علم کامل در کلام اسلامی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث علم کامل است. علم کامل از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: علم کامل در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
بر اساس عقیده قطعی شیعه، پیامبران و امامان معصوم در قله دانش و حکمت و معرفت قرار دارند و علمی که خداوند به آنان عطاکرده، از علم تمام مردم بالاتر است و هیچ یک از مردم را یارای درک مقام برتر علمی آنان نیست. چون در گفتمان امامت، امام وظیفه و مسئولیت خطیر حفاظت از کیان دین و شریعت و تبیین احکام الهی و هدایت و اصلاح امر مردم را بر عهده دارد، اقتضا می‌کند آگاهی او از دین، کامل و بی‌نقص باشد و در هیچ مسئله‌ای نیازمند هدایت و تعلیم دیگران نباشد. در غیر این صورت، نقش هدایت‌گری مطلق امام معصوم محل تردید قرار خواهد گرفت.
از نظر علامه جوادی آملی، انسان کامل که مَثَل اعلایش اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) است، به جهت عدیل بودن با کتاب بی‌بدیل الهی، جامعیت عینی و علمی دارد؛ به این معنا که آن ذوات نورانی، هر کمال ممکنی را واجدند و از هر عیبی مصونند[۱]. بر این اساس، هیچ کمال حقیقی در حوزه آفرینش فرض نمی‌شود که امام معصوم فاقد آن باشد، چون تمام کمال‌های حقیقی به اسماء حسنای الهی بر می‌گردند و آگاهی بی‌واسطه اسماء نیز تنها بهره خلیفه حقیقی خداست[۲].
ایشان معرفت وحیانی امام معصوم را سلطان همه شناخت‌ها و ملکه تمام معرفت‌ها قلمداد می‌کند که هم به جزئی تعلق می‌گیرد و نیز به متن واقعیت اصابت دارد و از هر گونه آسیب و خطا مصون است[۳]. وی در ادامه در راستای بیان ولایت رسول اکرم (ص) و اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع) آنان را برخوردار از علم کامل و عصمت دانسته است که در مقام علم و عمل و اجرا به خطا نمی‌روند[۴]. به باور علامه، کمال‌های علمی و عملی در انسان کامل معصوم متبلور است و چیزی خارج از جمال و جلال الهی که به صورت علم کامل سهوناپذیر است، در بنده مخلص او یافت نمی‌شود[۵].[۶]
منابع
پانویس
- ↑ عبدالله جوادی آملی، جرعه‌ای از صهبای حج، ص۴۹۰.
- ↑ عبدالله جوادی آملی، کوثر کربلا، ص۲۸.
- ↑ عبدالله جوادی آملی، سروش هدایت، ج۱، ص۲۶۲.
- ↑ عبدالله جوادی آملی، نسیم اندیشه، دفتر سوم، ص۱۳۰؛ همو، ولایت فقیه، ص۴۲۵.
- ↑ عبدالله جوادی آملی، سروش هدایت، ج۲، ص۲۴۳؛ همو، امام مهدی(ع) موجود موعود، ص۴۳.
- ↑ یوسفی، زهرا، علم امام از دیدگاه شیخ مفید و آیت‌الله جوادی آملی، ص ۱۳۹.