تبعیض در فقه اسلامی

مقدمه

تبعیض یکی از محرمات و از عوامل تهدیدکننده امنیت اجتماعی است که مورد توجه فقها قرار گرفته است. این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که برخی آن را یک قاعده فقهی شمرده‌اند[۱]. مساوات به معنای برابری و عدم تبعیض بین افرادی است که در حقوق، اموال و امور دیگر به طور مساوی سهیم‌اند. پیامبر اکرمa در ضمن خطبه‌ای در حجه الوداع می‌فرماید: «ای مردم، به‌درستی که پروردگار شما یکی است و پدرتان یکی و همه شما از آدم‌اید و آدم از خاک است. به‌درستی که ارجمندترین شما نزد خدا با تقواترین شماست و برای هیچ عربی بر عجمی برتری نیست جز به تقوا»[۲]. نکته شایان ذکر اینکه با توجه به سیره اهل بیت(ع) مراد از عدم تبعیض، عدم تبعیض و مساوی در برابر قانون، مساوات در برابر محاکم قضایی و همچنین مساوات در برخورداری از حقوق و امتیازات مالی و غیر مالی دولتی است[۳]. وجود تبعیض در جامعه، از حوزه‌های اقتصادی و فرهنگی تا قضایی و اجتماعی و سیاسی، موجب ناامنی روانی و اجتماعی و سلب روابط مبتنی بر اعتماد می‌شود و از طریق تأثیرگذاری منفی در ذهن مردم، اطمینان خاطر را از اذهان ایشان فراری می‌دهد و احساس امنیت را از آحاد جامعه سلب می‌کند. در واقع بعد ذهنی و فرهنگی امنیت اجتماعی با وجود و فراگیری مقوله تبعیض در جامعه، رخت بر می‌بندد و در نتیجه اصل امنیت را که همانا احساس امنیت است، در جامعه تباه می‌کند.[۴]

منابع

پانویس

  1. روح الله شریعتی، قواعد فقه سیاسی، ص۱۵۵-۱۵۶.
  2. محمدباقر مجلسی، بحار الانوار، ج۷۳، ص۳۵۰.
  3. حسینعلی منتظری، نظام الحکم فی الاسلام، ص۲۶۸.
  4. نباتیان، محمد اسماعیل، فقه و امنیت ص ۹۲.