کجاوه

مقدمه

کجاوه محمل، هودج، عماری، نشیمن و جایگاهی که بر شتر و استر بار کنند و در هر طرفی یکی بنشیند، نشیمن روپوش دار. در منابع و مقتل‌ها آمده است که امام سجاد (ع) را در طول سفر اسارت، بر شتر بی جهاز و کجاوه نشانده بودند. یا آنکه زنان و کودکان اهل بیت، بر کجاوه‌ها نشسته بودند. در بعضی نقل‌ها آمده است که چون در کوفه سر ابا عبدالله (ع) را پیشاپیش سرها آوردند و چشم زینب بر آن سر تابان افتاد، پیشانی خود را به جلوی محمل زد و خون از زیر مقنعه‌اش بیرون آمد و خرقه‌ای‌طلبید تا آن را ببندد. شعر «يَا هِلَالًا لَمَّا اسْتَتَمَّ كَمَالا...» را نیز آنجا خواند.

مَحمِل

کجاوه خالی از بار زینت شده‌ای بود که (از قرن هفتم هجری) از جانب ایران و شاهان مسلمان پیشاپیش کاروان حج به مکه فرستاده می‌شد و علامت استقلال کشور فرستنده بود و به تدریج منحصر به فرستادن محمل از طرف مصر شد. محمل به صورت هودجی به شکل مربع از تخت چوب‌هایی ساخته می‌شد و دارای سقفی بود که از چهار طرف به سوی وسط محمل بالا می‌رفت تا به ستونی که به یک شکل هلالی منتهی می‌شد، برسد و معمولاً آن را با پارچه‌های گران قیمت تزیین می‌کردند و هنگام سفر به مکه آن را پشت شتر می‌بستند. در شهرهایی که محمل از آنجا فرستاده می‌شد و مخصوصاً در مصر مردم مجالس جشن و سرور مجللی ترتیب می‌دادند و این محمل‌ها را به همراه گروهی می‌فرستادند. در محمل کسی سوار نمی‌شد و فقط نشانه جاه و جلال حکومت بود تا به مردم اعلام دارند حاکمی که آن را فرستاده است شایسته داشتن چنان منصبی است. سال‌ها حکومت مصر به همراه محمل پرده کعبه را هم به مکه فرستاد، اما در سال ۱۲۱۸ هجری قمری سعود بن عبدالعزیز آوردن محمل را منع کرد. محملی که از مصر می‌آوردند منسوب به حضرت فاطمه(س) بود و محملی که از شام می‌آوردند به عایشه منسوب بود...

منابع

1. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا
2. تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه