فقه و امنیت (کتاب)

فقه و امنیت امنیت‌پژوهی در تراث فقه شیعه
زبان	فارسی
نویسنده	محمد اسماعیل نباتیان
موضوع	فقه امنیت
مذهب	شیعه
ناشر	انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
محل نشر	قم، ایران
سال نشر	۱۴۰۰ ش
تعداد صفحه	۵۱۹
شابک	‫‬‭۹۷۸-۶۰۰-۱۹۵-۷۵۸-۱
شماره ملی	۸۵۱۶۵۲۴

فقه و امنیت (امنیت‌پژوهی در تراث فقه شیعه)، کتابی است که با زبان فارسی به بررسی فقه و امنیت می‌پردازد. پدیدآورندهٔ این اثر محمد اسماعیل نباتیان است و انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی انتشار آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «از چالش‌های اساسی جهان اسلام، انحطاط امنیت است که در جنگ‌های داخلی، اشغال، تروریسم تکفیری و... تبلور یافته است. امنیت به مثابه امری هنجاری با زمینه‌های ارزشی و بومی جوامع آغشته است؛ از این‌رو بهره‌گیری از علوم اسلامی در برون رفت از این چالش‌ها بسیار تأثیرگذار است. فقه به عنوان دانش راهبردی و اصیل اسلامی نقش بی‌بدیلی در حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مسلمانان دارد و ره آورد آن، تراث عظیم فقه می‌‌باشد. تتبع در این تراث، گزاره‌های فقهی بسیاری را در دسترس قرار می‌‌دهد که ناظر بر عوامل و شرایط تأمین امنیت و عوامل تهدید امنیت می‌‌باشد. پژوهش حاضر، امنیت پژوهی در تراث فقه شیعه است که با محور قرار دادن اثر گرانسنگ جواهرالکلام و نیز دیگر آثار فقه شیعه در مقام استخراج و استنباط گزاره‌های فقهی ناظر بر امنیت و وجوه و سطوح مختلف آن با روش استنباط استنادی برآمده است.این اثر در ۱۰ فصل تهیه و تدوین شده است. در اولین فصل از این اثر به مفاهیم و چارچوب نظریه بحث مذکور کتاب پرداخته شده و در این میان، ارکان امنیت و ابعاد امنیت مطرح گردیده و امنیت در سه دسته امنیت به اعتبار سطوح امنیت، انواع امنیت به اعتبار قلمرو و انواع امنیت از حیث موضوع تقسیم‌بندی شده است».

فهرست کتاب

• مقدمه

فصل اول: مفاهیم و چارچوب نظری

• مفاهیم

1. فقه
2. فقه امنیت
3. فقه سیاسی
4. امنیت

• مفهوم امنیت در مطالعات جدید

1. تقسیم‌بندی مطالعات جدید امنیت
2. ارکان امنیت
3. ابعاد امنیت
4. تقسیم‌بندی امنیت
   1. تقسیم امنیت به اعتبار سطوح امنیت
   2. انواع امنیت به اعتبار قلمرو
   3. انواع امنیت از حیث موضوع

• چارچوب نظری

1. مصالح خمسه (مقاصد خمسه)
2. نظریه دلالت‌ها

فصل دوم: امنیت فردی

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تولید و حفظ امنیت فردی

1. حفظ کرامت انسان
2. ملکف مؤمن
3. عوامل دیگر

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تهدید امنیت فردی
• جمع‌بندی

فصل سوم: امنیت خانوادگی

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تولید و تأمین امنیت خانوادگی

1. ازدواج و طلاق
2. دینداری در محیط خانواده
3. عوامل دیگر

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تهدید امنیت خانوادگی
• جمع‌بندی

فصل چهارم: امنیت اجتماعی

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تهدیدکننده امنیت اجتماعی

1. نگاه به نامحرم
2. زنا
3. لواط و سحق (همجنس بازی)
4. قوادی
5. قذف
6. ظلم
7. تبعیض
8. دروغ
9. غیبت
10. تهمت و بهتان
11. عوامل دیگر

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تأمین و حفظ امنیت اجتماعی

1. حدود و تعزیرات
2. امر به معروف و نهی از منکر (نظارت همگانی)
3. حجاب
4. تعاون؛ نهادسازی بر محور نیک ورزی
5. وفای به عهد؛ تقویت پیوندهای اجتماعی
6. تقدم حق الناس بر حق الله (قاعده درء)
7. نهاد قضا
8. نهاد خانواده
9. نهاد حسبه

• جمع‌بندی

فصل پنجم: امنیت نظامی / امنیت ملی

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تولید و تأمین امنیت اجتماعی

1. جهاد
2. مرابطه؛ مرزبانی از کیان اسلام
3. قاعده نفی سبیل (استقلال نظام اسلامی)
4. قاعده امان
5. قاعده (اصل) صلح
6. قاعده مقابله با مثل
7. سبق و رمایه
8. تسلیحات و تجهیزات نظامی
9. سازمان و فرماندهی نیروهای مسلح

• گزاره‌های فقهی ناظر بر عوامل تهدید امنیت اجتماعی

1. دارالحرب
2. عوامل دیگر

• امنیت جهان اسلام (دارالاسلام)

دربارهٔ پدیدآورنده

محمد اسماعیل نباتیان

آقای دکتر محمد اسماعیل نباتیان (متولد ۱۳۴۴ ش، تهران)، تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی به اتمام رساند. او علاوه بر تدریس دروس دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «فقه و امنیت»، «از اصطلاح تا انقلاب»، «دین و عرفی شدن در ایران معاصر»، «امنیت فرهنگی از منظر فقه»، «نقش قدرت نرم آموزش عالی در تحقق اهداف انقلاب اسلامی»، «امنیت ملی دولت اسلامی از منظر فقه شیعه»، «ولاء و پیوند میان جوامع مسلمان با اتکای بر شبکه ولاء در اندیشه امام خمینی» و«حوزه انقلابی و صدور فرهنگ انقلاب اسلامی» برخی از این آثار است.