تسبیح تربت
- این مدخل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:
- در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل تسبیح تربت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.
مقدمه
تربت سید الشهدا(ع)، به خاطر قداست و فضیلت و الهام بخشی، هم مورد سجود قرار میگیرد، هم از آن تسبیح برای ذکر گفتن تهیّه می‌شود، هم کام نوزاد را بر می‌دارند، هم همراه میّت به صورت حنوط، به کار می‌رود. خاکی که مدفن یک شهید است، انتقال دهنده فرهنگ شهادت و الهام بخش شجاعت و ایمان است و تسبیحی که با چنین تربتی گفته شود، اجر مضاعف دارد. از امام صادق(ع) احادیثی در فضیلت تسبیح تربت سید الشهدا روایت شده است[۱]. حضرت زهرا(ع) از تربت حمزه سید الشهدا، تسبیحی ساخته و به نخ کرده بود و با آن، ذکر تسبیحات میگفت، مردم همچنان کردند. چون حسین(ع) شهید شد، به خاطر مزیّت و فضیلت تربت او، این کار درباره تربت قبر آن امام شهید انجام گرفت[۲]. پیش از تسبیح گلی، حضرت زهرا تسبیحی داشت از نخ پشمین که به آن گره‌های متعدّد زده بود و آن را می‌‌گرداند و تسبیح و تکبیر میگفت، تا آنکه حضرت حمزه در جنگ احد به شهادت رسید. آنگاه از تربت او تسبیحی ساخت. رسم مردم بر این جاری شد تا آنکه پس از شهادت امام حسین، از تربت قبر او تسبیح فراهم می‌کردند: «فَلَمَّا قُتِلَ الْحُسَيْنُ صَلَوَاتُ الله عَلَيْهِ عَدَلَ بِالْأَمْرِ إِلَيْهِ فَاسْتَعْمَلُوا تُرْبَتَهُ لِمَا فِيهَا مِنَ الْفَضْلِ وَ الْمَزِيَّةِ»[۳].
دو حدیث در فضیلت تسبیح تربت: امام صادق(ع) فرمود: «مَنْ كَانَتْ مَعَهُ سُبْحَةٌ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ(ع) كُتِبَ مُسَبِّحاً وَ إِنْ لَمْ يُسَبِّحْ بِهَا»[۴]. هر که تسبیحی از تربت قبر حسین(ع) داشته باشد، تسبیح‌گوی نوشته می‌شود، هر چند با آن تسبیح نگوید. اما کاظم(ع) فرمود: «لاَ يَسْتَغْنِي شِيعَتُنَا عَنْ أَرْبَعٍ... وَ سُبْحَةٍ مِنْ طِينِ قَبْرِ الْحُسَيْنِ(ع) فِيهَا ثَلاَثٌ وَ ثَلاَثُونَ حَبَّةً»[۵]. شیعه ما از چهار چیز بی‌نیاز نیست:... یکی هم تسبیحی با ۳۳ دانه از خاک قبر امام حسین(ع)[۶]. تسبیح تربت، قصیده‌ای صد بیتی است و واژه‌هایش همه عاشورایی، که دانه‌هایش همراه ذاکر، ذکر میگوید و عطر شهادت را میپراکند. کربلائیان با مضمون این قصیده مقدّس هم‌نوایی میکنند و با ترکیبات آنکه «اللَّهُ أَكْبَرُ»، «الْحَمْدُ لِلَّهِ» و «سُبْحَانَ اللَّهِ» است، آشنا و مأنوسند. دانه‌های تسبیح تربت، گوهرهایی است که از خاک کوی عشق گرفته شده و از آن نوری تا ملکوت خدا متصاعد می‌شود. دل‌های دریایی، گوهر تربت را در ساحل عشق، با "اشک" شستشو میدهند، و از زمزم دیدگان بر آن میبارند. این است رمز جلوه و جلای همیشگی "تربت حسین"! و همین است راز برتری تسبیح تربت، بر دانه‌های یاقوت و عقیق و فیروزه و زبرجد و الماس! تسبیح تربت، ترکیبی کربلایی دارد و آهنگی زهرایی و مفاهیمش هدیه خداوند به "فاطمه" است. منظومه‌ای رمزی از قداست و فداکاری و عشق و خلوص است. چه اکسیر شگفتی در خاک مزار حسین(ع) نهفته است، فضیلت‌بخش خاک بر گوهر![۷].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید:
- ↑ بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳.
- ↑ بحار الأنوار، ج۹۸، ص۱۳۳؛ المزار، شیخ مفید(چاپ کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق)، ص۱۵۰.
- ↑ بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۳۳.
- ↑ بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰.
- ↑ بحار الأنوار، ج۸۲، ص۳۴۰. در «المزار»شیخ مفید، ص۱۵۲، عدد سی و چهار دانه آمده است.
- ↑ برای آگاهی از تاریخچه تسبیح و تسبیح تربت و آداب آن ر.ک: «دائرة المعارف تشیع»، ج۴، ص۲۰۵.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص ۱۲۲.