توحید و حکومت دینی (مقاله)
توحید و حکومت دینی عنوان مقاله‌ای است که به بررسی نقش و جایگاه توحید در تشکیلات حکومت اسلامی می‌پردازد. این مقالهٔ ۴۱ صفحه‌ای به قلم غفار شاهدی نگاشته شده و در فصلنامه حکومت اسلامی (شماره ۳۱، بهار ۱۳۸۳) منتشر گشته است[۱]
| توحید و حکومت دینی | |
|---|---|
 | |
| رتبه علمی | علمی پژوهشی |
| زبان | فارسی |
| نویسندگان | غفار شاهدی |
| موضوع | حکومت |
| مذهب | شیعه |
| منتشر شده در | فصلنامه حکومت اسلامی |
| وابسته به | دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری |
| محل نشر | قم، ایران |
| تاریخ نشر | بهار ۱۳۸۳ |
| شماره | ۳۱ |
| ناشر الکترونیک | پایگاه مجلات تخصصی نور |
چکیده مقاله
- نویسنده در ابتدای چکیده مقاله می‌نویسد: «توحید از ارکان اصول اعتقادى است، به گونهاى که در میان تمامى صفات الهى، تنها توحید در زمره اصول دین قرار گرفته است. توحید همچنین از مباحث مهم کلامى است، به طورى که به علم کلام "علم التوحید" گفتهاند . البته توحید داراى مراتبى است که ملاحظه تمام مراتب آن، توحید کامل است و موحد کامل نیز کسى است که به همه مراتب آن، اعتقاد داشته باشد. چنین توحیدى است که مىتواند بستر نظام سیاسى قرار گیرد؛ زیرا کسانى که به توحید کامل معتقد شدند این اعتقاد را در تمام جنبههاى زندگى، از جمله نظام سیاسى آن، باید بروز دهند؛ به این معنا که نظام اداره کننده جهان را نظام واحد بدانند؛ همچنانکه به مقتضاى برهان عقلى، کمال انسان دراین است که از کسى اطاعت کند که بر حقیقت انسان و جهان و ارتباط متقابل انسان و جهان آگاه است "منظور از جهان، اعم از عالم طبیعت است" و او کسى نیست جز خدا، پس قهرا ولایت منحصر به او خواهد شد؛ یعنى تنها ولى حقیقى انسان خداست.
- نویسنده در ادامه می‌نویسد: «بنابراین، توحید تنها یک عقیده و اندیشه خنثى نیست که تأثیرى در حوزه رفتار و کردار انسانى نداشته باشد و در رابطه با سایر اندیشهها و تئوری‌هاى وى قرار گیرد و گسسته از نظامات اجتماعى و سیاسى و ارزشهاى اخلاقى او باشد، بلکه توحید از یک سو، نظام ارزشى انسان موحد را پدید مىآورد "اخلاق" و از سوى دیگر تنظیم کننده مناسبات اجتماعى، حقوقى و سیاسى اوست، بدین ترتیب مقوله سیاست نیز یکى از ساحتهایى است که اندیشه توحید نسبت به آن تأثیر‌گذار است؛ یعنى اندیشه توحیدى در سه حوزه معرفت، اخلاق و سیاست دخالت مىکند»[۱].
فهرست مقاله
- مقدمه؛
- مراتب توحید؛
- توحید در ربوبیت؛
- بررسی واژه رب در لغت؛
- مفهوم رب در اصطلاح؛
- شؤون و مراتب توحید در ربوبیت؛
- توحید در تشریع؛
- ادله اثبات توحید در تشریع؛
- تشریع در انحصار خداوند است؛
- تقریر حکما از دلیل عقلی؛
- توحید در ولایت؛
- بررسی واژه ولایت در لغت؛
- ولایت خداوند؛
- اقسام ولایت خداوند؛
- ولایت تشریعی خداوند؛
- ادله اثبات توحید در ولایت تشریعی؛
- توحید در اطاعت؛
- دلیل‌های اثبات توحید در اطاعت؛
- ملازمه میان توحید در ربوبیت و حکومت دینی؛
- شرط اول: ابلاغ تشریع الهی؛
- شرط دوم: اجرای تشریع الهی؛
- چه کسانی از اذن تشریعی خداوند برخوردارند؟
- بررسی دیدگاه اول؛
- مبنای طرفداران تفویض عام؛
- مبنای طرفداران تفویض خاص؛
- بررسی دیدگاه دوم؛
- اذن تشریعی خداوند به پیامران؛
- اذن تشریعی خداوند به امامان؛
- اثبات اذن تشریعی امامان از راه نقل؛
- جنگ‌های توحیدی ائمه(ع)؛
- اذن تشریعی خداوند به فقهای واجد شرایط؛
- نتیجه‌گیری کلی.
در باره پدیدآورنده
حجت الاسلام و المسلمین دکتر غفار شاهدی (متولد ۱۳۴۸ ش، تناکبن مازندران)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات ناصر مکارم شیرازی و جعفر سبحانی به اتمام رساند. روحانی کاروان حج و زیارت، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، همکاری با معاونت فرهنگی نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاهها، امامت جماعت مسجد و همکاری با نهاد نماز جمعه به عنوان مسئول ستاد نماز جمعه، عضو هیئت علمی و استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن از جمله فعالیت‌های وی است.
- او علاوه بر تدریس در حوزههاى علمیه و دانشگاه‌های کشور، به تألیف مقالات و کتب علمی و دینی پرداخته است. «مبانی کلامی حکومت دینی»، «اختیار و اراده در عالم برزخ»، «مبانی انسان شناختی انقلاب اسلامی»، «کیفیت عذاب درعالم برزخ »، «حقیقت انسان در قرآن»، «روابط و مناسبات امت اسلامى در برخورد با ساير ملل و اديان با تكيه بر سيره پيامبر اكرم(ص)» و «جامع‌نگری در اهداف حکومت دینی» برخی از این آثار است[۲].