پیام امام امیرالمؤمنین (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

نسخه‌ای که می‌بینید نسخه‌ای قدیمی از صفحه‌است که توسط HeydariBot (بحث | مشارکت‌ها) در تاریخ ‏۱۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۳:۰۶ ویرایش شده است. این نسخه ممکن است تفاوت‌های عمده‌ای با نسخهٔ فعلی بدارد.

پیام امام امیرالمؤمنین
زبانفارسی
نویسندهناصر مکارم شیرازی
موضوعنهج البلاغه، امامت و ولایت
مذهب[[شیعه]][[رده:کتاب شیعه]]
ناشر[[:رده:انتشارات انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار مکارم شیرازی‏‫|انتشارات انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار مکارم شیرازی‏‫]][[رده:انتشارات انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار مکارم شیرازی‏‫]]
محل نشرقم، ایران
سال نشر1387 ش
شابک‭/م7 ‏‫1397‬&bibliographicLimitQueryBuilder.biblioDocType=BF&simpleSearch.indexFieldId=221091&nliHolding=&command=I&simpleSearch.tokenized=true&classType=0&pageStatus=0&bibliographicLimitQueryBuilder.useDateRange=null&bibliographicLimitQueryBuilder.year=&documentType=&attributes.locale=fa ‏‫BP۳۸/۰۴۲۲ ‭/م۷ ‏‫۱۳۹۷‬
شماره ملی۵۴۰۱۶۸۴

پیام امام امیرالمؤمنین، مجموعه‌ای پانزده جلدی است به زبان فارسی که به ترجمه، شرح و تفسیر نهج‌ البلاغه می‌پردازد. این مجموعه به قلم ناصر مکارم شیرازی نوشته شده و توسط انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر آثار مکارم شیرازی‏‫ به چاپ رسیده است.

دربارهٔ کتاب

  • در معرفی این کتاب آمده است: «پیام امام امیرالمؤمنین از جمله شروح معاصر است که تحت اشراف فقیه گرامی آیت الله ناصر مکارم شیرازی به رشته تحریر درآمده است. شارح علت و انگیزه خود را در نگارش این شرح، نیازهای زمان معاصر دانسته و ظهور و بروز مکتب‌های گوناگون فکری و موج تهاجم اندیشه لیبرالیسم بر اندیشه‌های دینی را انگیزه و دلیلی بر توجّه و کار روی کتاب نهج البلاغه می‌داند.
  • کتاب حاضر همچون کتابی که پیش‌تر با عنوان تفسیر نمونه زیر نظر مؤلف و جمعی از هم‌اندیشان به رشته تحریر درآمده بود، مخاطب عام را در نظر آورده و جایگاه آن در میان توده مردم تعریف شده است. با این تعریف، شرح نهج البلاغه نیز به‌صورت کاری جمعی و با هدف قرار دادن مخاطب عام در سیزدهم رجب ۱۴۱۳ شروع شد و تاکنون ادامه دارد.
  • شارح در مقدمه خویش چهار اصل را درباره اهمیت نهج البلاغه بیان می‌دارد:
  1. نهج البلاغه، گنجینه بزرگ معارف اسلامی؛
  2. نهج البلاغه، عالی‌ترین درس برای تربیت انسان‌ها؛
  3. نهج البلاغه، بهترین سرمایه برای خودسازی و تهذیب؛
  4. نهج البلاغه، مؤثرترین برنامه برای ساختن جامعه‌ای پاک و سربلند.
  • مؤلف در مقدمه به بیان ویژگی‌های شریف رضی پرداخته و جایگاه رضی در شعر و ادب، اساتید و مشایخ رضی، شاگردان او، تألیفات و منصب‌های اجتماعی رضی و القاب وی را مورد بررسی قرار داده است.
  • مؤلف ذیل مقدمه سخنی به‌اجمال درباره امام علی (ع) به میان آورده و کلام امام را با سه ویژگی فصاحت و بلاغت، محتوای بلند و جاذبه ویژه ستوده است. در عین حال، سخنان دیگران را در مدح نهج البلاغه آورده است. در ادامه، ضمن ارائه بحث درباره اسناد نهج البلاغه، برخی شروح متقدم را ذکر کرده است. شارح پس از مقدمه به روش ترتیبی و بر اساس تنظیم نهج البلاغه، شرح خود را آغاز کرده است، بدین‌ترتیب که گاهی به تناسب اهمیت خطبه، با عنوان "خطبه در یک نگاه" به طرح برخی مباحث کلی شامل منبع‌شناسی، تاریخ و دلیل صدور و نحوه بخش‌بندی خطبه پرداخته است. برای مثال در مورد خطبه اول نهج البلاغه موارد یادشده عبارت‌اند از: توضیح اهمیت خطبه؛ بحث‌های خالص و مهم توحیدی در خطبه، شامل ذکر صفات کمالیه و جلالیه و طرح کلی مسئله آفرینش؛ آفرینش آسمان و زمین؛ آفرینش فرشتگان؛ آفرینش آدم (ع)؛ مباحث مربوط به آدم (ع) و سرنوشت او؛ و سرانجام طرح مسئله حج به‌عنوان مبحثی فرعی در فروع دین و فلسفه اجتماعی. وی در پاورقی به منبع‌شناسی خطبه در آثار و منابع پیش از شریف‌رضی اشاره داشته و سرانجام به تقسیم خطبه در پانزده بخش اشاره کرده است. شارح پس از طرح مسائل کلی خطبه که البته در مورد برخی خطبه‌ها یا نامه‌ها مطرح شده است؛ به نقل متن و ترجمه هر بخش از خطبه می‌پردازد و ذیل آن شرح خود را با عنوان فرعی که بیانگر جهت‌گیری شارح در شرح متن است، ارائه می‌کند. برای مثال ذیل نخستین بخش از خطبه اول عنوان فرعی "همای بلندپرواز اندیشه‌ها به کنه ذاتش نرسد" برداشتی از متن را آورده است.
  • روش شارح بیان دریافت‌هایی از متن خطبه است که به ترتیب اولویت‌های متن ارائه شده‌اند. از ویژگی‌های شرح حاضر استناد به شواهد قرآنی و شواهد حدیثی در منابع معتبر شیعی است. در واقع در بسیاری از فرازهای شرح، مستند اصلی متن قرآن و احادیث معصومین (ع) بوده است. این امر مخاطب را در فهم و اعتماد به مطالب یاری می‌رساند. شارح ضمن شرح، هرجا مناسب دانسته در پاورقی به ارائه بحث‌های لغوی، قرآنی، تفسیری و نیز ذکر شواهدی دیگر از بیان معصوم و... پرداخته است. شارح در پایان هر بخش با عنوان نکته‌ها به تشریح مبسوط اهمّ مطالب آن بخش از خطبه پرداخته است. برای مثال در پایان بخش اوّل خطبه دوم با عناوین "توحید، ریشه همه نیکی‌ها" و "درخشش توحید خالص در زندگی امیرمؤمنان" دریافت‌های خود را مطرح کرده است.
  • شارح در بخشی از مقدمه خود می‌نویسد: [هنگام مطالعه نهج البلاغه] خود را با دریایی از علم و دانش روبه‌رو دیدم که با مهم‌ترین مسائل زندگی انسان در تمام ابعاد معنوی و مادی سر و کار دارد؛ دریایی موّاج و خروشان که گوهرهایش را همواره به ساحل فرومی‌پاشد و ساحل‌نشینان خود را غرق در مواهب مادی و معنوی می‌کند. ولی غوّاصان تلاشگر سهم بیشتری دارند. آن‌روز فهمیدم چقدر محروم‌اند کسانی که با داشتن چنین گنجینه‌ای گران‌بها از آنن بی‌خبرند و دست به سوی دیگران دراز می‌کنند و آنچه خود دارند از دیگران تمنّا می‌کنند[۱]»[۲].
  • تاکنون 15 جلد از این کتاب به چاپ رسیده است:
  • جلد اول،
  • جلد دوم،
  • جلد سوم،
  • جلد چهارم،
  • جلد پنجم،
  • جلد ششم،
  • جلد هفتم،
  • جلد هشتم،
  • جلد نهم،
  • جلد ده،
  • جلد یازده،
  • جلد دوازده،
  • جلد سیزده،
  • جلد چهارده،
  • جلد پانزده،

مباحث جلدهای کتاب

دربارهٔ پدیدآورنده

آیت الله ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید معاصر، در شیراز، دیده به جهان گشود، تحصیلات دبستانی و دبیرستانی خود را در شیراز به پایان برد. پس از آن با ورود به حوزه علمیه شیراز، دروس مقدمات و سطح را به‌مدت چهار سال، نزد آیت الله موحد فراگرفت. ایشان در طی این سال‌ها به تدریس دروس به دیگر طلاب می‌پرداخت. آیت الله ناصر مکارم شیرازی در هجده سالگی حاشیه‌ای بر کتاب کفایة الاصول که از کتب مشهور و دشوار علم اصول است، نگاشت. آیت الله ناصر مکارم شیرازی در سن هجده سالگی وارد حوزه علمیه قم شد و در دروس خارج استادان و علمای بزرگ آن سامان شرکت کرد. ایشان در قم از محضر اساتیدی چون آیت الله العظمی بروجردی، آیت الله حجت کوه‌کمره‌ای و آیت الله محقق داماد بهره جست. ایشان در سال ۱۳۲۹ خورشیدی، برای آشنایی با دیدگاه‌های فقهی و اصولی عالمان نجف اشرف، به آن دیار سفر کرد و از محضر اساتیدی چون آیت الله العظمی خویی و آیت الله العظمی سید محسن حکیم، بهره برد. او پس از بهره‌های فراوان از عالمان نجف و شرکت در دروس خارج آنان، در ۲۴ سالگی موفق به کسب درجه اجتهاد از آیت الله اصطهباناتی و آیت الله کاشف الغطاء شد. سرانجام در سال ۱۳۳۰ به ایران بازگشت و در قم سکونت گزید. ایشان از آن پس تاکنون به تدریس فقه و اصول در سطوح عالی اشتغال دارد و در این مدت، شاگردان بسیاری تربیت کرده است. تاکنون آثار علمی فراوانی به قلم استاد یا تحت اشراف علمی او به زیور طبع آراسته شده است. از جمله می‌توان به این موارد اشاره کرد: تفسیر نمونه (۳۰ جلد)؛ تفسیر موضوعی پیامبر قرآن (نزدیک به ده جلد)؛ مدیریت و فرماندهی در اسلام؛ زهرا، برترین بانوی جهان؛ خطوط اصلی اقتصاد اسلامی؛ انگیزه پیدایش مذاهب؛ خدا را چگونه بشناسیم؛ قرآن و آخرین پیامبر؛ معاد و جهان پس از مرگ؛ عقیده یک مسلمان؛ مهدی، انقلابی بزرگ؛ ارزش‌های فراموش شده؛ آیین ما (ترجمة الشیعة)؛ اسرار عقب‌ماندگی شرق؛ چهره اسلام در یک بررسی کوتاه؛ در جست‌وجوی خدا؛ قرآن و حدیث؛ طرح حکومت اسلامی؛ مناظرات تاریخی امام رضا (ع)؛ رسالة توضیح المسائل؛ القواعد الفقهیة (۴ جلد)؛ انوار الفقاهة (۴ جلد)؛ انوار الاصول (۳ جلد) و تفسیر الامثل (۲۰ جلد). از جمله آثار آیت الله ناصر مکارم شیرازی در حوزه نهج البلاغه می‌توان به ترجمه‌ای که زیرنظر ایشان انجام شده است. و نیز شرح مفصل "پیام امام امیرمؤمنان (ع)" اشاره کرد. ایشان در سخن آغازین ترجمه خود می‌نویسد: "گنجینه بزرگ معارف اسلام"، "عالی‌ترین درس برای تعلیم و تربیت انسان‌ها"، "بهترین سرمایه خودسازی و تهذیب نفس" و "مؤثرترین برنامه برای ساختن جامعه‌ای سالم و پاک و سربلند" عناوینی است که به حق می‌توان برای نهج البلاغه انتخاب کرد[۳].

دریافت متن

پانویس

  1. پیام امام امیرالمؤمنین، ۱ / ۱۴
  2. دانشنامه نهج البلاغه، ج۱، ص 187- 189.
  3. دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص ۷۳۷- ۷۳۸.