ابوضحاک انصاری
مقدمه
ابونعیم[۱] و ابوموسی[۲] به نقل از مسند حسن بن سفیان، از ابو ضحاک انصاری نقل کرده‌اند که گفت: زمانی که رسول خدا(ص) عازم خیبر بود، امیرمؤمنان علی(ع) را پیشاهنگ سپاه خود قرار داد و به او فرمود: جبرئیل می‌گوید تو را دوست دارد. علی(ع) فرمود: آیا مقام من بدین مرتبه رسیده که جبرئیل مرا دوست داشته باشد؟! پیامبر پاسخ داد: آری، بلکه والاتر از او، که خدا باشد تو را دوست می‌دارد. ابن اثیر[۳] و ابن حجر[۴] همین روایت را بدون مطلب اضافی آورده‌اند. طبری[۵]، طبرانی[۶]، ابونعیم[۷]، ابوموسی[۸] و ابن شهرآشوب[۹] با همان سند (البته به طرق مختلف در صدر روایت) روایت یاد شده را از ضحاک (نه ابو ضحاک) انصاری نقل کرده‌اند، با این تفاوت که در نقل ابن شهرآشوب، به جای خیبر، حنین آمده و اضافاتی دارد. ابونعیم[۱۰]، ابن اثیر[۱۱] و ابن حجر[۱۲] نیز براساس این دو نقل، یکی ابوضحاک و دیگری ضحاک، دو مدخل ثبت کرده و هیچ اشاره‌ای به اتحاد این دو نکرده‌اند؛ در حالی که با توجه به اتحاد در سند و متن، به یقین هر دو یکی هستند. هیثمی[۱۳] این روایت را به دلیل متروک دانستن منقری - و حتما از آن جهت که شیعی است! - تضعیف کرده است. شاید ابن حجر[۱۴] نیز به همین دلیل سند این روایت را ضعیف برشمرده است، ولی صرف نظر از اینکه تضعیف به سبب تشیع مبنای صحیحی نیست، متابعات روایت منقری، این تضعیف را جبران می‌کند. به هر حال، حدیث او را کوفیان روایت کرده‌اند[۱۵] و از این مطلب برمی‌آید که وی از اصحاب ساکن کوفه بوده است.[۱۶]
منابع
پانویس
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.
- ↑ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.
- ↑ ابن حجر، ج۷، ص۱۸۹.
- ↑ ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰؛ شاید هم با تصحیف طبرانی باشد.
- ↑ طبرانی، ج۸، ص۳۰۱.
- ↑ ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.
- ↑ ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.
- ↑ ابن شهرآ شوب، ج۳، ص۸۳.
- ↑ ابونعیم، ج۳، ص۱۵۴۱.
- ↑ ابن اثیر، ج۳، ص۴۵.
- ↑ ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.
- ↑ هیثمی، ج۹، ص۱۲۶.
- ↑ ابن حجر، ج۳، ص۳۹۰.
- ↑ ابونعیم، ج۵، ص۲۹۴۰؛ ابن اثیر، ج۶، ص۱۷۳.
- ↑ هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوضحاک انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۳۸۴.