تفسیر و مفسران ج۱ (کتاب)
این کتاب، جلد اول از مجموعهٔ دو جلدی تفسیر و مفسران است که با زبان فارسی به شرح و بررسی تاریخ تفسیر می‌پردازد. این مجموعه اثر محمد هادی معرفت است و انتشارات م‍ؤس‍س‍ه ف‍ره‍ن‍گ‍ی ال‍ت‍م‍ه‍ی‍د انتشار آن را به عهده داشته است.[۱]
| تفسیر و مفسران | |
|---|---|
 | |
| زبان | فارسی |
| نویسنده | محمد هادی معرفت |
| موضوع | تفسیر و مفسران |
| مذهب | [[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]] |
| ناشر | [[:رده:انتشارات انتشارات م‍ؤس‍س‍ه ف‍ره‍ن‍گ‍ی ال‍ت‍م‍ه‍ی‍د|انتشارات انتشارات م‍ؤس‍س‍ه ف‍ره‍ن‍گ‍ی ال‍ت‍م‍ه‍ی‍د]][[رده:انتشارات انتشارات م‍ؤس‍س‍ه ف‍ره‍ن‍گ‍ی ال‍ت‍م‍ه‍ی‍د]] |
| محل نشر | قم، ایران |
| سال نشر | ۱۳۸۰ ش |
| شابک | ۹۶۴-۳۵۰-۲۹۴-۵ |
| شماره ملی | م78-27672 م۷۸-۲۷۶۷۲ |
دربارهٔ کتاب
در معرفی این کتاب آمده است: «در کتاب حاضر دو شیوه تفسیر "نقلی "و "اجتهادی "با اشاره به برخی آفات و معایب آنها بررسی و تبیین شده است. به‌زعم نگارنده "شیوه نقلی مبتنی بر گفتار و نظریات مأثور از سلف است، با اندکی توضیح و شرح، چنان که ابوجعفر طبری انجام داده است و یا با بسنده کردن به منقولات بدون هیچ اظهار نظر یا توضیح، چنان که جلال الدین سیوطی و سید بحرانی عمل کرده‌اند.اساس تفسیر اجتهادی هم، فقط رای خاص مفسر است که آن را تحت تاثیر عقیده و مذهب ویژه خودش ابزار داشته است، مانند اکثر تفاسیر باطنیه یا مجموعه‌ای از تفاسیر منقول و معقول است که تفاسیر رایج بین مسلمانان از صدر اسلام تاکنون به همین شکل بوده است. "نگارنده در ادامه مطالب، معروف‌ترین تفاسیر نقلی و اجتهادی را معرفی، و در پایان به شرح تفسیر عرفانی، موضوعی و تفاسیر عصر جدید اهتمام کرده است»[۱].
فهرست کتاب
پیشگفتار فصل اول: تفسیر
- تعریف تفسیر
- دلیل نیاز به تفسیر
- تفسیر در نگاه بدرالدین زرکشی
- تفاوت تفسیر و تأویل
- تأویل در لغت
- معانی تأویل
- نمونه آیاتی که متضمن مفاهیم عام است
- ضابطه و ملاک تأویل
- دیدگاه‌هایی درباره تأویل
آ*یا تفسیر توفیقی است؟
- شرایط مفسر
- انواع تفسیر
- تفسیر به رأی
- حجیت ظواهر قرآن
- نسبتی ناروا به فقهای اخباری
فصل دوم: شیوه بیان قرآنی
- سهل و ممتنع
- جمع بین معانی متعدد
- زبان خاص قرآن
- جمع میان ایجاز و ایفاء
- رعایت فهم عامه در کنار اقناع خاصه
- کاربرد استعاره، مجاز و کنایه
فصل سوم: ترجمه قرآن
- سؤال اول؛
- سؤال دوم؛
- سؤال سوم؛
- تعریف ترجمه
- شیوه ترجمه
- سه ویژگی اساسی قرآن
- اهمیت ترجمه
- دلایل مخالفان ترجمه قرآن
- فتاوی علما
- احکام فقهی متن ترجمه قرآن
- ترجمه قرآن یک رسالت است
- سابقه ترجمه در اسلام
- چگونگی ترجمه قرآن
- نمونه‌هایی از ترجمه‌های غلط
- آمار اجمالی ترجمه‌های قرآن
فصل چهارم: پیدایش تفسیر
- عصر رسالت
- آیا پیامبر تمامی قرآن را تفسیر کرده است؟
- حجم تفاسیر بر جای مانده از پیامبر
- شیوه پیامبر در بیان مفاهیم قرآن
- نمونه‌های تفسیر مأثور از پیامبر
فصل پنجم: تفسیر در دوران صحابه
- صحابه مفسر
- ارزش تفسیر صحابی
- آیا حدیث منقول از صحابه، سخن پیامبر به شمار می‌رود؟
- ویژگی تفاسیر صحابه
فصل ششم: تفسیر در عصر تابعان
- مدارس تفسیر
- چهره‌های بارز تابعان
- ارزش تفاسیر تابعان
- ویژگی تفسیر تابعان
- منابع تفسیر در عصر تابعان
فصل هفتم: مفسران نامی پس از تابعان
- ضحاک
- شهر بن حوشب
- سدی کبیر
- ابن ابی نجیح
- واصل بن عطاء
- عطاء خراسانی
- ابو نضر کلبی
- ابو حمزه ثمالی
- شبل بن عباد
- ابن جریج
- یحیی بن کثیر
- مقاتل بن حیّان
- مقاتل بن سلیمان
- معمر
- ابو جارود
- شعبه
- ورقاء بن عمرو
- سفیان ثوری
- ابن عیینه
- ابن زید
- ابو معاویه
- سدّی صغیر
- وکیع
- ابن کیسان اصمّ
- فرّاء
- ابو منذر کلبی
- روح بن عباده
- یزید بن هارون
- صنعانی
- فریابی
- قبیصة بن عامر
- ابو حذیفه
- جبّائی
- عیاشی
- ابو مسلم
- قمی
- رمّانی
فصل هشتم: نقش اهل بیت در تفسیر
- عترت کنار قرآن
- نکات حدیث ثقلین
- نقش اهل بیت در تفسیر
- درهم آمیختگی تفاسیر نقلی
- جعل حدیث از زبان ائمه
- نمونه‌هایی از تفاسیر معتبر منقول از اهل بیت
دربارهٔ پدیدآورنده
آیت‌‌الله محمد هادی معرفت (متولد ۱۳۰۹ش، کربلا و متوفای ۱۳۸۵ش، قم)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: سید سعید تنکابنی، سید محمد شیرازی، محمد رضا جرقویی اصفهانی، یوسف بیارجمندی خراسانی و محمد حسین مازندرانی به اتمام رساند. مؤسس ماهنامه أجوبة المسائل الدینیه و عضو جامعه مدرسین ازجمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس در حوزه‌های علمیه، چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «اهل‌البیت و القرآن الکریم»، «بررسی نظریه‌های نجات و مبانی مهدویت»، «عدالت مهدوی در قرآن»، «روش‌شناسی تفسیری پیامبر اعظم (ص)»، «انتظار ظهور»، «حکومت اسلامی بر اساس دین»، «تفسیر راسخان در علم»، «امام علی و حقوق متقابل مردم و حکومت» و «امام حسین پیروز میدان نبرد» برخی از این آثار است.[۲]