مقدمه

«فلق» به معنای شکافتن، خلق کردن، صبحگاه و سپیده‌دم است. چون واژه «فلق» در آیه نخست این سوره به کار رفته، به سوره «فلق» شهرت یافته است.

در این سوره به رسول گرامی خود دستور می‌دهد که از هر شر و از خصوص بعضی شرور (شر ظلمت و جادوگران و حسودان) به او پناه ببرد. گفته شده: این سوره مدنی است؛ و برخی معتقدند از روایات وارد در شأن نزولش بر می‌آید در مدینه نازل شده است‌.

ویژگی‌های سوره فلق

  1. پنج آیه، ۲۳ کلمه و ۷۳ یا ۷۴ حرف دارد.
  2. در ترتیب نزول، بیستمین سوره و در مصحف شریف یکصد و سیزدهمین سوره قرآن است.
  3. پس از سوره فیل و پیش از سوره ناس در مکه و پیش از هجرت نازل شد؛ اما برخی از مفسران این سوره را مدنی دانسته‌اند.
  4. از نظر کمیت، از سوره‌های مفصل و از نوع قصار آن به شمار می‌آید.
  5. تمام آیات این سوره یکباره و به صورت مجموعی نازل شده و از سور جمعی‌النزول است.
  6. از سوره‌های پنجگانه‌ای است که با فعل امر «قُل» آغاز و به «سُوَر قُل» معروف‌اند.
  7. نسخی در آن واقع نشده است.

به این سوره، «معوذه» و «مشقشقه» و «مقشقشه» نیز می‌گویند. همچنین همراه سوره ناس به نام «معوذتان» و «مشقشقتان» هم خوانده شده‌اند. «مقشقشه» نامی است مشترک میان چهار سوره توبه، سوره کافرون، سوره فلق و سوره ناس[۱].[۲]

منابع

پانویس

  1. سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، جلد۱،صفحه ۱۸۶؛ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰،صفحه ۳۹۲؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱، صفحه ۵۵۶؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۶۳۲؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۹۱؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، جلد۱، صفحه ۳۱۵؛ سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۱۹۷؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۷، صفحه ۴۵۳؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۳.
  2. فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص۳۰۱۷.