احلال

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

احلال: حلال‌ کردن، حلال‌ شمردن، رفع ممنوعیّت، حرمت‌ شکستن[۱]. از "حِلّ" به معنای گره‌گشایی[۲]، رفعِ مانع و رفع حرمت[۳].

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ[۴].

تحلیل به لحاظ منشأ فاعلی دو گونه است: تحلیل الهی، تحلیل انسانی:

  1. تحلیل الهی: نتیجه آن مجموعه احکام شرعی در موارد و موضوعاتی است که خداوند آنها را حلال شمرده است: أَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَحَرَّمَ الرِّبَا[۵]. در برخی موضوعات به اقتضای حکم و موضوع، تحلیل الهی به معنای وجوب است[۶]: فَيَحِلَّ عَلَيْكُمْ غَضَبِي[۷].
  2. تحلیل انسانی: ازآنجا‌که تشریع (حلال و حرام‌شمردن) از امور الهی و غیربشری است و حتی خداوند رسولش را از آن منع کرده است: يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ[۸]، خداوند از تحلیل و تحریم انسانی در موضوعات و احکام شرعی نهی شدید کرده است: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ[۹] و در قالب "حرمت‌شکنی" مورد موأخذه قرار داده است[۱۰].

منابع

پانویس

  1. سیدعلی‌اکبر قرشی، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۶۷؛ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۰۱.
  2. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۵۱.
  3. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۲۷۲.
  4. «ای مؤمنان! (حرمت) شعائر خداوند را و نیز (حرمت) ماه حرام را نشکنید» سوره مائده، آیه ۲.
  5. «خداوند خرید و فروش را حلال و ربا را حرام کرده است» سوره بقره، آیه ۲۷۵.
  6. ابن‌منظور، لسان العرب، ج۱۱، ص۱۶۹.
  7. «که خشم من شما را فرا گیرد» سوره طه، آیه ۸۱.
  8. «ای پیامبر! چرا چیزی را که خداوند بر تو حلال کرده است حرام می‌داری؟» سوره تحریم، آیه ۱.
  9. «ای مؤمنان! (حرمت) شعائر خداوند را و نیز (حرمت) ماه حرام نشکنید» سوره مائده، آیه ۲.
  10. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۵۱-۵۲.