احلال

مقدمه

احلال: حلال‌ کردن، حلال‌ شمردن، رفع ممنوعیّت، حرمت‌ شکستن^[۱]. از "حِلّ" به معنای گره‌گشایی^[۲]، رفعِ مانع و رفع حرمت^[۳].
﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ﴾^[۴].
تحلیل به لحاظ منشأ فاعلی دو گونه است: تحلیل الهی، تحلیل انسانی:

تحلیل الهی: نتیجه آن مجموعه احکام شرعی در موارد و موضوعاتی است که خداوند آنها را حلال شمرده است: ﴿أَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا﴾^[۵]. در برخی موضوعات به اقتضای حکم و موضوع، تحلیل الهی به معنای وجوب است^[۶]: ﴿فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِي﴾^[۷].
تحلیل انسانی: ازآنجا‌که تشریع (حلال و حرام‌شمردن) از امور الهی و غیربشری است و حتی خداوند رسولش را از آن منع کرده است: ﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ﴾^[۸]، خداوند از تحلیل و تحریم انسانی در موضوعات و احکام شرعی نهی شدید کرده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ﴾^[۹] و در قالب "حرمت‌شکنی" مورد موأخذه قرار داده است^[۱۰].

↑ سیدعلی‌اکبر قرشی، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۶۷؛ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۰۱.
↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۵۱.
↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۲۷۲.
↑ «ای مؤمنان! (حرمت) شعائر خداوند را و نیز (حرمت) ماه حرام را نشکنید» سوره مائده، آیه ۲.
↑ «خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است» سوره بقره، آیه ۲۷۵.
↑ ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۱، ص۱۶۹.
↑ «که خشم من شما را فرا گیرد» سوره طه، آیه ۸۱.
↑ «ای پیامبر! چرا چیزی را که خداوند بر تو حلال کرده است حرام می‌داری؟» سوره تحریم، آیه ۱.
↑ «ای مؤمنان! (حرمت) شعائر خداوند را و نیز (حرمت) ماه حرام نشکنید» سوره مائده، آیه ۲.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۵۱-۵۲.