مرجعیت علمی امام هادی
مناظره‌های علمی و پاسخ‌گویی به پرسش‌ها
بخشی از فعالیت فرهنگی امام هادی(ع) به مناظره‌های علمی، پاسخ‌گویی به شبهات و پرسش‌های علمی شیعیان یا دیگران مربوط می‌شود که به شکل مکتوب یا شفاهی مطرح شده و آن حضرت پاسخ داده است. محور این پرسش‌ها عبارت‌اند از: توحید و یگانه‌پرستی؛ نبوت و پیامبری؛ امامت و ولایت؛ فضایل و برتری‌های امام هادی(ع)، معجزه‌ها و شگفتی‌های امام هادی(ع)، آخرالزمان و امام مهدی(ع)، ایمان و کفر، آداب و موارد اخلاقی، قرآن کریم، طب و مسائل پزشکی، برخی احکام الهی و معاد و جهان آخرت. برای نمونه، ایوب بن نوح از امام هادی(ع) پرسید آیا خداوند قبل از آفرینش جهان از آن آگاه بود یا اینکه پس از آفرینش مطلع شد؟ امام در پاسخ به خط خود نوشت: خداوند پیوسته به همه چیزها آگاه است و علم او به اشیاء پیش از خلقت، مانند علم او پس از خلقت اشیاء است[۱]. همچنین یکی از اقدامات رایج خلفای عباسی برای مقابله با امامان(ع) و جایگاه آنان، برگزاری جلسه‌های آزمایش و امتحان علمی و مناظره بود. آنان از عالمان و دانشمندان مشهور زمان خود دعوت می‌کردند تا در مقابل امام قرار گرفته و با طرح پرسش‌های دشوار و پیچیده ایشان را در موضع ضعف قرار دهند، اما بدون استثنا در همه موارد برتری علمی امامان چنان شگفت‌آور بود که کرنش و اعتراف همان دانشمندان و دیگران را برمی‌انگیخت، به گونه‌ای که خلفای عباسی نه تنها به هدف خود نمی‌رسیدند، بلکه شرمسار می‌شدند و جایگاه برجسته علمی امامان(ع) در میان دانشمندان و اذهان عمومی بیش از پیش آشکار می‌شد. امام هادی(ع) نیز از این امر استثنا نبود و چنین آزمایش‌های علمی به شکل نامه و برپایی مجالس برای ایشان نیز ترتیب داده شد. پرسش درباره معنای «کثیر»[۲]، حکم حد بر مرد نصرانی پس از زنا کردن با زن مسلمان و پس از اسلام آوردن او[۳]، نمونه‌هایی از موارد یادشده‌اند.[۴]
منابع
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش دوم ج۲
پانویس
- ↑ کلینی، کافی، ج۱، ص۱۰۷.
- ↑ کلینی، کافی، ج۷، ص۴۶۴؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۴۵۴. این نکته در ادامه و در بحث از میراث فقهی امام هادی(ع) بررسی شده است.
- ↑ کلینی، کافی، ج۷، ص۲۳۸.
- ↑ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تاریخ اسلام بخش دوم ج۲ ص۱۹۹.