بهلول بن ذؤیب بن نباش

ٴ

بهلول بن ذؤیب بن نباش از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: بهلول بن ذؤیب بن نباش در تاریخ اسلامی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

ابن حجر مستند صحابی بودن وی را حدیثی دانسته که محل تردید است. روایت چنین است: روزی معاذ بن جبل گریه‌کنان نزد رسول خدا (ص) آمد و عرض کرد: یا رسول الله، بر در سرای شما جوانی است که بر جوانی خود می‌گرید. رسول خدا (ص) اذن داد و جوان آمد. سپس از سبب گریه او پرسید، جوان گفت: گناهانی مرتکب شده‌ام که اگر خداوند به برخی از آنها مؤاخذه‌ام کند، مرا به جهنم خواهد برد. سپس اعتراف کرد که سالها کفن مرده‌ها را می‌دزدیدم و روزی با دختری از انصار بعد از دزدیدن کفنش، زنا کردم. سپس ندایی شنیدم که می‌‌گفت: وای بر تو از حاکم روز قیامت؛ روزی که نزد او به مخاصمه برخیزم. حضرت با شنیدن این کلمات، جوان را از خود راند. بهلول به یکی از کوه‌های مدینه پناه برد و مشغول عبادت خداوند شد. شنیده شد که او می‌‌گفت: خدایا، اینک بنده تو بهلول است که در خدمت تو ایستاده و دستش در گردن خود غل کرده است. خداوندتوبه او را پذیرفت. گفته شده آیه وَالَّذِينَ إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ يُصِرُّوا عَلَى مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ. درباره پذیرش توبه بهلول نازل شد. پس از نزول آیه، رسول خدا (ص) به محل عبادت بهلول رفت و به قبول توبه او بشارت داد .

ابن حجر به بخشی از حدیث که از طریق ابوهریره نقل شده، اشاره کرده و گفته این حدیث طولانی است، اما تمام حدیث را نیاورده است. متن کامل حدیث در امالی صدوق آمده است و منابع بعدی از او نقل کرده‌اند. ابن حجر گوید: برخی حکم به برساخته بودن این حدیث کرده‌اند و کسانی آن را به طور مرسل نقل کرده و از شخصی نام نبرده‌اند.

ابن اثیر گوید: از عمر نقل شده است که او در حالی که گریه می‌کرد بر رسول خدا (ص) وارد شد و حال آن جوان را گزارش کرد؛ چنان که در روایتی نیز به جای بهلول، نام ثعلبه آمده، اما هیچ کدام ثابت نیست. برخی منابع متأخر، این روایت را برای ترغیب به توبه آورده‌اند

منابع

1. محمدی، رمضان، مقاله «بهلول بن ذؤیب بن نباش»، دانشنامه سیره نبوی ج۲