جایگاه و اهمیت همکاری در امور خانه چیست؟ (پرسش)
| جایگاه و اهمیت همکاری در امور خانه چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ سیره خانوادگی معصومان |
| مدخل اصلی | تعاون در خانواده |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
جایگاه و اهمیت همکاری در امور خانه چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره خانوادگی معصومان است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره خانوادگی معصومان مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای دکتر م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی در کتاب «سیره نبوی» در این‌باره گفته است:
«زندگی خانوادگی پایگاه حکمرانی برای زن یا مرد نیست، بلکه کانون همکاری و تعاون و همراهی است؛ و تعاون و همکاری در خانواده از مصادیق مهم و والای فرمان الهی به تعاون و همکاری در امور نیک و هر آن چیزی است که یک مجموعه انسانی را به سمت کمال و رشد می‌برد: ﴿وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى﴾[۱].
زندگی مشترک به عمل مشترک و یاری یکدیگر معنا می‌یابد که زن و مرد مکمل یکدیگرند و در پرتو همکاری است که بار زندگی مشترک را بهتر می‌توان حمل کرد و سختی‌ها را راحت‌تر تحمل نمود. بی‌گمان مدیریت مبتنی بر همکاری و همیاری مدیریتی کاراتر و موفق‌تر است، زیرا توان افراد با در کنار هم قرار گرفتن و همیاری افزایش جدی می‌یابد و میزان آسیب‌پذیری و شکنندگی افراد به شدت کاسته می‌شود. امام صادق (ع) فرموده است: «إِذَا لَمْ تَجْتَمِعِ الْقَرَابَةُ عَلَى ثَلَاثَةِ أَشْيَاءَ تَعَرَّضُوا لِدُخُولِ الْوَهْنِ عَلَيْهِمْ وَ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ بِهِمْ وَ هِيَ تَرْكُ الْحَسَدِ فِيمَا بَيْنَهُمْ لِئَلَّا يَتَحَزَّبُوا فَيَتَشَتَّتَ أَمْرُهُمْ وَ التَّوَاصُلُ لِيَكُونَ ذَلِكَ حَادِياً لَهُمْ عَلَى الْأُلْفَةِ وَ التَّعَاوُنُ لِتَشْمِلَهُمُ الْعِزَّةُ»[۲].
پیشبرد اهداف خانواده جز در پرتو همکاری همه‌جانبه به درستی محقق نمی‌شود، و این‌گونه زندگی کردن، پاس داشتن حقوق یکدیگر و مطلوب حق زیستن است. علی (ع) فرموده است: «التَّعَاوُنُ عَلَى إِقَامَةِ الْحَقِّ أَمَانَةٌ وَ دِيَانَةٌ»[۳].
همکاری در خانه نزد پیامبر چنان مهم شمرده شده که درباره آن تمجیدهایی شگفت نموده است. از علی (ع) دراین‌باره روایت شده است که گفت: [روزی] رسول خدا (ص) بر ما وارد شد درحالی‌که فاطمه بر سر دیگ غذا بود و من عدس پاک می‌کردم. فرمود: ای ابوالحسن! گفتم: بله ای رسول خدا. فرمود: از من بشنو و من جز آن‌چه پروردگارم مرا بدان فرمان داده است نمی‌گویم. هیچ مردی به همسرش کمک نمی‌کند مگر اینکه در ازای هر موی بدنش برایش عبادت یک سال باشد که روزهایش به روزه و شب‌هایش به نماز شب بگذرد و خدای متعال ثواب صابران را به او بخشد... ای علی! هرکه خدمت به خانواده را عار نداند و از آن سرباز نزند بی‌حساب وارد بهشت شود... ای علی! خدمت به خانواده کفاره گناهان کبیره است، و آتش خشم خداوند را خاموش می‌سازد و چنین کسی به پاداش همکاری‌اش، نیکویی‌ها و درجه‌های بهشتی نصیبش خواهد شد. ای علی! به خانواده‌اش خدمت نمی‌کند مگر کسی که به مقام صدّیق یا شهید رسیده باشد و یا کسی که خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او بخواهد.[۴].
به نظر می‌رسد این سخن، سخنی تعلیمی- انگیزشی است. این‌گونه تعابیر و نظایر آن در جهت برانگیختن مردان به کمک در خانه است، به ویژه در جامعه آن روز که فرهنگ همکاری در خانه جاری نبود؛ و رسول خدا (ص) با بیان مشوق‌هایی این‌چنین جامعه را تعلیم می‌دهد و برمی‌انگیزد. همچنین روایت شده است که پیامبر اکرم (ص) فرمود: «إِذَا سَقَى الرَّجُلُ امْرَأتَهُ المَاءَ أُجِرَ»[۵].
همچنین زنی که به شوهرش در اداره خانه و گردش امور آن یاری می‌دهد و پذیرای کارهایی می‌شود، در منظر پیامبر اکرم (ص) این لطف او سخت گران‌بها و مورد عنایت خداست، چنان‌که آن حضرت فرموده است: «أَيُّمَا امْرَأَةٍ رَفَعَتْ مِنْ بَيْتِ زَوْجِهَا شَيْئاً مِنْ مَوْضِعٍ إِلَى مَوْضِعٍ تُرِيدُ بِهِ صَلَاحاً نَظَرَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهَا وَ مَنْ نَظَرَ اللَّهُ إِلَيْهِ لَمْ يُعَذِّبْهُ»[۶].»[۷]
منبع‌شناسی جامع سیره خانوادگی معصومان
پانویس
- ↑ «و یکدیگر را در نیکی و پرهیزگاری یاری کنید» سوره مائده، آیه ۲.
- ↑ «هرگاه خویشاوندی بر سه پایه استوار نیاید خویشان در معرض خواری و سرزنش دشمنان درآیند، و آن سه عبارتند از: ترک حسد در میانه خود تا چند دسته نشوند و کارشان پریشان نگردد، حفظ پیوستگی تا آنان را به راه الفت کشاند، و همکاری تا عزت همه را دربرگیرد». تحف العقول، ص۲۳۹؛ بحارالانوار، ج۷۸، ص۲۳۷؛ رهاورد خرد، ص۳۲۹.
- ↑ «یاری کردن یکدیگر و همکاری در برپا داشتن حق، امانت و دیانت است». شرح غررالحکم، ج۱، ص۳۵۰.
- ↑ «دَخَلَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ (ص) وَ فَاطِمَةُ جَالِسَةٌ عِنْدَ الْقِدْرِ وَ أَنَا أُنَقِّي الْعَدَسَ قَالَ يَا أَبَا الْحَسَنِ قُلْتُ لَبَّيْكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ اسْمَعْ مِنِّي وَ مَا أَقُولُ إِلَّا مَنْ أَمَرَ رَبِّي مَا مِنْ رَجُلٍ يُعِينُ امْرَأَتَهُ فِي بَيْتِهَا إِلَّا كَانَ لَهُ بِكُلِّ شَعْرَةٍ عَلَى بَدَنِهِ عِبَادَةُ سَنَةٍ صِيَامٍ نَهَارُهَا وَ قِيَامٍ لَيْلُهَا وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَعَالَى مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا أَعْطَاهُ اللَّهُ الصَّابِرِينَ... يَا عَلِيُّ مَنْ لَمْ يَأْنَفْ مِنْ خِدْمَةِ الْعِيَالِ دَخَلَ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسَابٍ. يَا عَلِيُّ خِدْمَةُ الْعِيَالِ كَفَّارَةٌ لِلْكَبَائِرِ وَ يُطْفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ وَ مُهُورُ حُورِ الْعِينِ وَ يَزِيدُ فِي الْحَسَنَاتِ وَ الدَّرَجَاتِ. يَا عَلِيُّ لَا يَخْدُمُ الْعِيَالَ إِلَّا صِدِّيقٌ أَوْ شَهِيدٌ أَوْ رَجُلٌ يُرِيدُ اللَّهُ بِهِ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ» جامع الاخبار، ص۹۸-۹۹؛ بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۳۲؛ مستدرک الوسائل، ج۱۳، ص۴۸-۴۹؛ جامع السعادات، ج۲، ص۱۴۲.
- ↑ «هرگاه مرد به زن خود آبی بنوشاند، پاداش بَرَد». التاریخ الکبیر، ج۳، ص۱۷۸؛ أبوالقاسم سلیمان بن احمد الطبرانی، مسند الشامیین، تحقیق حمدی عبد المجید السلفی، الطبعة الثانیة، مؤسسة الرسالة، بیروت، ۱۴۱۷ ق. ج۲، ص۴۳۵؛ میزان الاعتدال، ج۱، ص۶۳۱؛ لسان المیزان، ج۲، ص۴۶۲؛ الجامع الصغیر، ج۱، ص۱۰۵؛ کنزالعمال، ج۱۶، ص۲۷۵.
- ↑ «هر زنی که در خانه همسر خود به قصد مرتب کردن آن، چیزی را جابه‌جا کند، خداوند به او نظر [رحمت] افکند، و هرکه خداوند به او نظر [رحمت]کند، عذابش نکند». امالی الصدوق، ص۳۳۶؛ امالی الطوسی، ص۶۱۸ [«مَا مِنِ امْرَأَةٍ» و «إِلَّا نَظَرَ اللَّهُ» آمده است]؛ بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۳۵۱، ج۱۰۴، ص۱۰۶.
- ↑ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی، سیره نبوی، ج۴ ص ۴۲۵.