مؤلفه‌های حکومت

این مدخل از زیرشاخه‌های حکومت است. "حکومت" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:

حکومت در قرآن | حکومت در حدیث | حکومت در کلام اسلامی | حکومت در عرفان اسلامی

در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل حکومت (پرسش) قابل دسترسی خواهند بود.

مقدمه

• حکومتی که رهبری امت - به‌معنای عام - را به عهده می‌گیرد به دو عنصر اساسی نیازمند است:

1. قدرت؛
2. مشروعیت.

• قدرت - که رکن اول حکومت را می‌سازد - یعنی توانی که حکومت با آن می‌تواند نقش خود را در استقرار نظام، برقراری عدالت و پیاده‌سازی اهداف حکومت در پیشرفت جامعه و رشد دادن دارایی‌‌ها، توانایی‌ها و درآمدهای آن، ایفا کند.
• مشروعیت - رکن دوم حکومت - به‌معنای عنصری است که حقانیت و مشروعیت حکومت را تأمین می‌کند؛ یعنی به حکومت، حق و مشروعیت اِعمال اراده می‌دهد و حق دخالت او را در ایجاد نظم عادلانه به عنوان دخالتی مشروع و عادلانه تأمین می‌کند. بدون مشروعیت، حکومت به استبدادی ظالمانه بدل می‌شود که باید جامعه یا امت برای کنترل یا نابود و تبدیل کردن آن به حکومتی مشروع، تلاش کند.
• بنابراین حکومت - هر حکومتی و در هر جامعه‌‌ای - از هیچ‌‌یک از این دو رکن بی‌‌نیاز نخواهد بود و با فقدان هر یک از آنها، یکی از عناصر سازنده‌‌اش را از دست می‌‌دهد. اگر حکومت، عنصر اول را از دست بدهد، مصداق بیرونی و واقعیتش به‌عنوان یک حکومت عینی را از دست می‌دهد و اگر عنصر دوم را از دست بدهد، مشروعیتش را باخته و در نتیجه، به پدیده‌ای منفی بدل می‌گردد که مصالح امت را تهدید می‌کند و برای بنیاد وجودی آن به‌عنوان امتی دارای اراده آگاه و مستقل،‌ خطرساز می‌شود.
• امت می‌تواند منبع رکن اول حکومت یعنی قدرت باشد و خداوند منبع رکن دوم حکومت یعنی مشروعیت است.

منابع

• اراکی، محسن، نظریه حکومت؛

پانویس