بحث:اثبات امامت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی

اثبات امامت امام علی

ادله قرآنی

آیه ولایت

آیت‌الله مطهری با استناد به آیات ولایت، تبلیغ و اکمال دین، بر اثبات امامت امیرالمومنین (ع) استدلال آورده است.

در آیه ولایت ﴿إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ...﴾، واژه «انما»، يعني منحصراً. معني اصلي «ولي»، سرپرست است. ولايت يعني تسلط و سرپرستي. سرپرست شما فقط وفقط خداست و پيغمبر خدا و مؤمنيني که نماز را به پا مي دارند و در حال رکوع زکات مي‌دهند ما در دستورات اسلام نداريم که انسان در حال رکوع زکات بدهد که بگوييم اين يک قانون کلي است و شامل همه افراد مي‌شود اين اشاره است به واقعه‌اي که در خارج، يک بار وقوع پيدا کرده است و شيعه وسني، به اتفاق، آن را روايت کرده‌اند و آن اين است که علي(ع) در حال رکوع بود، سائلي پيدا شد و درخواست کمک کرد؛ حضرت اشاره کرد به انگشت خود؛ او آمد انگشتر را از انگشت علي(ع) بيرون آورد و رفت. يعني علي(ع) صبر نکرد نمازش تمام شود و بعد به او انفاق کند آنقدر عنايت داشت به اين که آن فقير را زودتر جواب بگويد که در همان حال رکوع با اشاره به او فهماند که اين انگشتر را در آور، برو بفروش و پولش را خرج خودت کن.

در اين مطلب هيچ اختلافي نيست و مورد اتفاق شيعه و سني است که علي(ع) چنين کاري کرده است و نيز مورد اتفاق شيعه و سني است که اين آيه در شأن علي(ع) نازل شده است اينک با توجه به اين که انفاق کردن در حال رکوع جزء دستورات اسلام نيست، نه از واجبات اسلام است و نه از مستحبات آن، که بگوييم ممکن است عده‌اي از مردم به اين قانون عمل کرده باشند پس «کساني که چنين مي کنند»، اشاره و کنايه است همان طور که در خود قرآن گاهي مي‌گويد: «يقولون» و حال آنکه يک فرد آن سخن را گفته است؛ در اين جا هم مراد از «کساني که چنين مي‌کنند»، يعني آن فردي که چنين کرد بنابر اين به حکم اين آيه، علي(ع) تعيين شده است به ولايت براي مردم».

آیه تبلیغ

بر اساس آیه تبلیغ: ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ﴾؛ آیت‌الله مطهری بر اين باور است که در اين آيه شريفه، لحن، خيلي شديد است؛ چنانچه می‌فرماید: «اي پيامبر! آنچه را که بر تو نازل شد تبليغ کن و اگر تبليغ نکني رسالت الهي را تبليغ نکرده‌اي». مفاد اين آيه آنچنان شديد است که مفاد حديث: «من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية» چنین است. اجمالاً خود آيه نشان مي‌دهد که موضوع آنچنان مهم است که اگر پيغمبر(ص) آن را تبليغ نکند، اصلاً رسالتش را ابلاغ نکرده است.

آیت‌الله مطهری در تبيين اهميت اين آيه به اين نکته مهم اشاره مي‌کند که «سوره مائده به اتفاق شيعه و سني آخرين سوره‌اي است که بر پيغمبر(ص) نازل شده و اين آيات جزء آخرين آيات است، يعني در وقتي نازل شده که پيغمبر(ص) تمام دستورات ديگر را در مدت سيزده سال مکه و ده سال مدينه گفته و اين، جزء آخرين دستورات بوده است. شيعه سؤال مي‌کند اين دستوري که جزء آخرين دستورهاست و آنقدر مهم است که اگر پيغمبر(ص) آن را ابلاغ نکند، همه گذشته‌ها کأن لم يکن است، چيست؟ شما نمي‌توانيد موضوعي نشان بدهيد که مربوط باشد به سال‌هاي آخر عمر پيغمبر(ص) و اهميتش در آن درجه باشد که اگر ابلاغ نشود هيچ چيز ابلاغ نشده است ما مي‌گوييم آن موضوع، مسأله امامت است که اگر نباشد، همه چيز کأن لم يکن است، يعني شيرازه اسلام از هم مي‌پاشد به علاوه شيعه از کلمات و روايات خود اهل تسنن، دليل مي‌آورد که اين آيه در غدير خم نازل شده است».

ادله روایی

حدیث غدیر

مسأله غدیر که در حقیقت اعلان عمومی امامت و ولایت امیرالمؤمنین(ع) به مردم است به عنوان یکی از بزرگترین نعمت‌های الهی در فرمایشات امامین انقلاب بازتاب زیادی دارد که به عنوان نمونه به فرازی از بیانات رهبر معظم انقلاب در این خصوص اشاره می‌شود: حقیقتاً غدیر و معرّفی امیرالمؤمنین (ع) به‌عنوان ولیّ امر امّت اسلامی و جانشین پیغمبر، یکی از نعمت‌های بزرگ خدای متعال بود؛ یعنی همچنان که خود اصل نبوّت و رسالت، منّت الهی و نعمت بزرگ الهی است که ﴿لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ﴾، در مورد ولایت امیرالمؤمنین هم حقیقتاً یک نعمت بزرگ و یک منّت بزرگی بود: «خَلَقَکُمُ‌ اللهُ‌ اَنوَاراً فَجَعَلَکُم بِعَرشِهِ مُحدِقینَ حَتّى مَنَّ اللهُ عَلَینا بِکُم فَجَعَلَکُم فی بُیُوتٍ اَذِنَ اللهُ اَن تُرفَع‌» تا آخر؛ حقیقتاً نعمت بزرگی است.