بحث:توابین در تاریخ اسلامی
قیام توّابین
خیانت کوفیان به امام حسین(ع) که به شهادت مظلومانه آن حضرت انجامید، عالم اسلام را در بهت و حیرت و بیمناکی فرو برد و از طرفی خشم و نفرت عمومی را بر ضد بنی امیه بیش از پیش برانگیخت. در این میان چهرههای موجه و انقلابی کوفه که در یاری امیرالمؤمنین(ع) مشهور بودند، از کوتاهی خود در همراهی با فرزند آن حضرت به شدت پشیمان شدند و خود را سرزنش کردند و زدودن این گناه و رسوایی را تنها در کشتن قاتلان امام حسین(ع) و یا کشته شدن خود دانستند.
این اشخاص به منظور قیام و جبران کوتاهی خود در یاری سیدالشهداء، نزد پنج تن از سران شیعه کوفه[۱]، یعنی سلیمان بن صرد خزاعی که از اصحاب پیغمبر اکرم(ص) بود، مسیب بن نجبه فزاری از اصحاب امیرالمؤمنین(ع)، عبدالله بن سعد ازدی، عبدالله بن وال تیمی و رفاعة بن شداد بجلی رفتند. این پنج نفر در خانه سلیمان بن صرد جمع شدند و با یادآوری کوتاهی خود در یاری نواده پیغمبر خدا(ص) به تعیین فرماندهی برای قیام اقدام نمودند و سرانجام، سلیمان بن صرد را انتخاب کردند[۲].
شعار توابین، خونخواهی امام حسین(ع) با اظهار ندامت از کوتاهی خود، و قیامشان برگرفته از آیه ﴿فَتُوبُوا إِلَى بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ﴾[۳] بود[۴]؛ از این رو به توابین مشهور شدند. این افراد از شیعیان برجسته کوفه بودند[۵].[۶]
پانویس
- ↑ درباره «شیعه» در کوفه به بخش دوم فصل «کوفه و تشیع» مراجعه کنید.
- ↑ تاریخ طبری، ج۴، ص۴۲۶؛ مروج الذهب، ج۳، ص۱۰۰.
- ↑ «و (یاد کنید) آنگاه را که موسی به قوم خود گفت: ای قوم من! بیگمان شما با (به پرستش) گرفتن گوساله بر خویش ستم روا داشتید پس به درگاه آفریدگار خود توبه کنید و یکدیگر را بکشید، این کار نزد آفریدگارتان برای شما بهتر است. آنگاه، خداوند از شما در گذشت که او توبهپذیر بخشاینده است» سوره بقره، آیه ۵۴.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۵۷.
- ↑ نک: تاریخ طبری، ج۴، ص۴۲۷. باید دانست که غیر از این پنج تن که به سبب اعتقاد به برتری امیر مؤمنان(ع) بر خلفای ثلاثه پیشین، «شیعه» خوانده میشدند، بسیاری از کوفیانی را که مورخانی همچون طبری و مسعودی و ابن اثیر شیعههای کوفه مینامند، تنها به سبب دوستی با اهل بیت یا بیعت با امیرمؤمنان(ع) حتی به عنوان خلیفه چهارم و یا به دلیل قبول نداشتن عثمان بن عفان، شیعه دانستهاند اگرچه خلیفه اول و دوم را هم قبول داشته باشند!
- ↑ رجبی دوانی، محمد حسین، کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی ص ۳۶۲.