توسعه اقتصادی
مقدمه
مطالعه سخنان حضرت امام علی (ع) و تأمل در سیره او، از عدم تضاد و تنافی آموزههای دینی با رشد و توسعه اقتصادی خبر میدهد. توجه به آخرت و اصالت دادن به آن هنگام انجام امور گوناگون در زندگی این دنیا، نه تنها با توجه کردن به رشد و توسعه اقتصادی تضادی ندارد، بلکه باعث میشود آن را با انگیزههای قویتر دنبال کنیم تا آثار منفی کمتری داشته باشد و ملاحظات توزیعی، منزلت و کرامت انسانها را نیز در نظر بگیرد.
این همه سفارش به آبادانی سرزمینها و رشد و توسعه اقتصادی در کنار سفارش به عدالت اجتماعی و مراعات حقوق مردم و... بخشی از دستورهای صریح اقتصادی حضرت است که نشان از نگرش خاص او به رشد و توسعه اقتصادی دارد. وی پس از تأکید بر اصالت دادن به آخرت، ما را به رشد و توسعه اقتصادی توجه داده و با استناد به آیه ﴿هُوَ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا...﴾[۱] فرموده است: خدای سبحان با این آیه، به مردم فرمان آبادانی داده تا با استفاده از محصولات گوناگون زمین، نیازهای معیشتی خویش را تأمین کنند[۲]؛ در عین حال، امام رشد اقتصادی را همراه با توجه به آخرت میخواهد؛ لذا در بازار بصره گریست و فرمود: ای بندگان دنیا و کارگزاران اهل آن! با این همه اشتغال به کسب و کار و تجارت در دنیا کی به فکر آخرت هستید تا بتوانید توشهای برای آن سرای باقی برگیرید؟[۳].
از این سخن امام استفاده میشود که او توجه به کار و کوشش اقتصادی و تجارت را به اصالت دادن به آخرت مقید میکند تا هرگز زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح ندهیم؛ حضرت در ادامه، آیة ﴿فَأَمَّا مَنْ طَغَى * آثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا﴾[۴] را تلاوت فرمود.[۵]
منابع
پانویس
- ↑ «و به سوی (قوم) ثمود برادر آنان صالح را (فرستادیم)، گفت: ای قوم من! خداوند را بپرستید که خدایی جز او ندارید، او شما را از زمین پدیدار کرد و شما را در آن به آبادانی گمارد پس، از او آمرزش بخواهید سپس به درگاه وی توبه کنید که پروردگار من، پاسخ دهندهای است» سوره هود، آیه ۶۱.
- ↑ وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۲۲.
- ↑ کاشف الغطاء، هادی، مستدرک نهج البلاغه، ص۵۱.
- ↑ «اما آنکه سرکشی کرده باشد * و زندگی این جهان را برگزیده باشد» سوره نازعات، آیه ۳۷-۳۸.
- ↑ خادم علیزاده، عبدالامیر، مقاله «دنیا و آخرت»، دانشنامه امام علی، ج۷، ص ۱۴۶.