وراثت در علوم قرآنی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث وراثت است. وراثت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ارث در لغت - وراثت در قرآن - وراثت در حدیث - وراثت در علوم قرآنی - وراثت در فقه اسلامی - وراثت در معارف مهدویت - وراثت در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

آیه يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ فَإِنْ كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ وَإِنْ كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا که آیه اصلی در تشریع فرایض یا سهم‌الارث هر یک از بازماندگان متوفا است آیه مواریث یا آیه میراث یا آیه ارث نام گرفته است.

چون قانون ارث ریشه فطری در بشر دارد، به اَشکال گوناگون میان ملت‌ها و اقوام گذشته و همچنین میان ملت‌های صاحب کتاب و شریعت مانند یهود و نصارا و نیز میان مشرکان عرب صدر اسلام وجود داشته است. قرآن کریم ضمن تأیید اصل قانون ارث، شکل خاصی به این قانون داده، برای آن اسباب و شرایطی ذکر کرده است.

در اسلام، وارثان به سه طبقه به شکل ذیل تقسیم شده‌اند:

طبقه اول: پدر، مادر و فرزندان؛

طبقه دوم: اجداد، جده‌ها، برادران، خواهران و فرزندان آنان؛

طبقه سوم: عموها، عمه‌ها، دایی‌ها، خاله‌ها و فرزندان آنها.

گفتنی است که ارث زوجین، کنار هریک از طبقات سه‌گانه و در عرض آنها جاری است، نه در طول آنها، و نیز با هریک از این طبقات جمع می‌شود؛ اما ارث طبقات سه‌گانه، طولی است؛ یعنی با وجود یک نفر از وراث طبقه قبل، نوبت به ارث بردن طبقه بعدی نمی‌رسد. در آیه شریفه میراث، تنها ارث طبقه اول بیان شده است.

منابع

1. فرهنگ‌نامه علوم قرآنی