مشفق
مشفق از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: مشفق در قرآن - مشفق در حدیث - مشفق در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
اصل آن "شفق" به معنای رقّت و نازک‌دلی[۱]، رخوت و ضعف و نازکی[۲] در مقابل شدت و غلظت. در حالت وصفی یا اسنادی به مفهومی آمیخته از عنایت با ترس دلالت دارد. گاهی با ﴿مِنَ﴾ متعدی می‌شود و مفهوم ترس در آن ظاهر و غالب می‌گردد؛ مانند ﴿وَهُمْ مِنَ السَّاعَةِ مُشْفِقُونَ﴾[۳] و در صورتی که با ﴿فِي﴾ متعدد شود، معنای عنایت در آن اظهر است ﴿إِنَّا كُنَّا قَبْلُ فِي أَهْلِنَا مُشْفِقِينَ﴾[۴][۵]، شفقت از همین مادّه به معنای ترس ناصح از نصیحت بر منصوح آمده است[۶].
﴿وَالَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَيَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ﴾[۷].
شفقت در هر دو مفهوم "عنایت" و "هراس" در جنبه معنوی برای سعادت انسان و اطرافیان اوست و در قرآن کریم ستایش شده است. هراس و خوف از قیامت و آخرت از اصول راهنمای انسانی است تا در زندگی خود جانب تقوا و عدالت را رعایت نماید و حقوق دیگران را محترم بشمارد؛ همچنین شفقت به خانواده و فرزندان اقتضا دارد، به سعادت آنان اهمیت بدهد و برای نجات آنان از مهلکه گمراهی، نیکوترین معاشرت را داشته باشد و دعوت‌کننده آنان به نیکی و حق باشد[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۳، ص۱۹۷.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۶، ص۸۶.
- ↑ «آنان که از پروردگارشان در نهان می‌هراسند و از رستخیز می‌ترسند» سوره انبیاء، آیه ۴۹.
- ↑ «می‌گویند: ما پیش از این در میان خانواده خویش ترسان بودیم» سوره طور، آیه ۲۶.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۴۵۸.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۵، ص۴۴.
- ↑ «آنان که بدان ایمان ندارند آن را به شتاب می‌جویند و مؤمنان از آن در هراسند و می‌دانند که راستین است، آگاه باش! آنان که درباره رستخیز چالش می‌ورزند در گمراهی ژرفند» سوره شوری، آیه ۱۸.
- ↑ ر. ک: سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۱۴-۱۵.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۷۹-۴۸۰.