ارتقای فرهنگی
مقدمه
یک از اهدافی که حکومت اسلامی تعقیب می‌کند، رشد و تعالی فرهنگی فرد و جامعه است. مقوله فرهنگ، ادراکات، تمایلات، علم و اخلاق را شامل می‌شود. آیات متعددی از قرآن، رساندن پیام الهی و آیات او را به گوش مردمان، آموزش کتاب، حکمت و تزکیه نفوس را از مهمترین رسالت‌های پیامبران می‌داند؛ چنانچه در سوره جمعه آمده است: ﴿هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ﴾[۱][۲]. این آیه در برگیرنده کارکردهای مورد انتظاری است که مجموعاً رشد فرهنگی را نتیجه می‌دهد؛ این کارها عبارت‌اند از: تزکیه، رساندن آیات الهی به مردم، تعلیم کتاب و تعلیم حکمت.
احیای ارزش‌های اخلاقی و تزکیه نفوس از اساسی‌ترین آرمان‌هایی است که رسول خدا(ص) هدف بعثت خویش را ترویج و تحکیم آنها معرفی می‌کند؛ چنانچه می‌فرماید: «بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَكَارِمَ الْأَخْلَاقِ»؛ به رسالت برانگیخته شدم تا فضایل اخلاقی را به کمال برسانم[۳].
آموزه دیگر نظام سیاسی، تلاوت آیات الهی بر مردم است که در واقع سخن خداوند، با وساطت کلمات قرآن و بیان پیامبر به آنان رسیده و جان حق‌پذیرشان آماده دریافت پیام او می‌شود تا آنان را از تاریکی نفسانیت و دنباله‌روی دیگران به نور هدایت الهی و پیروی از معبود رهنمایی کند.
جنبه دیگر رسالت اسلام و نظام سیاسی آن، نقش تعلیمی آن است که متناسب با سطح نیازهای بشر و آموزه‌های دینی، دو مقوله عمده را شامل می‌شود: الف) آن دسته از مقررات و احکام زندگی بشر که از ناحیه خداوند آمده و مصون از هرگونه نقص و انحراف است. ب) در بخش‌هایی که میدان حضور فعال عقل است، حکمت‌آموزی پیامبر به بشر، او را به گام برداشتن در میدان‌هایی که تلاش عقلانی را طلب می‌کند، یاری می‌رساند.
در مجموع، نظام سیاسی اسلام، الهام گرفته از رسالت پیامبر و موظف به ارتقای جهت‌گیری اخلاقی و ارزشی، هماهنگی و انطباق مقررات فردی و اجتماعی با احکام الهی و رشد عقلانیت بشر است[۴].
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ «اوست که در میان نانویسندگان (عرب)، پیامبری از خود آنان برانگیخت که بر ایشان آیاتش را می‌خواند و آنها را پاکیزه می‌گرداند و به آنان کتاب (قرآن) و فرزانگی می‌آموزد و به راستی پیش از آن در گمراهی آشکاری بودند» سوره جمعه، آیه ۲.
- ↑ همچنین نگاه کنید به: بقره، آیات ۱۲۹ و ۱۵۱ و ۱۷۴ و آل عمران، آیات ۷۷ و ۱۲۴.
- ↑ طبرسی، مکارم الاخلاق، ج۱، ص۳۶.
- ↑ نصرتی، علی اصغر، نظام سیاسی اسلام، ص ۱۶۴.