اولین مسلمانان
اولین مسلمانان از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: اولین مسلمانان در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارددر هر انقلابی پیش‌گامانی هستند که پایه‌های نهضت بر دوش آنان قرار می‌گیرد. بعد از بعثت پیامبر خاتم(ص)، امیرالمؤمنین(ع) و حضرت خدیجه(س) اولین گروندگان به اسلام بودند و بعد از ایشان افرادی همچون جعفر بن ابی‌طالب، زید بن حارثه، فاطمه بنت اسد و... اسلام آوردند.
مقدمه
در هر انقلابی پیش‌گامانی هستند که پایه‌های نهضت بر دوش آنان قرار می‌گیرد. آنها در واقع، وفادارترین عناصر انقلابی‌اند؛ زیرا هنگامی که پیشوا و رهبرشان از هر جهت تنهاست، گرد او را می‌گیرند و با اینکه از جهات مختلف در فشارند و انواع خطرها از هر طرف آنها را احاطه کرده، دست از یاری و فداکاری، برنمی‌دارند. در آغاز اسلام نیز مانند هر انقلاب دیگری، پیشگامان و مؤمنان نخستین، با مشکلات فراوانی روبه‌رو بودند. آنها شکنجه و آزار می‌شدند، ناسزا می‌شنیدند، متهم می‌شدند، به زنجیر کشیده می‌شدند و کشته می‌شدند؛ اما با اراده‌ای آهنین و عزمی راسخ و ایمانی استوار، در این راه گام نهادند و به استقبال خطرها رفتند.
نخستین مسلمان
نخستین کسی که اسلام آورد و صادقانه از پیامبر اکرم (ص) پیروی و آن حضرت را یاری و معاونت کرد، امیر المؤمنین علی بن ابی طالب (ع) بود. علّامه امینی در کتاب ارزشمند خود، الغدیر، سخن ده‌ها تن از بزرگان صحابه، تابعین و اعلام مسلمان را از ده‌ها منبع معتبر غیر شیعی آورده که تأیید و تأکید می‌کند که علی (ع) نخستین مسلمان امّت اسلامی است[۱].
علی (ع) در مناسبت‌های فراوان بر سبقت خویش در اسلام تأکید فرموده است. از جمله: احدی در نماز با رسول خدا (ص) بر من پیشی نگرفت. من نخستین کسی هستم که به رسول خدا (ص) ایمان آوردم. من صدیق اکبر هستم. یا فرمود که: احدی را در این امّت نمی‌شناسد که پیش از او خدا را پرستش کرده باشد، مگر رسول خدا (ص). و یا هفت سال پیش از مردم نماز خواند[۲].[۳]
نخستین مسلمانان
پس از امیرالمؤمنین (ع) و خدیجه (س)، جعفر بن ابی‌طالب اسلام آورد[۴]. شیخ صدوق در امالی از رسول خدا (ص) نقل کرده است که جعفر، پیش از اسلام نیز موحد بوده و هیچ‌گاه بت نپرستیده است[۵]، پس از جعفر، زید بن حارثه ایمان آورد[۶]، فاطمه بنت اسد، مادر امیرمؤمنان (ع) نیز، دومین زنی بود که اسلام را پذیرفت[۷]، ابوذر غفاری[۸]، عمر بن عنبسه اسلمی[۹] خالد بن سعید[۱۰]، عتبة بن غزوان[۱۱]، حمزة بن عبدالمطلب[۱۲] و عبیدة بن حارث[۱۳] نیز از پیشگامان پذیرش اسلام شمرده شده‌اند. ابن‌اسحاق در کتابش، هشت نفر را با عنوان مسلمانان نخستین، مطرح کرده است که درباره شماری از آنان اختلاف است، و از همین رو، گروهی از مؤرخان و محققان با او مخالفت کرده و گزارش وی را نپذیرفته‌اند.
دیگر مسلمانانی که مؤرخان و سیره‌نویسان، آنان را نخستین مسلمانان شمرده‌اند، عبارت‌اند از: خباب بن أرت[۱۴]، ابوبکر[۱۵]، عثمان بن عفان[۱۶]، طلحه بن عبیدالله[۱۷]، زبیر بن عوام[۱۸]، سعد بن ابی وقاص[۱۹]، عبدالرحمان بن عوف[۲۰]، سعید بن زید و همسرش فاطمه بنت عمر بن خطاب[۲۱]، صهیب[۲۲] و بلال حبشی[۲۳].[۲۴]
منابع
پانویس
- ↑ بنگرید: الغدیر، ج۳، ص۹۵- ۹۹؛ ۲۲۴- ۲۳۶؛ ج۹، ص۱۵، ۱۲۲؛ ج۱۰، ص۱۵۶- ۱۵۸، ۱۶۴- ۱۶۸، ۲۹۰- ۳۲۲.
- ↑ بنگرید: الغدیر، ج۳، ص۲۱۳- ۲۲۲؛ ج۱۰، ص۱۵۸- ۱۶۴؛ شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۰۳؛ تاریخ بغداد، ج۴، ص۲۲۴؛ مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۰۲؛ الاوائل، ج۱، ص۱۹۵؛ وقعة صفّین، ص۳۵۵، ۳۶۰؛ مروج الذهب، ج۲، ص۵۹.
- ↑ عاملی، سید جعفر مرتضی، سیرت جاودانه ج۱، ص ۲۷۸؛ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، اولین مسلمانان، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۸۱-۱۸۳.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ص۴؛ ابوالفتح کراجکی، کنزالفوائد، ج۱، ص۲۷۰؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۴۱.
- ↑ شیخ صدوق، امالی، ص۷۵.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ص۴.
- ↑ جعفر مرتضی عاملی، الصحیح من سیرة النبی الأعظم، ج۷، ص۶۴.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، السیرة النبویه، ج۲، ص۱۳۸، محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ص۳۱۷؛ ابن عبد البر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۱، ص۲۵۲.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴.
- ↑ احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۳.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۳؛ احمد بن ابی یعقوب یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۳.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۳۹؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۰؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۰؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۰؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۰؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۰؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۵۰.
- ↑ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۳؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۵۲.
- ↑ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۴؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۲، ص۴۱۹؛ ابن عبد البر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۲، ص۷۲۸؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۲، ص۲۱۶.
- ↑ ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ص۴؛ عزالدین ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، ج۱، ص۲۴۳؛ ابن عبد البر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۱، ص۱۷۸.
- ↑ حسینی ایمنی، سید علی اکبر، اولین مسلمانان، فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم، ج۱، ص۱۸۴ ـ ۱۸۵.