ام القری
مقدمه
اُمّ القری: مادر شهر، شهر بزرگ[۱].
﴿وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى﴾[۲].
مراد از اُمّ القری در قرآن کریم شهر "مکه" است[۳]. علت این نامگذاری را مفسران متفاوت ذکر کردهاند؛ از جمله وجود حرم الهی، خانه کعبه، مبدأ بعثت پیامبر اسلام و آغاز دعوت[۴] و اینکه قطب و مرکز و قلب زمین در مکّه است[۵][۶].
اُم القری
از نامهای مکه است که در قرآن کریم دوبار آمده است. ﴿وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا﴾[۷]. ﴿وَلِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى﴾[۸]. مکه را از این رو ام القری دانستهاند که گویند هنگام آغاز آفرینش زمین، تمامی سطح آن را آب فراگرفته و تنها مکان کعبه، خشکی بوده و این خشکی اندک اندک از اطراف کعبه برآمده تا به مقدار کنونی گسترش یافته است. در اصطلاح لغوی و قرآنی به این مسأله (دحو الارض) گویند که در قرآن کریم آمده است: ﴿وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا﴾[۹] در حقیقت به مکه مادر زمینها گفته میشود و قرآن نیز به این نام اشاره دارد[۱۰]. برای این نام، وجوهی گفتهاند: ۱. قبله مسلمین است ۲. دارای مرکزیت است ۳. مرکز آبادیهای حجاز است ۴. در وسط زمین (نزدیک خط استوا) است. ۵. مقام آن نسبت به شهرهای دیگر بلندتر است از لحاظ عظمت و قداست، مهمترین شهر روی زمین است ۶. زیارتگاه خداپرستان است.[۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژهنامه، ص۱۳۹.
- ↑ «و بدینگونه ما به تو قرآنی عربی وحی کردیم تا (مردم) امّ القری را بیم دهی» سوره شوری، آیه ۷.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۴۲۶.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۷، ص۲۷۹.
- ↑ ابوالفضل شکوری، فقه سیاسی اسلام، ص۲۰۴ (نقل از: نفائس الفنون، قسم اوّل، ص۱۰۰).
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۹.
- ↑ «و بدینگونه ما به تو قرآنی عربی وحی کردیم تا (مردم) امّ القری و پیرامون آن را بیم دهی» سوره شوری، آیه ۷.
- ↑ «و مردم پیرامون آن را بیمدهی» سوره انعام، آیه ۹۲.
- ↑ «و پس از آن زمین را گسترانید» سوره نازعات، آیه ۳۰.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، ص۶۲.
- ↑ تونهای، مجتبی، محمدنامه، ص ۱۲۴.