رسول در فقه سیاسی
مقدمه
فرستاده شده. مُرسَلْ (فرستاده شده) می‌تواند روحانی باشد یا مادی، انسان یا شیطان یا مَلک یا حیوان یا جماد و همه این موارد در قرآن کریم وارد شده است[۱]. اصل آن "رسل" به معنای "انبعاث و امتداد"[۲]، "انفاذ (فرستادن) با حَمل"[۳].
﴿قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ﴾[۴].
﴿الرَّسُولَ﴾ در قرآن کریم اسم خاص برای انبیا و رُسُل الهی است که منصب رسالت الهی دارند. رسول واسطه پیام الهی به مردم است و به همین وساطت فضیلت و شرافت فراوان دارد و خداوند برای او فضایل زیادی برشمرده است.
الفاظ رسول و نبی در قرآن کریم در موارد بسیاری وارد شده و پیامبر اکرم(ص) به هر دو لقب مخاطب قرآن است: ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ﴾[۵] و ﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ﴾[۶]؛ امّا برای این دو اصطلاح تفاوت‌هایی ذکر شده است؛ از جمله اینکه رسول حامل رسالت است، نبی حامل نبأ؛ رسول شرف و کرامت واسطه بودن بین خدا و مردم را دارد و نبی شرف علم به خداوند و به آنچه را نزد خداوند است، دارد. شاید بهترین فرق این باشد که رسول و نبی هر دو فرستاده خداوند و پیام‌رسان برای انسان‌ها هستند، امّا نبی با علم خود به مردم خبری را که نزد او مکشوف است، می‌رساند. رسول حامل رسالت خاصی است؛ این رسالت معمولاً مشتمل بر اتمام حجت، برای فروفرستادن عذاب الهی است؛ ولی نبی برای مردم صلاح دنیوی و معاش آنها و مصالح اخروی و معاد و همچنین اصول دین و فروع آن را بنا بر اقتضای هدایت الهی تبیین می‌کند تا آنها را به سعادت رهنمون گردد [۷].
در مورد تنوع خطابات قرآنی به حضرت محمد(ص) توجیهاتی ذکر شده است؛ از جمله خطاب ﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ﴾ در موارد زندگی شخصی و خصوصی ایشان است و در خطاب ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ﴾ مراد رسالت خاصی است که در ادامه آیه شریفه بدان تصریح شده است[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۴، ص۱۳۰.
- ↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۳۹۲.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج۴، ص۱۲۹.
- ↑ «بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید » سوره آل عمران، آیه ۳۲.
- ↑ «ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان» سوره مائده، آیه ۶۷.
- ↑ «ای پیامبر! به همسرانت بگو» سوره احزاب، آیه ۲۸.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۱۴۰.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۴، ص۱۳۱-۱۳۲.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۰۶-۳۰۷.