حلیة الاولیاء (کتاب)
حلیة الأولیاء و طبقات الأصفیاء، مجموعه‌ای ده جلدی است به زبان عربی که به بررسی و شرح حال صحابه پیامبر(ص)، فضایل حضرت علی(ع) و امامان شیعه می‌پردازد. این مجموعه اثر ابونعیم اصفهانی می‌باشد و انتشارات دارالکتاب العربی انتشار آن را به عهده داشته است.
| حلیة الاولیاء | |
|---|---|
| و طبقات الأصفیاء | |
 | |
| زبان | عربی |
| نویسنده | ابونعیم اصفهانی |
| موضوع | حدیث |
| مذهب | اهل سنت |
| ناشر | انتشارات دارالکتاب العربی |
| محل نشر | بیروت، لبنان |
| سال نشر | ۱۳۹۴ ق، ۱۳۵۳ ش |
| تعداد جلد | ۱۰ |
| فهرست جلدها | جلد اول، جلد دوم، جلد سوم، جلد چهارم، جلد پنجم، جلد ششم، جلد هفتم، جلد هشتم، جلد نهم، جلد دهم |
دربارهٔ کتاب
کتاب حاضر یکی از کتاب‌های معتبر اهل سنت در زمینه حدیث، رجال، و تاریخ اسلام است که توسط احمد بن عبدالله بن احمد ابو نعیم اصفهانی تألیف شده است. او که به شدت در عقاید اشعری تعصب و پافشاری داشت، بسیاری از عقاید خود را در این کتاب و سایر کتاب‌هایش منعکس کرده است.
ابونعیم در این کتاب بسیاری از احادیث مربوط به فضائل اهل بیت پیامبر(ص) را آورده است. به ویژه تعابیر بسیار ارزشمندی برای علی بن ابی طالب(ع) به کار برده که کمتر کسی از علمای اهل سنت با اعتبار و شهرت ابونعیم اصفهانی چنین تعبیرهایی را به کار گرفته است. از این رو هم مورد انتقاد برخی از علمای متعصب اهل سنت مثل ابن جوزی واقع شده و هم مورد توجه و احتجاج علمای برجسته شیعه قرار گرفته است. و به عنوان منبعی حائز اهمیت در مناظره‌ها و احتجاجات اعتقادی میان این دو فرقه مهم اسلامی تلقی شده است.
ابونعیم کتاب خود را به ترتیب زیر تنظیم کرده است: ابونعیم در ابتدا تاریخ خلفای اربعه را ذکر کرده و مهم‌ترین وقایع مربوط به آنها را به صورت اجمالی آورده است. وی تعابیر بسیار بلندی مثل «سید قوم، محب مشهود، محبوب معبود، باب مدینة العلم و العلوم، سرآمد مخاطب‌های الهی، استنباط کننده اشارات ربانی، پرچم هدایت یافتگان، نور اطاعت کنندگان از اوامر الهی، سرپرست تقوا پیشگان، و امام عادلان برای امیر مؤمنان(ع) نقل کرده است.
سپس مهم‌ترین وقایع مربوط به فضائل و جایگاه ایشان نزد نبی اکرم(ص) مثل اعطای پرچم اسلام به دست محبوب خدا و رسول او در جنگ خیبر، که برخی از مورخان مهم اهل سنت از نقل آن سر باز زده‌اند را یاد آور شده است. البته ابو نعیم نه فقط در ذیل شرح حال امام علی(ع) بلکه در سایر بخش‌های کتاب نیز به مناسبت‌های گوناگون چنین مطالبی را نقل کرده است.
سپس هر یک از صحابه رسول اکرم(ص) به ترتیب حروف الفبایی، یا سال ولادت یا وفات ذکر کرده و پس از آن به شرح حال تابعین و تابعین آنان و پس از آن به کسانی که از آنها حدیث نقل کرده و در سلسله سند روایت‌ها و احادیث نبوی قرار گرفته‌اند پرداخته است. او حتی در ذیل بسیاری دیگر از اصحاب پیامبر(ص) و راویان احادیث نبوی به ذکر فضائل علی(ع) و فرزندان معصوم آن حضرت پرداخته است.
به دلیل اینکه ابونعیم اصفهانی این کتاب را در موضوع طبقات عارفان و صوفیه تدوین کرده است، این امر بر گروهی از متعصبان گران آمده که چرا خلفای چهارگانه و بسیاری از صحابه متشرّع پیامبر اسلام(ص) را در ردیف صوفیه قرار داده است، البته علمای اسلام به این اشکال پاسخ داده و آن را ابطال کرده‌اند؛ زیرا اصول معنوی عرفا از احادیثی نشأت می‌‌گیرد که اصحاب از محضر پیامبر اکرم(ص)نقل کرده‌اند. [۱]
مباحث جلدهای کتاب
در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.