی، ص ۹۶.

[1] «و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند و به آنها انجام کارهای نیک را وحی کردیم» سوره انبیاء، آیه ۷۳.

[2] وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۵۶۱.

[3] وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۵۶۲.

[4] وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۱۰۹.

[5] وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۵۶۲.

[6] برای تفصیل بیشتر نک: فقر و توسعه در منابع دینی، ص۴۱۱ - ۴۱۶.

[7] صمیمی، سید رشید، اصول و شاخصه‌های تمدن نبوی، ص ۹۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]