ابراهیم بن نعیم عبدی
آشنایی اجمالی
ابوالصباح ابراهیم بن نعیم عبدی کنانی کوفی، مشهور به ابوالصباح کنانی از طایفه عبدالقیس[۱] یا منسوب به عبدالقیس بود، از این جهت عبدی گفته میشد و در حدود ۱۰۰ هـ متولد شد.[۲] چون منزل او در محله کنانه کوفه بود، به کنانی ملقب گشت.[۳]
ابوالصباح از شاگردان امام باقر و امام صادق(ع)[۴] و از راویان آن دو بزرگوار[۵] و نیز راوی از امام کاظم(ع)[۶] میباشد. از فقها و فضلای برجسته[۷] و موثق و مورد اعتماد بوده است و به همین سبب امام صادق(ع) او را «میزان» لقب داد.[۸] او زمانی با زید بن علی(ع) که آماده قیام بوده، ملاقات داشته است و میگوید: در خدمت امام صادق(ع) بودیم که سدیر صیرفی آمد و به من گفت: زید از تو برائت جسته و تو را از یاران و دوستان خود نمیداند. لباسهایم را پوشیدم و نزد زید رفتم و به او گفتم: شنیدهام امامان را چهار تن میدانی که سه نفر از آنان درگذشتهاند و چهارمی که خود باشی، قائم هستی. گفت: چنین است. گفتم: آیا سخنی را که در زمان ابوجعفر (امام باقر(ع)) در مدینه به من گفتی، یادت هست که ابوجعفر امام است؟ ابراهیم پس از گفت وگو با زید، از او جدا میشود و پیش امام صادق(ع) میرود و نظر زید و نیت او بر قیام را به امام گزارش میدهد. امام میفرماید: به خدا، چنین نیست که زید میگوید. اگر قیام کند کشته میشود. ابوالصباح میگوید: در برگشت به کوفه در قادسیه خبر کشته شدن زید به ما رسید.[۹]
عثمان بن عیسی، علی بن حسن بن رباط، محمد بن اسحاق خزاز، منصور بن حازم و ابن ابی یعفور از جمله کسانیاند که از او روایت کردهاند. تألیف ابراهیم «اصل» میباشد که محمد بن اسماعیل بن بزیع، محمد بن فضیل و صفوان بن یحیی آن را گزارش کردهاند.[۱۰] سرانجام ابوالصباح در حالی که بیش از هفتاد سال سن داشت، پس از سال ۱۷۰ هـ درگذشت.[۱۱].[۱۲]