احمد بن بشیر
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
احمد بن بشیر[۱] در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به نقل از کتاب تهذیب الأحکام آمده است:
«مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ يَحْيَى عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ بَشِيرٍ عَنِ ابْنِ أَبِي غُفَيْلَةَ الْحَسَنِ بْنِ أَيُّوبَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ كَثِيرٍ الرَّقِّيِّ عَنْ بِشْرِ بْنِ أَبِي غَيْلَانَ الشَّيْبَانِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ(ع) عَنْ ذَبَائِحِ الْيَهُودِ وَ النَّصَارَى وَ النُّصَّابِ- قَالَ فَلَوَى شِدْقَهُ وَ قَالَ كُلْهَا إِلَى يَوْمٍ مَا»[۲].[۳]
شرح حال راوی
عنوان احمد بن بشیر در اسناد متعدد روایات قرار گرفته و مشترک بین چند راوی است، ولی مراد از آن در سند مزبور، احمد بن بشیر البرقی (الرقی) است به قرینه روایت سهل بن زیاد از او[۴].
شیخ طوسی او را در کتاب الرجال به همراه «احمد بن حسین بن سعید» در باب "من لم يرو عن واحد من الأئمة(ع)" ذکر کرده و نوشته است: "روی عنهما محمد بن احمد بن يحيى"[۵].[۶]
طبقه راوی
از تاریخ ولادت و وفات احمد بن بشیر اطلاعی در دست نیست، و روایت مستقیم از معصوم(ع) نیز نقل نکرده است؛ از این رو، شیخ طوسی نام وی را در باب "من لم یرو عن واحد من الأئمة(ع)" ذکر کرده است[۷]. آیة الله بروجردی او را از طبقه هفتم راویان به شمار آورده است[۸].[۹]
استادان و شاگردان راوی
از جمله استادان وی در اسناد روایات عبارتند از: ابن ابی غفیلة حسن بن ایوب، عباس بن عامر قصبانی، علی بن اسباط و یحیی بن المثنی[۱۰]؛ و از جمله شاگردان وی عبارتند از: سهل بن زیاد، موسی بن جعفر بغدادی و محمد بن احمد بن یحیی[۱۱].
نکته
شیخ طوسی تصریح کرده است که «محمد بن احمد بن یحیی» از «احمد بن بشیر» روایت کرده است، در حالی که در اسناد روایات، محمد بن احمد بن یحیی با یک واسطه از او روایت کرده است[۱۲]. از این فهمیده می‌شود که مقصود شیخ طوسی نقل بدون واسطه نیست، بلکه نقل مع‌الواسطه را نیز در بر می‌گیرد؛ مانند روایت محمد بن احمد بن یحیی از حسن بن حسین لؤلؤی؛ زیرا حسن بن حسین لؤلؤی، از جمله راویانی است که محمد بن حسن بن ولید روایات وی را از روایات محمد بن احمد بن یحیی استثنا کرده است، در حالی که محمد بن احمد بن یحیی، هم بدون واسطه [۱۳] و هم با واسطه [۱۴] از لؤلؤی روایت کرده است.[۱۵]
مذهب راوی
با توجه به عدم ذکر نام راوی در کتب رجالی، درباره مذهب و گرایش فکری وی، اطلاعی نداریم، ولی از روایت محل بحث که درباره ذبایح اهل کتاب، نصارا و ناصبی‌ها از امام صادق(ع) سؤال می‌کند و امام علی در جوابش فرمود: «كُلْهَا إِلَى يَوْمٍ مَا»، استفاده می‌شود که وی بر مذهب امامیه بوده است.
مجلسی اول در شرح حدیث می‌نویسد: "فلوی شدقه - أی أمال جانب فمه. و قال: کلها إلی یوم ما - أی ظهور الحق -"[۱۶].
فیض کاشانی نیز تحت عنوان «بیان» می‌نویسد: "الشدق، جانب الفم و لعله أراد(ع) بیوم ما یوم رفع التقیة و ظهور دولة الحق"[۱۷].
شیخ طوسی بعد از نقل روایت نوشته است: و المخالف لآل محمد(ع) علی ضربین، ضرب یحل أکل ذبائحهم وهم الذین لا یعادون آل محمد(ع) و یظهرون مودتهم، و الثانی لا تحل ذبیحتهم و هم الخوارج و من ضارعهم من مبغضی آل محمد(ع)"[۱۸].[۱۹]
جایگاه حدیثی راوی
چنان‌که گذشت، شیخ طوسی در کتاب الرجال، نام وی را به همراه احمد بن الحسین بن سعید ذکر کرده و نوشته است: "روى عنهما محمد بن أحمد بن يحيى، وهما ضعيفان، ذكر ذلك إبن بابويه"[۲۰]؛ و از جمله راویانی است که جزو مستثنیات ابن ولید[۲۱] به حساب آمده است.[۲۲]
منابع
پانویس
- ↑ ر.ک: رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴؛ الرجال (إبن داود)، ص۴۱۸، ش۲۲ و ۵۳۹؛ خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۲۰۵، ش۱۹؛ نقد الرجال، ج۱، ص۱۰۸، ش۱۹۴؛ جامع الرواة، ج۱، ص۴۳؛ إکلیل المنهج، ص۱۰۵، ش۷۸؛ تعلیقة علی منهج المقال، ص۶۳؛ منتهی المقال، ج۱، ص۲۳۹، ش۱۲۰؛ طرائف المقال، ج۱، ص۲۲۲، ش۱۳۵۰؛ أعیان الشیعة، ج۲، ص۴۸۴، ش۳۶۰۸؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۶۰، ش۴۵۰ - ۴۵۱؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۶۵، ش۷۴۳؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۴۰۵، ش۳۰۴.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۴۳۶، به نقل از: تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۰ - ۷۱، ح۲۹۹.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۳.
- ↑ «عَلِيُّ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ بَشِيرٍ الْبَرْقِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي عَبَّاسُ بْنُ عَامِرٍ الْقَصَبَانِيُّ...»؛ الکافی، ج۱، ص۱۰۲، ح۴.
- ↑ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۳ - ۹۴.
- ↑ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳ - ۵۹۷۴.
- ↑ الموسوعة الرجالیة، ج۴، ص۴۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۴.
- ↑ الإستبصار، ج۴، ص۸۷، ح۳۳؛ الکافی، ج۱، ص۱۰۲، ح۴؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۳۶۴، ح۱۴۷۵؛ معانی الأخبار، ص۳۱۶، ح۱.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۴، ص۴۳۶؛ تهذیب الأحکام، ج۷، ص۳۶۴، ح۱۴۷۵؛ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۳.
- ↑ ر.ک: تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۰، ح۲۹۹؛ الإستبصار، ج۴، ص۸۷، ح۳۳۱.
- ↑ الأمالی (صدوق)، ص۱۴۱، ح۶؛ ثواب الأعمال، ص۱۰۴ و ۱۳۹؛ و....
- ↑ التوحید، ص۳۶۳، ح۱۱؛ الخصال، ج۱، ص۱۰۱، ح۵۵.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص۹۴-۹۵.
- ↑ روضة المتقین، ج۷، ص۴۴۰.
- ↑ الوافی، ج۱۹، ص۲۶۰، ح۱۹۳۶۴.
- ↑ تهذیب الأحکام، ج۹، ص۷۱، ح۲۹۹.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص۹۵-۹۶.
- ↑ رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۵۹۷۴.
- ↑ إبن ولید (محمد بن الحسن بن الولید؛ استاد شیخ صدوق) تعدادی از افرادی را که محمد بن احمد بن یحیی از آنها روایت نموده، استثنا کرده و حکم به تضعیف آنها داده است که از جمله آنها احمد بن بشیر است؛ ر.ک: الفهرست (طوسی)، ص۴۰۹ - ۴۱۰، ش۶۲۳؛ رجال النجاشی، ص۳۴۸، ش۹۳۹.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۲ ص ۹۵-۹۶.