عترت

عترت فرزندان، خویشاوندان و بستگان هر کس را عترت او گویند. در اصطلاح دینی، خاندان پیامبر خدا (ص) یعنی حضرت زهرا (س) امیرالمؤمنین (ع) و امامان معصوم دیگر را گویند. پیامبر درباره عترت خود بسیار سفارش کرده و آنان را معیار حق دانسته و به محبت و اطاعت آنان دستور داده است. در احادیث فراوانی پیامبر خدا (ص)، قرآن و عترت را با هم یاد کرده و آنها را "ثَقَلین" دانسته است. عترت رسول خدا (ص) نزد خدا مقامی بس ارجمند دارند و نور آنان را خداوند پیش از خلقت جهان آفریده است و در این جهان هم عترت آن حضرت، بهترین دودمان در میان انسان‌هایند. از عترت پیامبر، با عنوان اهل‌بیت و آل الله هم یاد می‌‌شود^[۱].

مقدمه

عترت خاندان پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت اوست که مودّتشان اجر رسالت است و اطاعت از آنان اطاعت از خداست و پیامبر اکرم عترت را عدل و در کنار قرآن کریم قرار داده و به تبعیت از این دو میراث عظیم، یعنی ثقل اصغر و ثقل اکبر و دو امانت نبوی دستور داده است.
در روایاتی مقصود از عترت، خاندان پیامبر، علی (ع)، امام حسن و امام حسین و ائمه دیگر به شمار آمده‌اند.^[۲] در حدیث ثقلین که با عبارت‌های مختلف از پیامبر خدا نقل شده است چنین آمده است: "من دو امانت سنگین میان شما می‌گذارم، کتاب خدا و عترت و خاندانم، این دو از هم جدا نخواهند شد تا در کنار حوض کوثر بر من وارد شوند"^[۳].
مرحوم صدوق می‌گوید: عترت، علی بن ابی طالب (ع) و نسل او از فاطمۀ زهرا و سلالۀ پیغمبر است، آنان که خداوند از زبان پیامبرش بر امامت آنان تصریح فرموده و آنان دوازده نفرند، اولین آنان علی (ع) و آخرینشان قائم است، طبق همۀ معانی که عرب برای عترت قائل است، چراکه امامان از بین بنی هاشم و فرزندان ابو طالب، همچون پاره‌های مشک در نافۀ آهویند و از شجرۀ طیّبه‌ای‌اند که ریشه‌اش پیامبر و شاخه‌اش علی و امامان‌اند...^[۴].
پیامبر خدا (ص) عترت را به عنوان معیار شناخت صحیح اسلام و قرآن معرّفی کرده است، که هم در ایمان و فکر، هم در عمل و تعهّد، نمونۀ یک خاندان کامل و اسوه است. هرجا خانواده‌ای پیدا کنید که مردش علی (ع) و زنش حضرت فاطمه (ع) و دخترش زینب و پسرانش حسنین (ع) باشد، آن خانواده (عترت) اصالت دارد و ما برای شناخت اسلام، به چنین خانواده‌ای احتیاج داریم.... مرحوم صدوق، پس از نقل احادیث عترت و تبیین مفهوم آن، عترت را همان شجره‌ای می‌داند که پیامبر خدا (ص) فرمود: من ریشۀ آنم و امیر المؤمنین، تنۀ آن است و امامان شاخه‌های آن و پیروان و شیعیان ائمه، برگ‌های آنند و علم آنان میوۀ آن درخت است، اهل بیت، هم مرکز اصلی اسلامند، هم هدایتگران خلق و پناه مردم...^[۵]^[۶].

منابع

پانویس

↑ محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۴۷.
↑ ر. ک: «بحار الأنوار»، ج ۲۵ ص ۲۱۲
↑ «إِنِّي مُخَلِّفٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي لَنْ تَضِلُّوا مَا تَمَسَّكْتُم‏ بِهِمَا وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض‏»؛معانی الأخبار، ص ۹۱
↑ معانی الأخبار، ص ۹۲
↑ معانی الأخبار، ص ۹۳
↑ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۸۰.

[1] محدثی، جواد، فرهنگ‌نامه دینی، ص۱۴۷.

[2] ر. ک: «بحار الأنوار»، ج ۲۵ ص ۲۱۲

[3] «إِنِّي مُخَلِّفٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي لَنْ تَضِلُّوا مَا تَمَسَّكْتُم‏ بِهِمَا وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْض‏»؛معانی الأخبار، ص ۹۱

[4] معانی الأخبار، ص ۹۲

[5] معانی الأخبار، ص ۹۳

[6] محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۸۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]