حارث بن عمرو انصاری در تاریخ اسلامی
آشنایی اجمالی
از تیره بنو حارث بن خزرج بن عمرو و دایی (و به قولی عموی) براء بن عازب صحابی مشهور است[۱]. تنها مستند صحابی بودن وی روایتی است که در آن براء بن عازب گفته است: عمویم حارث بن عمرو را دیدم که پرچمی در دست داشت، از او پرسیدم: عمو کجا می‌روی؟ گفت رسول خدا (ص) مرا برای کشتن و مصادره اموال مردی فرستاده که با زن پدرش ازدواج کرده است[۲]. ابن اثیر[۳] داستان بالا را یک بار ذیل نام حارث بن عمرو و بار دیگر نیز بدون اینکه نامی از حارث ببرد ذیل نام «عم البراء بن عازب»[۴] آورده است؛ البته مأموریت کشتن مردی که با زن پدرش ازدواج کرد با قول ضعیفی به عموی مالک بن انس نیز نسبت داده شده، اما صحابه‌نگاران این مطلب را تأیید نکرده‌اند [۵]. ابن حجر[۶] در ذیل نام منظور بن زبان گوید: مردی که با زن پدرش ازدواج کرد، منظور بن زبان و نام زن نیز «ملیکه» بود که آیه شریفه ﴿وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ﴾[۷]. در این باره و در تحریم این نوع ازدواج نازل شد. عمو یا دایی براء بن عازب نیز موفق به کشتن منظور بن زبان نشد تا اینکه ابوبکر در خلافت خود، آنها را در بحرین یافت، به مدینه آورد و حکم به بینونت و جدایی آنان کرد، اما عمر می‌خواست آن دو را بکشد که منظور بن زبان سوگند یاد کرد که از حرام بودن این نوع ازدواج آگاه نبوده است[۸]. ابن حبیب[۹] گفته است: برخی گفته‌اند حارث بن عمرو انصاری همان حارث بن عمرو غزیه است. دلیل این قول نیز آن است که گفته‌اند: عمرو بن غزیه صحابی است که در بیعت عقبه شرکت داشته و چهار فرزند به نام‌های «حارث»، «عبدالرحمن»، «زید» و «سعید» دارد، و همه آنان از صحابه هستند، اما هیچ کدام از آنان غیر از حارث از رسول خدا (ص) روایت نقل نکرده‌اند؛ بنابراین حارث بن عمرو که از آن حضرت روایت دارد باید همان حارث بن عمرو بن غزیه باشد[۱۰]. ابن عبدالبر[۱۱] در یکی بودن این دو نام تردید کرده و گفته است، از فرزندان عمرو بن غزیه تنها حارث نیست که از رسول خدا (ص) روایت نقل کرده، بلکه حجاج بن عمرو بن غزیه نیز از آن حضرت روایت دارد، و تنها نقل یا عدم نقل حارث بن عمرو اسدی و روایت موجب یکی بودن این دو نمی‌شود، بنابراین دلیل موجهی بر یکی بودن این دو نام نیست و من گمان نمی‌کنم این دو یکی باشند، علاوه که براء بن عازب گفته است: نام دایی من «قلیل» بود که رسول خدا (ص) به «کثیر» تغییر داد، از این رو ممکن است براء، عموها و دایی دیگری هم داشته که از جمله آنان حارث باشد. نتیجه اینکه حارث بن عمرو انصاری، کسی غیر از حارث بن غزیه است.[۱۲]
جستارهای وابسته
- بنو حارث بن خزرج بن عمرو (قبیله)
- براء بن عازب (برادر زاده)
منابع
پانویس
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۹.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، تقریب، ج۱، ص۱۷۶؛ شامی، سبل الهدی و الرشاد، ج۹، ص۲۰۲.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۲۶.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۶، ص۳۵۸.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۶، ص۳۵۷.
- ↑ الاصابه، ج۶، ص۱۷۴.
- ↑ «و با زنانی که پدرانتان به نکاح آورده‌اند، ازدواج نکنید» سوره نساء، آیه ۲۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۶، ص۱۷۷.
- ↑ المحبر، ص۳۲۶.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۹.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۵۹.
- ↑ محمدی، رمضان، مقاله «حارث بن عمرو انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۸۱.