علی بن ابی‌طلحه والبی

مقدمه

ابوالحسن علی بن سالم بن مخارق والبی قرشی حمصی جزری کنیه‌های دیگری مانند «ابوطلحه»[۱] و ابومحمد برای او ذکر شده است. وی از بردگان آزاد شده بنی هاشم بود. نیاکان او از جزیره بوده و به حمص،[۲] شهری در سوریه[۳] منتقل شدند. ابوالحسن از دانش افرادی مانند مجاهد، محمد بن زید و راشد بن سعد بهره گرفت.

او فردی محدث[۴] و مفسر بود و ناسخ و منسوخ قرآن را از ابن عباس روایت کرده، ولی او را ندیده است.[۵] او شاگردانی مانند بدیل بن میسر، معمر، عبدالله بن سالم و داود بن ابی هند را تربیت نمود.[۶] او سفری به انبار داشت و نزد ابوالعباس سفاح حضور یافت. خطیب بغدادی احادیث او را صحیح، ولی خود او را دارای رأی و نظر سوء دانسته است و به نقل از احمد بن حنبل می‌‌گوید که علی بن ابی طلحه که ثوری و حسن بن صالح از او روایت کرده‌اند، کوفی بوده و غیر از فرد مذکور است،[۷] ولی ابن حجر هر دو نفر را متحد دانسته است.[۸]

از آثار او کتاب تفسیر القرآن[۹] و کتاب فی الوجوه و النظائر می‌‌باشد که مطالب این کتاب را از ابن عباس گرفته است.[۱۰] وی سرانجام در سال ۱۴۳ه‍ درگذشت.[۱۱] سال‌های ۱۲۰ [۱۲] و ۱۲۳ه‍ تاریخ‌های دیگری‌اند که برای فوت او ذکر کرده‌اند[۱۳].[۱۴]

منابع

  1.   جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. تهذیب الکمال ۲۰/۴۹۰.
  2. معجم البلدان ۲/۳۰۲.
  3. تاریخ بغداد ۱۱/۴۲۸ و ۴۲۹.
  4. التاریخ الکبیر ۶/۲۸۱.
  5. الثقات ۷/۲۱۱.
  6. التاریخ الکبیر۶/۲۸۱.
  7. تاریخ بغداد ۱۱/۴۲۸ و ۴۲۹.
  8. خلاصة تهذیب تهذیب الکمال ۷/۳۳۹.
  9. هدیة العارفین ۱/۶۶۷.
  10. کشف الظنون ۲/۲۰۰۱.
  11. تاریخ بغداد ۱۱/۴۲۸ و ۴۲۹.
  12. طبقات خلیفة بن خیاط ۵۷۱.
  13. هدیة العارفین ۱/۶۶۷.
  14. فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص ۵۶۱.