ام ذریح عبدیه
این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام علی است. ام ذریح عبدیه از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ام ذریح عبدیه در تاریخ اسلامی - ام ذریح عبدیه در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| ام ذریح عبدیه | |
|---|---|
 تصویر نمادین جنگ جمل | |
| نام کامل | ام ذریح عبدیه |
| جنسیت | زن |
| از قبیله | بنی‌عبدالقیس |
| از اصحاب | امام علی |
| حضور در جنگ | جنگ جمل |
مقدمه
ام ذریح عبدیه از شاعران و دوستداران امیرالمؤمنین (ع) بود که در جنگ جمل حضور داشت و عایشه را نیز در سروده‌ای مذمت کرد.
شیخ مفید نقل می‌کند: هنگامی که در جنگ جمل یاران امیرالمؤمنین علی (ع) هودج عایشه را محاصره کردند و در حال سرنگونی بود، عایشه گفت: مشتی خاک به من بدهید... عایشه خاک‌ها را به جانب سپاهیان امیرالمؤمنین پرتاب کرد و با صدای بلند گفت: صورت‌هایتان زشت باد! در این میان امیرالمؤمنین (ع) در برابر این حرکت عایشه فرمود: «ای عایشه! این خاک را تو پرتاب نکردی، بلکه شیطان بود که پرتاب کرد و به زودی وبال و گرفتاری که درست کردی به خودت باز میگردد، ان شاء الله»[۱]
ام ذریح در این جا، عایشه را ملامت کرد و چنین سرود:
- ای عایشه! اگر آمده‌ای که ما را نابود کنی، و نشر دادی که بر ما غلبه کنی.
- سنگ‌ها را در میان ما پرتاب کردی، که ما را بزنی و انکار کنی.
- ولی در صورتی که جنگ کنیم با مشرفیات، خون شما را هرچه بخواهیم، می‌ریزیم[۲].
در شرح ابن ابی الحدید، در شرح خود، مسلم که قرآن مقابل لشکر جمل برد و او را کشتند، را فرزند ام ذریح ذکر کرده است[۳].[۴]
جستارهای وابسته
- مسلم بن عبدالله مجاشعی
- بنی‌عبدالقیس (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ «وَ مَا رَمَيْتِ إِذْ رَمَيْتِ يَا عَائِشَةُ وَ لَكِنَّ اَلشَّيْطَانَ رَمَى وَ لَيَعُودَنَّ وَبَالُكِ عَلَيْكِ إِنْ شَاءَ اَللَّهُ»؛
- ↑ عائش إن جئت لتهزمینا *** و تنشری البرد لتغلبینا و تقذفی بالحصیات فینا *** تصادفی ضربا و تنکرینا بالمشرفیات إذا غزینا *** نسفک من دمائکم ماشینا؛ الجمل، ص۳۴۸.
- ↑ در تاریخ جمل، ص۳۳۹ و تاریخ طبری، ج۴، ص۵۱۱ مادر مسلم را «ام مسلم» ذکر کرده که در ادامه میآید، ولی ابن ابی الحدید در شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۱۱۲ مسلم را فرزند ام ذریح عبدیه، میداند. او چنین نقل می‌کند که: قرآن فرزند ام ذریح به نام «مسلم» به دستور امیرالمؤمنین (ع) در برابر سپاه جمل قرآنی به دست گرفت و آنان را به عمل فراخواند؛ اما آنها زیر بار نرفتند و آن جوان بی‌گناه را کشتند و مادرش «ام ذریح» وقتی جنازه فرزندش را دید، اشعاری در مذمت سپاه عایشه، طلحه و زبیر سرود. که دو بیتش این است: یا رب إن مسلما اتاهم *** بمصحف أرسله مولاهم العدل و الإیمان قد دعاهم *** یتلو کتاب الله لا یخشاهم
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۴۷۳-۱۴۷۴.