طارف بن عدی بن حاتم
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. طارف بن عدی بن حاتم از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: طارف بن عدی بن حاتم در تاریخ اسلامی - طارف بن عدی بن حاتم در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردطارف بن عدی بن حاتم طائی از یاران امام علی (ع) که در جنگ های جمل و صفین در رکاب امام علی (ع) جنگید. طارف در جنگ صفین به همراه برادرنش طرفه و طریف به شهادت رسید.
| طارف بن عدی بن حاتم | |
|---|---|
 تصویر نمادین جنگ صفین | |
| نام کامل | طارف بن عدی بن حاتم |
| جنسیت | مرد |
| از قبیله | بنی طی |
| پدر | عدی بن حاتم طائی |
| برادر | |
| از اصحاب | امام علی |
| حضور در جنگ | |
ماجرای مواجهه پدر طارف و معاویه
پس از شهادت امیرالمؤمنین (ع) و استقرار حکومت معاویه در ملاقاتی با عدی بن حاتم از او پرسید: طارف و طرفه و طریف فرزندانت کجایند؟[۱].[۲] با اینکه معاویه می‌دانست آنان در رکاب حضرت علی (ع) به شهادت رسیده‌اند، اما خواست خاطرۀ تلخ فقدان فرزندان او را برایش تداعی کند تا شاید او را به ابراز ندامت از همسویی و همراهی‌اش با علی (ع) وادار نماید! اما هیهات، که عدی لب به شکوه گشاید یا خدای نکرده از راهی که برگزیده بود اظهار ندامت نماید، لذا در پاسخ او گفت: آنها در صفین در رکاب علی بن ابی طالب (ع) به شهادت رسیدند. معاویه گفت: علی در حق تو انصاف نکرد؛ زیرا او فرزندان تو را به میدان نبرد فرستاد و کشته شدند، اما پسران خود را پشت جبهه نگاه داشت و سالم ماندند. عدی که مردی خردمند و دانا بود و از دامی که معاویه گسترده بود به خوبی آگاهی داشت. فوراً در پاسخ او گفت: بلکه بر عکس، این منم که در حق آن حضرت به انصاف عمل نکردم چرا که او کشته شد و من هنوز زنده مانده‌ام. معاویه که هرگز انتظار نداشت این چنین پاسخی را از عدی بشنود به شدت خشمگین شد، اما ترجیح داد خشم خود را مهار کند و باب سخن دیگری بگشاید لذا به عدی گفت: از فضایل و اوصاف علی برایم بگو. عدی گفت: مرا از این کار معاف بدار. معاویه گفت: هرگز، باید سخن بگویی و علی را برایم توصیف نمایی، عدی که خود را در بیان فضایل مولایش علی (ع) ناچار دید، لب به سخن گشود و از فضایل علی (ع) آن قدر گفت که معاویه را سخت تحت تأثیر قرار داد که ناچار او هم اقرار به عظمت علی (ع) نمود [۳].[۴]
جستارهای وابسته
- بنی‌طی (قبیله)
- طرفه بن عدی بن حاتم (برادر)
- طریف بن عدی بن حاتم (برادر)
- عدی بن حاتم طائی (پدر)
منابع
پانویس
- ↑ آنچه از کتب تاریخ و سیره استفاده می‌شود درباره فرزندان عدی اختلاف نظر است، اما در مجموع به نظر می‌رسد او دارای پنج و به قولی شش فرزند پسر بوده است: یکی به نام محمد که در جنگ جمل در رکاب امیرمؤمنان (ع) به شهادت رسید (اسدالغابه، ج۳، ص۳۹۴) و فرزند دیگرش به نام طریف در جنگ جمل در رکاب حضرت علی (ع) نیز به شهادت رسید (الجمل، ص۳۶۷) و یک فرزند او به نام زید است که طبق نقل ابن ابی الحدید تا آخرین روزهای جنگ صفین با حضرت علی (ع) بود، اما در آخر جنگ جنازۀ دایی خود را در میان کشته‌های شامیان دید و قاتل او را در بین اصحاب امام پیدا کرد او را کشت و خودش به معاویه ملحق شد (اعیان الشیعه، ج۸ ص۱۴۳) و دو فرزند دیگرش (طارف و طرفه) در صفین در رکاب حضرت علی (ع) به شهادت رسیدند (محاسن و مساوی بیهقی، ص۴۶). البته قولی است که طرفه به خوارج پیوست و در میان آنان کشته شد (تاریخ طبری، ج۵، ص۷۵ و ۸۸) که این قول خلاف نظر محاسن و مساوی است. و نیز قولی است از کتاب محاسن که طریف در صفین به شهادت رسید ولی از کتاب الجمل شیخ مفید نقل کردیم که طریف در جمل به شهادت رسید، و این قول با قول محاسن و مساوی سازگار نیست، ولی در مجموع سه فرزند و یا بیشتر از اولاد عدی در رکاب حضرت علی (ع) به شهادت رسیده‌اند. و ششمین فرزند عدی بنا به قولی طرماح بود که قصد داشت در رکاب امام حسین (ع) به کربلا برود اما وقتی حرکت کرد که کار از کار گذشته بود و امام (ع) و یارانش به شهادت رسیده بودند. شرح بیشتر در پاورقی ترجمه طرماح در همین اثر خواهد آمد.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۷۷۵.
- ↑ سفینة البحار، ج۲، ص۱۷۰.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۷۷۶-۷۷۷.