فرجام سفیانی چیست؟ (پرسش)

فرجام سفیانی چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل بالاتر	مهدویت / غیبت امام مهدی / عصر غیبت کبری
مدخل وابسته	سفیانی

فرجام سفیانی چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ جامع اجمالی

* _{پاسخ جامع به این پرسش، برگرفته از تمامی پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه اندیشمندان و نویسندگانی است که تصویر و متن سخنان آنان در ذیل دیده می‌شود:}

بهجت	طبسی	آیتی	سلیمیان	رمضانیان

خصوصیات سفیانی

• در مورد سفیانی چنین آمده است: او مردی است به رنگ سرخ و زرد، با چشم کبود، بی ‌بند و بار، آلوده و پرده در، از نسل بنی امیه و ابوسفیان است. در ظاهر ذکر خدا می‌گوید، و همواره ذکر یارب یارب بر زبانش جاری است، ولی از پلیدترین و کثیف ‌ترین مردم روزگار است او با تظاهر به دین ‌داری، گروه زیادی از مردم را فریب می‌دهد، حدود شش ماه قبل از ظهور امام زمان (ع) خروج و قیام خود را از منطقه وادی یابس "احتمالاً جنوب غرب سوریه واقع است" شروع می‌کند.
• در حکومت فضیلت محور امام مهدی (ع)، دیو صفتانی چون سفیانی، بدون تردید مجالی برای تحرک و فعالیت نخواهند داشت، بنابراین، پس از آن که امام مهدی او را به صلاح و سعادت دعوت کرد و او دعوت امام را بی‌پاسخ گذاشت، امام چاره‌ای جز قطع ریشه‌های فساد این فاسد نخواهد داشت. از این رو، طبیعی است که سرانجامی جز هلاکت در انتظار سفیانی نباشد. در روایات آمده حکومت سفیانی هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را تصرف می‌کند.

فرجام سفیانی و طرز هلاکتش

• فرجام سفیانی و طرز هلاکتش در منابع اهل سنت به چند صورت آمده است: گرفتار بیماری می‌شود؛ به زمین فرو می‌رود؛ سفیانی و سپاهیان او با حضرت مهدی (ع) به کارزار می‌پردازند، در نهایت سفیانی دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود.
• برخی از روایاتی که در مورد فرجام سفیانی آمده، عبارتند از:

1. امیر المؤمنین(ع) فرمودند: «خداوند تمام سپاه سفیانی را نابود می‌کند و هیچ‌ کسی از آنها جز سفیانی، روی زمین باقی نمی‌ماند. در این حال، مهدی او را می‌گیرد و گردن می‌زند.» نسبت دادن کشتن سفیانی به امام مهدی می‌توان مجازی دانست؛ به سبب اینکه، دستور قتل سفیانی از آن حضرت صادر می‌شود و لشکر آن حضرت، سفیانی را می‌کشد.
2. هم چنین حضرت(ع) فرمودند: «سفیانی را اسیر می‌کنند، نزد امام مهدی می‌آورند. آن حضرت دستور قتل او را صادر می‌کند و او نزد باب الرحبه کشته می‌شود.» و ... .

• این روایات به لحاظ سند ضعیف و به لحاظ مصادر و تعداد به گونه‌ای نیستند که بتوان به مضمون آنها اطمینان کرد اما با اعتبارات عقلی هماهنگ هستند.

با انتخاب "ادامه مطلب" از پاسخ‌ها ودیدگاه‌های متفرقه ذیل بهره‌مند شوید:

پاسخ‌های دیگر

 با کلیک بر «ادامه مطلب» پاسخ باز و با کلیک بر «نهفتن» بسته می‌شود:  

۱. آیت‌الله بهجت؛

محمد تقی بهجت آیت الله محمد تقی بهجت، به نقل از کتاب «عصر ظهور» در این‌باره گفته است: «در روایات آمده حکومت سفیانی هشت ماه بیشتر طول نمی‌کشد، ولی در این مدت کوتاه، مواضع مهم را تصرف می‌کند. مرحوم حاجی نوری نقل می‌کند: سفیانی را نزد حضرت حجت می‌آورند در حالی که عمامه‌اش را دور گردنش پیچیده‌اند. سفیانی به حضرت می‌گوید یابن رسول الله، مرا نکش. طبق این نقل اطرافیان می‌گویند: کسی که این همه اولاد رسول الله را کشته، او را آزاد می‌کنید؟ در هر حال آنقدر به حضرت فشار می‌آورند تا این که حضرت می‌فرماید: «شأنکم» (کار خودتان را بکنید)، خودتان می‌دانید، اختیار با خودتان، هر کار می‌خواهید بکنید. بدین ترتیب گویا حضرت اجازه می‌دهد او را بکشند و سرانجام او را می‌کشند».

۲. آیت‌الله طبسی؛

نجم‌الدین طبسی آیت‌الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «سفیانی » در اين‌باره گفته است: «طرز هلاکت سفیانی در کتاب‌های عامه با منابع ما فرق دارد و به چند صورت گفته شده است: گرفتار بیماری می‌شود و یا به زمین فرو می‌رود و یا دستگیر شده و سپس اعدام می‌شود؛ که ظاهرا در روایات ما همین سومی است. مرحوم صدر در زمینه دامنه عملیات نظامی امام زمان (ع) بحث گسترده‌ای دارند و به همین مناسبت بحث درگیری سفیانی با امام زمان (ع) را بیان می‌کنند. لذا ما باید بحث کنیم که آیا درگیری امام با طایفه کلب، همان قرقیسیا است‌؟ آیا جنگ با یهود و جریان دجال است که از آن به جنگ آرماگدون تعبیر می‌کنند؟ طبق روایت در شام درگیری شدیدی بین طایفه کلب و لشکر امام زمان (ع) رخ می‌دهد که در نتیجه این طایفه تار و مار و متفرق می‌شوند و غنایم زیادی از آن‌ها گرفته می‌شود و تأسف بر آن کسی است که شاهد این درگیری نباشد، این مباحث در کتاب‌های عامه و ما آمده است هرچند در کتاب‌های ما سند چنین روایاتی، مشکل دارد. به عنوان مثال، مرحوم مجلسی روایت مرفوعه‌ای را در این زمینه ذکر می‌کند: "وَ بِإِسْنَادِهِ رَفَعَهُ إلی جَابِرِبن‌یزِیدَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ (ع) قَالَ: إِذَا بَلَغَ السُّفْیانِی أَنَّ الْقَائِمَ قَدْ تَوَجَّهَ إِلَیهِ مِنْ نَاحِیةِ الْکُوفَةِ یتَجَرَّدُ بِخَیلِهِ حَتَّی یلْقَی الْقَائِمَ فَیخْرُجُ فَیقُولُ: أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی فَیخْرُجُ عَلَیهِ السُّفْیانِی فَیکَلِّمُهُ الْقَائِمُ (ع) فَیجِیءُ السُّفْیانِی فَیبَایعُهُ ثُمَّ ینْصَرِفُ إلی أَصْحَابِهِ فَیقُولُونَ لَهُ مَا صَنَعْتَ فَیقُولُ أَسْلَمْتُ وَ بَایعْتُ فَیقُولُونَ لَهُ قَبَّحَ اللَّهُ رَأْیکَ بَینَ مَا أَنْتَ خَلِیفَةٌ مَتْبُوعٌ فَصِرْتَ تَابِعاً فَیسْتَقْبِلُهُ فَیقَاتِلُهُ ثُمَّ یمْسُونَ تِلْکَ اللَّیلَةَ ثُمَّ یصْبِحُونَ لِلْقَائِمِ (ع) بِالْحَرْبِ فَیقْتَتِلُونَ یوْمَهُمْ ذَلِکَ ثُمَّ إِنَّ اللَّهَ تعالی یمْنَحُ الْقَائِمَ وَ أَصْحَابَهُ أَکْتَافَهُمْ فَیقْتُلُونَهُمْ حَتَّی یفْنُوهُمْ حَتَّی إِنَّ الرَّجُلَ یخْتَفِی فِی الشَّجَرَةِ وَ الْحَجَرَةِ فَتَقُولُ الشَّجَرَةُ وَ الْحَجَرَةُ: یا مُؤْمِنُ هَذَا رَجُلٌ کَافِرٌ فَاقْتُلْهُ فَیقْتُلُهُ. قَالَ: فَتَشْبَعُ السِّبَاعُ وَ الطُّیورُ مِنْ لُحُومِهِمْ فَیقِیمُ بِهَا الْقَائِمُ (ع) مَا شَاءَ. قَالَ: ثُمَّ یعْقِدُ بِهَا الْقَائِمُ (ع) ثَلَاثَ رَایاتٍ لِوَاءً إلی الْقُسْطَنْطِینِیةِ یفْتَحُ اللَّهُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی الصِّینِ فَیفْتَحُ لَهُ وَ لِوَاءً إلی جِبَالِ الدَّیلَمِ فَیفْتَحُ لَه". از عبارت "فَیخْرُجُ فَیقُولُ أَخْرِجُوا إلی ابْنَ عَمِّی"؛ مبنی بر اینکه سفیانی می‌گوید: می‌خواهم با پسر عمم امام زمان (ع) ملاقات کنم؛ استفاده می‌شود که بین بنی سفیان و بنی هاشم رابطه نسبی است. ما در جلسات قبل این مطلب را به طور مفصل بحث کردیم و گفتیم بین بنی سفیان و بنی هاشم رابطه‌ای وجود ندارد. مرحوم صدر نیز در این مورد بیانی دارد: منشاء کلام سفیانی که خواستار ملاقات با امام زمان (ع) می‌باشد، این است که اهل سنت مدعی هستند که خاندان بنی سفیان و بنی هاشم فامیل هستند و این ادعایی بیش نیست که تاریخ آن را تایید نمی‌کند و ظاهر روایت این است که سفیانی از پیش خودش چنین ادعایی کرده است. پس بین سفیانی و امام زمان (ع) نسبتی نمی‌باشد و سرنوشت او این گونه است که اسیر می‌شود و سپس او را اعدام می‌کنند، روایت بحارالانوار نیز گویای همین مطلب است: "...وَ یأْخُذُ السُّفْیانِی أَسِیراً فَینْطَلِقُ بِهِ وَ یذْبَحُهُ بِیدِهِ..."».

۳. حجت الاسلام و المسلمین آیتی؛

نصرت‌الله آیتی حجت الاسلام و المسلمین نصرت‌الله آیتی در کتاب «تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور» در اين باره گفته است: «بدون تردید در حکومت فضیلت محور امام مهدی (ع)، دیو صفتانی چون سفیانی، مجالی برای تحرک و فعالیت نخواهند داشت، بنابراین، پس از آن که امام مهدی (ع) او را به صلاح و سعادت دعوت کرد و او دعوت امام را بی‌پاسخ گذاشت، امام(ع) چاره‌ای جز قطع ریشه‌های فساد این فاسد نخواهد داشت. از این رو، طبیعی است که سرانجامی جز هلاکت در انتظار سفیانی نباشد. در مورد کشته شدن سفیانی دو دسته روایت وجود دارد: روایاتی که بر کشته شدن او به دست امام مهدی (ع) دلالت می‌کنند، از جمله امام علی (ع) فرموده‌اند: " يُهْلِكُ اللَّهُ أَصْحَابَ السُّفْيَانِيُّ كُلِّهِمْ، وَلَا يَبْقَى عَلَى الْأَرْضِ غَيْرِهِ وَحْدَهُ، فَيَأْخُذُهُ الْمَهْدِيِّ فَيَذْبَحُهُ ". امام باقر (ع) نیز در این‌باره فرموده‌اند: " وَيَأْخُذُ السُّفْيَانِيُّ أَسِيراً، فَيَنْطَلِقُ بِهِ وَيَذْبَحُهُ بِيَدِهِ ". روایاتی که از کشته شدن او به دست سپاه امام مهدی (ع) گزارش می‌دهند، از جمله امام علی (ع) فرموده‌اند: " فيؤتي بِالسُّفْيَانِيِّ أَسِيراً فيامر بِهِ فَيَذْبَحُ عَلَى بَابِ الرَّحْبَةِ ". امام باقر (ع) نیز در این خصوص فرموده‌اند: " ثُمَّ يَقُولُ هَذَا رَجُلُ قَدْ خَلَعَ طَاعَتِي فيامر بِهِ عِنْدَ ذَلِكَ فَيَذْبَحَ عَلَى بلاطة ايليا ". نسبت دادن کشتن سفیانی را به امام مهدی (ع) می‌توان مجازی دانست؛ به سبب این‌که، دستور قتل سفیانی از آن حضرت صادر می‌شود و لشکر آن حضرت، سفیانی را می‌کشد. این روایات به لحاظ سند ضعیف و به لحاظ مصادر و تعداد به‌گونه‌ای نیستند که بتوان به مضمون آن‌ها اطمینان کرد اما با اعتبارات عقلی هم‌آهنگ هستند».

۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

خدامراد سلیمیان حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «درسنامه مهدویت» در این‌باره گفته است: «بعضی از روایات، بدون اشاره به منطقه خاصی، از آن به سرزمین خشک یا مغرب زمین یاد کرده و برخی دیگر شام را محل خروج وی دانسته است. جمع بین همه روایات آن است که وی از سرزمین شام و منطقه‌ای خشک خروج خواهد کرد. در باره کارهای سفیانی و مدت حکومت وی سخنان فراوان و عموماً نامعتبر به چشم می‌خورد؛ اما از آنجا که تنها بررسی خروج وی به عنوان نشانه در این بحث اهمیت دارد، از ذکر آنها صرف نظر می‌کنیم. پایان لشکریان سفیانی فرو رفتن در زمین و مبتلا شدن به خشم خداوند دانسته شده؛ اما سخن روشنی درباره فرجام خود سفیانی در دست نیست. البته در میان برخی منابع اهل سنت مثل کتاب الفتن نعیم بن حماد آمده است که: سفیانی و سپاهیان او در نهایت با حضرت مهدی (ع) به کارزار می‌پردازند و به دست آن امام نابود می‌شوند. اما از آنجا که این کتاب چندان اعتباری ندارد، از نقل آنها چشم پوشی می‌کنیم».

۵. حجت الاسلام و المسلمین رمضانیان؛

علی رضا رمضانیان حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رمضانیان، در کتاب «شرایط و علائم حتمی ظهور» در این‌باره گفته است: « روایات محل خروج سفیانی را: سرزمین خشک مغرب زمین شام، دانسته است. جمع بین روایات آن است که سفیانی از سرزمین شام و منطقه‌ای خشک خروج خواهد کرد. پایان لشکریان سفیانی فرو رفتن در زمین و مبتلا شدن به خشم خداوند دانسته شده، اما سخن روشنی درباره فرجام خود سفیانی در دست نیست. درباره لشکر سفیانی که با عزم نبرد با حضرت مهدی (ع) به طرف مکه معظمه حرکت می‌کند از رسول اکرم(ص) چنین نقل می‌کنند: "يبعَثُ اللَّهُ جَبْرَئِيلَ فَيَقُولُ يَا جَبْرَئِيلُ اذْهَبْ فَأَبِدْهُمْ فَيَضْرِبُهَا بِرِجْلِهِ ضَرْبَةً يَخْسِفُ اللَّهُ بِهِمْ عِنْدَهَا وَ لَا يُفْلِتُ مِنْهم إِلَّا رَجُلَانِ مِنْ جُهَيْنَةَ".امام صادق (ع) فرمودند: "سفیانی از نشانه‌های حتمی ظهور است و خروج از اول تا پایان، پانزده ماه به طول می‌انجامد. شش ماه می‌جنگد و وقتی بر پنج شهر دست یافت نه ماه حکومت می‌کند و یک روز هم بیشتر نخواهد بود. آن پنج شهر بنابر روایات شام، حمص، اردن، فسلطین، قنسرین می‌باشد. سفیانی گروه بسیاری از شیعیان را به قتل می‌رساند. او جنایت کاری است که از قتل و کشتار هیچ پروایی ندارد و با دشمنان خود به شکل فجیعی رفتار می‌کند».

پرسش‌های وابسته

منبع‌شناسی جامع مهدویت

• کتاب‌شناسی مهدویت؛
• مقاله‌شناسی مهدویت؛
• پایان‌نامه‌شناسی مهدویت.

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: