شام

شام و مهدویت

شام مملکتی است که در گذشته شامل اردن و سوریه و لبنان و فلسطین بود^[۱]. در حدیث آمده که در شام، فتنه‌ای بپا می‌خیزد که اگر از سوئی آرام شود، از سوی دیگر سر درمی‌آورد و این فتنه پایان نمی‌یابد، تا این‌که منادی از آسمان ندا دهد: فلان، حاکم و امیر شما باشد^[۲]. و نیز آمده است: قائم (ع) ظهور نمی‌کند مگر پس از آن‌که شام را فتنه و آشوبی فراگیرد که مردم، راه نجاتی از آن نداشته باشند^[۳]^[۴].

شام نام قدیمی منطقه‌ای است که امروزه سوریه و قسمتی از لبنان و اردن و عراق را‌ در برمی‌گیرد و مرکزیت آن نیز شهر دمشق بوده است. این منطقه پس از ظهور اسلام‌ مرکز حکومت امویان قرار گرفت و بنی‌امیه و بنی‌مروان با جنایت‌های فراوان حکومتی‌ سلطنت گونه در این ناحیه برقرار کردند و بر ممالک اسلامی فرمانروایی می‌‌کردند. این‌ منطقه در دوران آخرالزمان شاهد حوادثی بسیار خواهد بود. جنگ‌ها و خونریزی‌های‌ فراوانی در آن واقع می‌‌شود^[۵].

جغرافیای شام

برخی از نویسندگان در فرهنگ فارسی، در بخش اعلام، شام را به سوریه ارجاع داده است و زیر واژه سوریه، یا سوریه بزرگ می‌نویسد: «سوریه بزرگ که در انجیل آرام نامیده شده، ناحیه‌ای است در آسیای غربی، در مشرق بحرالروم مدیترانه‌ای که در شمال به واسطه کوه‌های تروسTaurus محدود می‌شود و در مشرق آن نهر فرات قرار دارد و از جنوب و جنوب شرقی به عربستان محدود می‌گردد، سوریه بزرگ شامل: جمهوری سوریه، جمهوری لبنان، کشور هاشمی اردن و جمهوری اسرائیل می‌باشد.^[۶]. ابواسحاق ابراهیم اصطخری، در کتاب مسالک و ممالک، که از کتب جغرافیایی قرن ۵ و ۶ می‌باشد؛ در ذکر دیار شام می‌نویسد: «خربی دیار شام، دیار روم است و شرقی آن بادیه، از ایله تا فرات و از فرات، تا حد روم و شمالی شام، بلاد روم است و جنوبی، حد مصر و تیه بنی اسرائیل و یک حد با مصر دارد، تارَفَحْ و با روم ثغور ملطیه و حدث و مرعش و هارونیه و کنیسه و عین ذبه و مصیصه و آذنه و طرسوس.»..^[۷]. با توجه به این که در بعضی از آثار مورد استناد، به فلسطین نیز اشاره‌ای شده و آن سرزمین را ارض مورد پژوهش این مقوله معرفی نموده‌اند و فلسطین خود، منطقه‌ای از شام است؛ لذا به منظور تکمیل تحقیق، به جغرافیای فلسطین نیز در این بحث اشاره می‌شود.^[۸]